Μιχαήλ Ιωσηφίδης (Πατούλτς)

πρώτη δημοσίευση 8.10.2022

🔻 η Μαρία Ποτσίδου είναι μία νέα Ποντιακής καταγωγής με μεγάλες ευαισθησίες. Στο παρελθόν τυχαία είχα δει μια ανάρτησή της και έμεινα έκπληκτος και με την γραφή της αλλά και με την γλώσσα την οποία κατέχει άριστα

🔻 η καταγωγή της είναι από την Κουνάκα της Άνω Ματσούκας. οι δικοί της στην Ελλάδα ήλθαν στην Ξηρολίμνη Κοζάνης. (τελικά η Ξηρολίμνη υπήρξε μια Ποντιολίμνη με τόσους πολλούς "γραφιάδες")

🔻 παρακάλεσα την Μαρία και μου έστειλε την ιστορία του παππού της Μιχαήλ Ιωσηφίδη. Η γραφή της άγοψη σε Ποντιακά της Ματσούκας

🔻 διαβάστε το και κρίνετε τον άνθρωπο - παππού της Μαρίας ο οποίος ζητά από τους δικούς του "...τα Φώτα όντες θα αφτς τα κερία ς και λημονεύς, έναν κερίν πα λοαρίασον για τον δέσκαλον"

🔻 αυτή είναι η ράτσα μας, αυτές είναι οι ρίζες μας, οι καταβολές μας, ο πολιτισμός μας

🔻 Μαρία σ' ευχαριστούμε.

 

 

 Μιχαήλ Ιωσηφίδης (Πατούλτς)

Σου σ(χ)ειμωγκονί τα παρακάθιαε, εμαζεύκουσαν οι γειτονάδες σου Πάπι μ τ΄οσπίτ, η σάλα μουν εγομούτον, η Καλομάννα μ ,αμόν νύφε πάντα σο ποδάρ έστεκεν και εχουσμέτευεν τοι μουσαφίρτς, τ’έναν μανάτ, τ’άλλο λαβασόπα, καντζία, μηλόπα, εθέκνεν σην σοφράν απάν…

Πάντα φέρ ατς σον νου μ και θυμούμαι τα μεσέλια ντο έλεαν… τα ματόπα τουν εγομούσαν όντες έγγευαν την Πατρίδαν..πως εξέβαν σο παπόρ, τίναν εφέκαν οπίς πως έρθαν σην Ελλάδαν οι μαυράχαροι,τα μουαρτσιλούκια και τα περινσανλούκια τουν…

Η Κεμεντσιέ του Κρανέτα έπαιζεν μακρύν καϊτέν και η Καλομάννα μ εμοιρολόανεν… πως κ΄επαλαλώθαν…

Άσσκεμον χαπέρ ερούξεν σην Ματσούκαν «ολ οι αγούρ να τοπλαεύκουνταν θα ευτάνε το ασκεριλούκ ν ατουν σ΄Ερζερούμ»

Τα παιδία εμαζεύταν, οι μαννάδες ατουν μοιρολοούν

Βαρκίγματα λαλίας, έξεραν ότι όσοι πάνε σ΄Ερζερούμ κανείς κ΄κλώσκεται οπίς, ΧΑΛΑΣΜΟΝΗ!

Πρωτάνοιξη καιρός έτον, όντες εσέβαν σην στράταν για την εξορίαν,τα σσ(χ)ιόνια ακόμαν ασα ρασσία κ΄ελοιαν

«Τ΄Ερζερούμ ενεμένεν ατς…» 2000 παιδία,αγούρ ετοπλάεψαν, έσυραν ατς σε κατ παλαίσπιτα-φαϊν-νερόν από καμμίαν εσύρναν ατς

Είναν ευλοημένον ημέραν έρθεν είνας ερίφς και ερώτεσεν ατς σα τουρκικά: Εξέρ κανείς εσουν ασα πρόατα??

Εγώ, εγώ εφέντη μ, είπεν ο Μουχαήλτς, εμείς έχουμε πρόατα και εξέρω ασήν δουλείαν ατουν

Ερίφς, επαίρεν ατον με τ΄ατόν, έγκεν ατον σ΄οσπίτ ατ

Έδειξεν ατον έναν καλύβ, είπεν ατον αδαπές θα κοιμάσαι, έγκεν ατον φαϊν και είπεν άτον… έχω και έναν ζευγάρ βούδια με τ΄ατά πα θα οργώντς το κεπίν και τα χωράφια μ…

Ο Μουχαήλτς προκομμένος και εργατικός, ερούξεν σην δουλείαν, έξερεν ότι για να ζεί, πρέπ να δουλεύ καλά

Ερίφς έτον δέσκαλος, άμα και τα εσσιάδας ατα πολλά

Κάθαν βράδον,αστου επεδούλιζεν ο Μουχαήλτς,ο δέσκαλον εποίνεν την δεσκαλικήν ατ σον Μουχαήλ, εμάτσεν ατον,να γράφτ και να δεβάζ, να ευτάει λοαρίας, όλια τουν έσαν ευχαριστημέν

Δύο χρόνια εστάθεν με την οικογένειαν του δεσκάλ ο Μουχαήλτς, όντες εσσιόνιζεν ο Μουχαήλτς εφορτούτον τα μωρά του δεσκάλ και επέγνεν ατα σο σκολείον, τα μωρά έμαθαν ατον και εγάπεσαν τον πολλά, οσπιτιανοί πα..

Έναν ημέραν έρθεν χαπέρ ολ οι Ρωμαίοι να κλώσκουνταν σ΄οσπίτια τουν

Μουχαήλτς τοιμάεται να φευ, τα μωρά τερούν ατον και κλαίγνε, ερούξαν απ΄οπίς ατ κ΄αφήνατον να φευ…

Θα πάω και ξαν κλώσκουμαι είπεν ατς, τα μωρά επίστεψαν, γιατί και ο Μουχαήλτς πολλά εγάπεσεν ατα…

Οι χανούμσες τ΄οσπιτί εδώκαν ατον φαϊν και παρόπον, είπαν ατον δέβα σο μεϊντάν εκές εν ο δέσκαλον, δέβα εύρικον ατον

Ο δέσκαλον εχάρτσεν ατον έναν βιβλίον και εδώκεν ατον και παράν

Του Μουχαήλ η γούλα εγομώθεν…

Ο Μουχαήλτς Ιωσηφίδης εγεννέθεν σην Κουνάκαν σα 1890 τη χρονίας, κύρτ ς ατ έτον ο Γιάννες και η Μάννα τ η Σοφία, νωρίς ορφανίεν, όντες εκλώστεν οπίς,κανάν κ΄εύρεν μόνον η αδελφή ατ η Παρθένα η Αντρονικάβα ενεμένεν ατον…

Πολλά ζατί κ΄επήεν εσέβαν σο παπόρ… σην Ελλάδαν έρθανε σην Ξερολίμνη (Κοζάνης) εποίκεν οικογένειαν με την Συμέλα Σαββίδου ασου Ελι-Πιρ (Λυπήρ) ασα Πέδια τη Κουνάκας (*)

Πολλά φοράς ιστόρτσεν την ζωήν ατ σα παιδία ατ, σα τελευταία πα είπεν την θεατέραν ατ, την Κερεκήν:

Κερεκή, τα Φώτα όντες θα αφτς τα κερία ς και λημονεύς, έναν κερίν πα λοαρίασον για τον δέσκαλον

Τεμόν ο πάππον που επέρασεν σα 14 τη Παναϊας σα 1979 τη χρονίας και κείται σην Ξερολίμνην

Μαρία Ποτσίδου

 (*) Ελ-Πιρ (Λυπήρ) το παρατσούκλι της οικογένειας και Πέδια οικισμός της Κουνάκας

 

Τάνια Λαζαρίδου, "επιστροφή"

πρώτη δημοσίευση 23.8.2022

προσκύνημα Τάνιας Λαζαρίδου στις πατρογονικές εστίες

Η Τάνια Λαζαρίδου είναι μια συμπατριώτισσά μου από την Δράμα. Μου έστειλε το παρακάτω εκπληκτικό κείμενο ενός προσκυνηματικού ταξιδιού στον Πόντο και συγκεκριμένα στο χωριό Ζάβερα της Άνω Ματσούκας. Το ταξίδι έγινε το καλοκαίρι του 2006 και η ίδια έδωσε στο κείμενό της τον τίτλο "Επιστροφή".

Παρακάτω στο κείμενο το εξηγεί... "επιστρέφω σ' ένα μέρος που δεν έχω ξαναπάει!!" και νομίζω αυτό τα λέει όλα…

Είναι όπως είπα μια εκπληκτική γραφή. Φαίνεται το έχει η Ζάβερα να βγάζει Παπαδιαμάντηδες…

Ευχαριστούμε Τάνια Λαζαρίδου και ελπίζουμε να σε διαβάσουμε σε κάποιο βιβλίο σου γιατί "τόχεις".

 

Σημ.

Ο Γιώργος Ζερζελίδης, επίσης από την Ζάβερα, θεωρείται ως ο Παπαδιαμάντης του Πόντου

 

-----------------------------------------------------------------------------------

Τάνιας Λαζαρίδου,
"Επιστροφή"

Το λεωφορείο που ξεκίνησε δυο μέρες πριν απ' τη Θεσσαλονίκη, έτρεχε στον άνετο αυτοκινητόδρομο με κατεύθυνση Ανατολικά. Στ' αριστερά μου η θάλασσα, η Μαύρη Θάλασσα, απέραντη όσο έπιανε το μάτι και οι πόλεις να διαδέχονται η μια την άλλη... Αμισός, Κοτύωρα, Οινόη, Κερασούντα, Τρίπολη...

Στα δεξιά μου πανύψηλα κατάφυτα βουνά και μεγάλα ποτάμια κάθε τόσο να κόβουν τον δρόμο! Τα μάτια μου αχόρταγα δέχονταν τις εικόνες και η καρδιά μου έτρεμε από συγκίνηση... επέστρεφα στη γη των προγόνων μου, σε μια αναζήτηση συναισθηματικά φορτισμένη να ψάχνω να βρω κάτι απ' το παρελθόν και να ανακαλύπτω τελικά άγνωστα κομμάτια του εαυτού μου που αγνοούσα! Πίσω μου ο ήλιος δύει μεγαλοπρεπής και η μυθική Τραπεζούντα, χιλιόχρονη και νέα, με υποδέχεται... Εκείνο το βράδυ κοιμήθηκα ελάχιστα, το μυαλό μου, ενενήντα χρόνια πίσω, στους παππούδες μου! Επιτέλους θα έβλεπα ό,τι είχαν δει κι εκείνοι...

Την άλλη μέρα αφήνω τα παράλια και προχωρώ προς το εσωτερικό να βρω το χωριό του παππού, με οδηγό έναν Ελληνόφωνο Τούρκο με τον οποίο συνεννοούμαι άνετα! Με ξεναγεί στην καρδιά του Πόντου, την Ματσούκα! Ο δρόμος φιδίσιος, πλάι στο αφρισμένο ποτάμι, τον Δαφνοπόταμο, και γύρω κάθετα βουνά καταπράσινα, Αύγουστο μήνα!! Χωριά σκαρφαλωμένα στις πλαγιές, διάσπαρτα, πνιγμένα στο απόλυτο πράσινο και πάνω, ψηλά, οι κορυφές με την αλπική ζώνη!

"Αδά εν η Ζάβερα, τεσόν το χωρίον" άκουσα τον οδηγό να λέει και τρέμοντας τα πόδια μου πατούν την ευλογημένη και χιλιοτραγουδισμένη πατρική γη ... ενενήντα χρόνια μετά, εγώ έχω την τιμή και την ανείπωτη χαρά της επιστροφής... επιστρέφω σ' ένα μέρος που δεν έχω ξαναπάει!!

Με μιας ένας κόσμος μυθικός, φτιαγμένος απ' τις διηγήσεις της γιαγιάς και του παππού ... ένας κόσμος τόσο οικείος, όμορφος και ζωντανός γεμάτος χαρές, πανηγύρια, λύπες, μόχθο, ιστορία και παράδοση, ξεδιπλώνεται μπροστά μου... Τα μάτια της ψυχής μου γλυστρούν στο χθες και ψάχνουν ανάμεσα στα μισογκρεμισμένα σπίτια, αυτό, του παππού μου! Επιλέγω και μπαίνω σ' ένα σπίτι εκεί, χαμηλά, κοντά στο ποτάμι. Το περιεργάζομαι, το αγγίζω, ακούω τους ήχους του, κλείνω τα μάτια μου και το βαφτίζω σπίτι του παππού μου...

" ...η μητέρα του ήταν μαμμή κι ο πατέρας του δάσκαλος ελληνικών! Ελληνικών! Εκεί, στον μυχό του Εύξεινου Πόντου, σ' ένα μικρό ορεινό χωριό και 2500 χλμ από την Αθήνα...

Όταν άρχισαν τα σύννεφα να σκιάζουν τον καθαρό ουρανό τους ήταν 1916 και είχαν ήδη πληρώσει δύο φορές τον τούρκο καιμακάμη για να μη πάρει τα δυο αγόρια τους στα Αμελέ Ταμπουρού, απ' όπου δε γύρισε κανείς... Τα χαμπάρια από παντού ήταν φοβερά για διωγμούς των χριστιανών και ο φόβος είχε φωλιάσει μέσα τους. Έτσι οι γονείς αποφασίζουν τη φυγάδευση των αγοριών στη ρωσοκρατούμενη Τραπεζούντα. Αναλογίζομαι εκείνη την στιγμή που τα αγόρια 16 και 17 χρονών αποχαιρετούν τους γονείς και την μικρή αδελφή τους... τι τους επιφύλασσε η μοίρα ούτε που φαντάζονταν... Σαν κυνηγημένα πουλιά, με την ψυχή στο στόμα, μέσα από πυκνά δάση και ρεματιές, οδοιπορώντας μόνο τη νύχτα για να ξεφεύγουν τον τούρκικο στρατό, τα καταφέρνουν να φτάσουν στην Τραπεζούντα.

Πίσω, στη Ζάβερα όταν οι Τούρκοι πληροφορούνται τη φυγή των αγοριών ξεσπούν στο δάσκαλο και τον αφήνουν ημιθανή... πεθαίνει δέκα μέρες μετά... Προσπαθώ να έλθω στη θέση της μάνας... το πένθος του άνδρα, ο αποχωρισμός των παιδιών,η κρισιμότητα των στιγμών... Όμως σφίγγει τα δόντια, η πόντια μάνα, για χάρη της μικρής κόρης κι έτσι με την ανταλλαγή των πληθυσμών, ακολουθούν την πορεία των άλλων χωριανών, κουβαλώντας μαζί τους όλη η περιουσία τους, την εικόνα και τον αγιασμό της Παναγίας Σουμελά και όλοι μαζί τραβούν την μαρτυρική πορεία της Ανατολίας. Ένας κόσμος ολόκληρος καταρρέει...

Τα αδέλφια για κακή τους τύχη χωρίζουν όταν αποβιβάζονται σε διαφορετικά καράβια για την "Ρουσία"...δεν θα ξανασμίξουν ποτέ, χάνονται σε μια χώρα όπου η Οκτωβριανή Επανάσταση μόλις ξεκινά...

Ο ένας αδελφός, ο παππούς μου, βρίσκεται στην Κριμαία με άλλους πόντιους που έχουν βρει καταφύγιο εκεί και σ' ένα μικρό χωριό ξεκινά τη ζωή του... φτιάχνει οικογένεια (ο πατέρας μου γεννιέται εκεί) δουλεύει τη γη, είναι μάστορας και δάσκαλος ελληνικών στα ποντιόπουλα του χωριού. Ζει στη Ρωσία 23 χρόνια και βλέπει να εδραιώνεται ένα άλλο τυραννικό καθεστώς με νέες διώξεις... και πάλι ξένος...

Η μάνα του ζει πια στη φιλόξενη γη της Μακεδονίας, όμως δεν έπαψε ποτέ να αναζητά τα "πουλία" της και αφού τον βρίσκει, του κάνει πρόσκληση και το 1939 φτάνει με την οικογένειά του στην Ελλάδα... έτσι ξανασμίγουν μάνα και γιος σε έναν καινούργιο τόπο είκοσι τρία χρόνια, μετά... Τον αποχαιρέτισε 16 χρονών παλληκαράκι και τον ξαναείδε σαραντάχρονο άντρα με τέσσερα παιδιά...ο πατέρας μου θυμάται ακόμη τη μέρα αυτής της συνάντησης σ' ένα ορεινό χωριό της Καβάλας. Θυμάται τα κλάματα και τα γέλια, τη χαρά του ανταμώματος των ζωντανών και τη θλίψη των χαμένων κι όλο το χωριό μαζί τους με συνοδεία τον μελαγχολικό ήχο του κεμετζέ, της ποντιακής λύρας...

Ένα καυτό δάκρυ κύλησε στο μάγουλό μου αλλά το δροσερό αεράκι φύσηξε το πρόσωπό μου και με επανέφερε στο σήμερα... ήταν ο καθαρός αέρας απ' τα παρχάρια, τους βοσκότοπους, που περνούσε μέσα απ' τα ορθάνοιχτα παράθυρα... Φεύγοντας το μάτι μου πέφτει σ' ένα ραφάκι και στο κλειδί που είναι πάνω του... αρπάζω το" ανοιγάρ" και βγαίνω! Το κλειδί του σπιτιού μας είναι πάλι δικό μου! Το χώνω στον κόρφο μου, δίπλα στην καρδιά μου...

Στην κοντινή βρύση του χωριού έσκυψα, ήπια κρύο παγωμένο παρχαρόνερο κι έκανα τον σταυρό μου... ξέρω ότι οι ψυχούλες τους σήμερα αναπαύτηκαν...

Ένας μεγάλος κύκλος έκλεισε απαλά, σχεδόν έναν αιώνα μετά..."

 

Γενίχαν Σεβάστειας

πρώτη δημοσίευση 24.6.2022

 

🔻 ο φίλος της σελίδας Ιωάννης Πολύμερος, τακτικός αναγνώστης, είχε την καλοσύνη και μας έστειλε το κείμενο που ακολουθεί

🔻 αναφέρεται στο Αρμένικο χωριό Γενίχαν ή Γιλδίζ χάν (ο Σάββας Ιωακειμίδης τα περιγράφει ως ξεχωριστούς οικισμούς / βλ. την σελίδα στο τέλος της ανάρτησης)

🔻 ευχαριστώ τον συντάκτη του άρθρου Ι. Πολύμερο γιατί είναι πρωτότυπο και μάλλον δεν έχει καταγραφεί μέχρι τώρα σε κάποιο βιβλίο / περιοδικό

🔻 όλες αυτές οι διηγήσεις πρέπει να έλθουν στην επιφάνεια, να καταγραφούν, και να δημοσιοποιηθούν. 

 

 

Γενίχαν Σεβάστειας (σημερινό Yildizeli)

🔻 το Γενίχαν ήταν Αρμένικο χωριό στην άκρη του οποίου και λίγο πιο έξω από αυτό αγόρασαν μια περιοχή-έκταση και δημιούργησαν έναν μαχαλά με 5-7 σπίτια περίπου Έλληνες Πόντιοι προερχόμενοι από την περιοχή Ακ-ντάγ-Ματέν και συγκεκριμένα από τα χωριά Εβτζί και Τοχούζ με απώτερη καταγωγή από τις περιοχές Αργυρούπολης και Τραπεζούντας. Τον μαχαλά τον λέγαν Ανάνογλου μαχαλά ή Ρουμλάρ μαχαλά. Οι κάτοικοι του Ελληνικού μαχαλά του Γενίχαν διέμεναν μέσα στην Σεβάστεια και από τον Μάϊο μέχρι τον Οκτώβριο ανέβαιναν στο Γενίχαν όπου είχαν τις κατοικίες τους και ένα μεγάλο χάνι του οποίου ιδιοκτήτης ήταν ο Αντώνιος Ανανιάδης/Ανάνογλου του Ανανία και της Σημέλας (παλιό επίθετο-προσωνύμ’ της οικογένειας Χατζηκυριακολάρ). Οι κάτοικοι είχαν έρθει γύρω στο 1840 από τις περιοχές Αργυρούπολης-Τραπεζούντας στο Ακ νταγ Ματέν και από εκεί το 1875-80 περίπου με το κλείσιμο των εκεί μεταλλείων μετοίκησαν στην πόλη της Σεβάστειας και λίγο αργότερα αγόρασαν την περιοχή δίπλα στο Aρμενοχώρι Γενίχαν όπου δημιούργησαν τον Ελληνικό μαχάλα του Γενίχαν. Οι αγοραστές της περιοχής και πρώτοι οικιστές του μαχαλά ήταν η οικογένεια Ανανιάδη προερχόμενη από το Εβτζί και Τοχούζ του Ακ νταγ Ματέν και καταγόμενη από την περιοχή-χωριά Αργυρούπολης-Τραπεζούντας εξ’ ου και η ονομασία Ανάνογλου μαχαλάς. Οι οικογένειες που κατοικούσαν στο μαχαλά ήταν οι Ανανιαδαίοι (Αναγλογλάντ /Ανάνογλου / Χατζηκυριακολάρ), οι Κουρτιδαίοι (Κουρτάντ/Κούρτογλου), οι Παπαδοπουλαίοι (οι Ποπαδάντ) και οι Κυριακιδαίοι (Κυριακάντ). Οι κάτοικοι ήταν δίγλωσσοι καθώς γνώριζαν και τα ποντιακά και τα τούρκικα, μεταξύ τους μιλούσαν ποντιακά και στις συναλλαγές τους με τους άλλους κατοίκους τις περιοχής Τούρκους, Αρμενίους και άλλους συννενοούνταν στα τούρκικα, λίγοι γνώριζαν και αρμένικα. Όπως έγραψα παραπάνω οι κάτοικοι του Ελληνικού μαχαλά του Γενίχαν κατοικούσαν στον μαχαλά από τον Μάϊο εώς τον Οκτώβριο και μετά κατέβαιναν στην Σεβάστεια, η μόνη οικογένεια που έμενε όλο τον χρόνο εκεί ήταν του Ιωάννη Ανανιάδη η οποία συντηρούσε με την επι πληρωμή βοήθεια και κάποιων Αρμενίων από το Γενίχαν τις οικίες και το χάνι του μαχαλά τους. Δεν υπήρχε εκκλησία στο μαχαλά τους και οι λειτουργίες γινόταν σε μέρος της οικίας του παπα-Γιάννη Παπαδόπουλου που είχαν διαμορφώσει οι κάτοικοι ως εκκλησία στην ονομασία του Α’έρ-Αγίου Γεωργίου. Οι Αρμένιοι είχαν εκκλησία αφιερωμένη στο Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Το 1915 το Γενίχαν καταστράφηκε ολοσχερώς και οι Αρμένιοι κάτοικοι δολοφονήθηκαν και εξορίστηκαν. Τον μαχαλά των Ελλήνων δεν τον πείραξαν οι Τούρκοι. Ορισμένοι από τους Έλληνες κατοίκους μέλη της οικογένειας Ανανιάδη εξορίστηκαν το 1916 για κάποιους μήνες στο Ερζερούμ για να μην βοηθούν τους Αρμενίους. Στις αρχές του Οκτώβρη του 1919 οι Γενίχανλήδες μαζί με τους Τσιφλικλήδες και τους Αορενλήδες βγήκαν εξορία, χαρακτηριστικά έλεγε ο Παύλος Ανανιάδης (ο Παυλάκης) κάτοικος Κιβωτού Γρεβενών "Τρεις χιλιάδες βγήκαμε εξορία και ούτε χίλια άτομα δεν ήρθαμε πίσω" .Από τον Οκτώβρη του 1919 που εξορίστηκαν ήρθαν στην Ελλάδα τον Απρίλη του 1923.

🔻 ο Aντώνιος Ανανιάδης/Ανάνογλου (παρωνύμ' Αντών-Τσαούς ή Τελή-Αντών, το παρωνύμ/προσωνύμ’ της οικογένειας Χατζηκυριακολάρ) διατηρούσε χάνι έξω από το χωριό Γενίχαν της Σεβάστειας ο ίδιος γεννήθηκε ή στην περιοχή Τραπεζούντας ή στο Ακ-νταγ-Ματέν όπου εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς αρχικά και την περίοδο 1875-1880 εγκαταστάθηκε στην πόλη της Σεβάστειας μαζί με την οικογένεια του και άλλους συμπατριώτες του απο το Ακ-νταγ-Ματέν (καταγώμενους απ την περιοχή Τραπεζούντας και Κιμισχανάς (Αργυρούπολης) είχε αγοράσει έξω από το αρμένικο χωριό Γενίχαν μια έκταση όπου έχτισε χάνι και θερινή κατοικία. Tο χειμώνα έμεναν στην Σεβάστεια και το καλοκαίρι όταν άνοιγαν οι δρόμοι από τα χιόνια πήγαιναν στο Γενίχαν και άνοιγε το χάνι του. O γιός του Γρηγόρης διατηρούσε κουρείο και καφενείο μέσα στην Σεβάστεια. Tο χάνι ήταν πάνω σε κόμβο και εξυπηρετούσε όσους ερχόταν από το Ακ-νταγ-Ματέν, την Γιοζγάτ, την Τοκάτη,την Νεοκαισάρεια και όσους έφευγαν από την Σεβάστεια προς τις προαναφερθείσες περιοχές. Ήταν γνωστό ως του Ανάνογλου το χάνι ή του Χατζηκυριακολάρ το χάνι η πλειοψηφία των ενοίκων ήταν κυρίως από το Ακ-νταγ-Ματέν αλλά και από όλη την γύρω περιοχή ενώ αυτοί που δούλευαν ήταν όλοι από την περιοχή του Ακ-νταγ-Ματέν και από την Σεβάστεια (η καταγωγή τους απο το Ματέν) γενικά ο Αντώνιος Ανανιάδης προτιμούσε να παίρνει στην δούλεψή του τους πατριώτες του. Το χάνι άνοιγε από τον Μάϊο έως και τον Οκτώβριο που άρχιζαν τα πρώτα χιόνια. Το υψόμετρο της περιοχής είναι τα 1400 μέτρα. Το πανδοχείο λειτούργησε μέχρι και το 1919 οπότε ο Αντώνιος Ανανιάδης και όλοι οι Έλληνες της περιοχής εξορίστηκαν. Πέθανε στην εξορία το 1919-20

🔻 καταγραφή : Ιωάννης Πολύμερος

 

🔻 Από το βιβλίο του Σάββα Ιωακειμίδη "συμβολή εις την γενικήν ιστορίαν του Πόντου". Έχουμε ήδη τρεις αναρτήσεις και ετοιμάζουμε μια 4η με την περιγραφή του σεφκιέτ στο οποίο συμμετείχε και ο ίδιος. Η σελίδα που ακολουθεί είναι από αυτήν την περιγραφή.

η Αγία Σοφία της Κλεισούρας

πρώτη δημοσίευση 6.5.2021

➤ ο φίλος και συμπατριώτης Μιχάλης Νεοφυτίδης μας έστειλε το περακάτω κείμενο αλλά και τις φωτογραφίες τα οποία ευχαρίστως αναρτούμε. Διαβάστε επίσης ένα άλλο άρθρο του Μιχάλη που αναρτήθηκε στην σελίδα μας με τίτλο "οδοιπορικό στον Πόντο" - εδώ

➤ η Αγία Σοφία της Κλεισούρας
Η Αγία Σοφία της Κλεισούρας γεννήθηκε το έτος 1883 στην περιοχή του Πόντου. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, ερχόμενη στην Ελλάδα, κατέληξε το έτος 1927 στην Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου στην περιοχή της Κλεισούρας Καστοριάς, όπου έζησε και ασκήτεψε μέχρι το υπόλοιπο της ζωής της. Πρόκειται σήμερα για Γυναικείο Μοναστήρι, που βρίσκεται κοντά στα όρια των Νομών Καστοριάς, Φλώρινας και Κοζάνης και υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς.

Από το βιβλίο του Επισκόπου ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ (Έκδοση Δ’ - Καστοριά 2019), Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Καστοριάς, με τίτλο "Μία σύγχρονη Μυροφόρος", αντλούμε τα παρακάτω στοιχεία για την Πόντια, Αγία Σοφία. Πατρίδα της, ήταν το χωριό Σαρή-ποπά, Κιουρτουνίου Χαλδίας, του Βιλαετίου Τραπεζούντας. Ήταν θυγατέρα του Αμανάτιου και της Μαρίας Σαουλίδη και το έτος 1907 παντρεύτηκε τον Ιορδάνη Χοτοκουρίδη από την Άρδασσα (Τορούλ), με τον οποίο το έτος 1910 απόκτησαν ένα παιδί, το οποίο το έτος 1912 πέθανε. Επίσης, ο σύζυγός της χάθηκε στα στρατόπεδα εργασίας. Ακολούθησαν τα γνωστά άσχημα βιώματα των Ποντίων της τότε εποχής, όπως οι κακουχίες, οι διωγμοί, ο ξεριζωμός από την πατρίδα και η προσφυγιά. Από τον Πόντο ακόμη ξεκίνησε την εκκλησιαστική και ασκητική της ζωή. Στο Μοναστήρι της Παναγίας, στην περιοχή της Κλεισούρας όπου αργότερα κατέληξε, η Οσία Σοφία ακολουθούμενη μέχρι τότε από μια ζωή γεμάτη στερήσεις, θλίψεις και δοκιμασίες, οδηγήθηκε σε μία εκκλησιαστικά ασκητική, δια βίου αφιέρωση στον Θεό. Εκεί, ασκήτεψε με σκληρή σωματική και πνευματική εργασία, κάτω από δυσμενής συνθήκες διαβίωσης. Φιλοξενούσε, διακονώντας και βοηθώντας τους προσκυνητές του Μοναστηριού σε διάφορα θέματα. Τους παρηγορούσε και τους συμβούλευε με καλοσύνη και τρόπο που τους προσέλκυε και τους ευχαριστούσε, προτρέποντάς τους στην μετάνοια. Αποκαλύφθηκαν έτσι διάφορες αρετές και Θεϊκά χαρίσματα που κατείχε, στοιχεία τα οποία η ίδια προσπαθούσε να αποκρύψει. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εμφανίστηκε πολλές φορές σε άτομα, κάποια από τα οποία αγνοούσαν ακόμη και την ύπαρξή της. Πολλά είναι και τα θαύματα που έκανε τόσο εν ζωή όσο και μετά την κοίμησή της στις 6 Μαΐου του 1974. Με τα θαύματα αυτά, βοήθησε άτομα στη θεραπεία διαφόρων προβλημάτων υγείας που είχαν, γλίτωσε τη ζωή πολλών ανθρώπων από σφαγές, δυστυχήματα και αρρώστιες, βοήθησε επίσης ζευγάρια που είχαν προβλήματα τεκνοποίησης, ακόμη και άτομα που είχαν προβλήματα εξεύρεσης εργασίας λόγω ανεργίας. Η αγιοκατάταξη της πραγματοποιήθηκε το έτος 2011.

Σήμερα, δίπλα στο Μοναστήρι της Παναγίας όπου ασκήτεψε η Γερόντισσα Σοφία, η νέα ασκήτρια της Κλεισούρας, ανεγείρεται Ιερός Ναός προς τιμήν της με χρηματική βοήθεια και των προσκυνητών της Μονής.
Η μνήμη της εορτάζεται σταθερά κάθε έτος στις 6 Μαΐου.

 

η Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου στην Κλεισούρα Καστοριάς από μακριά

το χωριό Κλεισούρα Καστοριάς. Κάτω αριστερά ο δρόμος που οδηγεί στη Μονή