η θεία Ευλαλία - οι νέες Αμαζόνες...

➤ οι Ρομάνες, οι νέες Αμαζόνες...
➤ Ποντιακή Εστία, έτος 1950, τεύχος 3
➤ γραμμένο από τον Ιορδάνη Ελευθεριάδη από τον Καταχά Πιερίας. Δεν βρήκαμε περισσότερα στοιχεία για τον συγγραφέα. Δεν τον έχει η εγκυκλοπαίδεια του Π.Ε. 
➤ διαβάστε το, "δείτε" την εικόνα. Άλλο ένα περιστατικό για ταινία μικρού μήκους...
➤ το μέρος που διαδραματίζονται τα περιγραφόμενα είναι το παρχάρ Μετζίτ (βλ. χάρτη)
➤ δείτε τα Ποντιακά που μιλάνε. μάθημα...
➤ δείτε πως "καθαρίζουν" στον Πόντο τον "εχθρό" και συγκρίνετε...

- Κορίτζα, ντο στέκεστεν και τερείτεν, εκούξεν τη Σεϊτανίνας η Παρθένα. Ντο θαμάζετε άμον παγωμέν' ! Ο Καράομαν-ογλής ξαν' ετσαφίεν η ραχ' ατ, ξαν θελ' να παιρ' το μάθεμαν 'ατ. Ντο στέκομε ! άς εφτάμε εκείνο ντο πρέπ !

[πρώτη δημοσίευση 22.10.2016]

• Μετζίτ = το ψηλότερο παρχάρ της Κρώμνης
• Βαθύν Ορμίν = πιθανότατα το ρέμα προς την περιοχή του Άγ. Παύλου
• Γιαλονομύτ = κορυφή βουνού, από εκεί ψηλά φαινότανε ο γιαλός
• Λιμνίν = πάνω στην κορυφή του Αγ. Παύλου υπάρχει λίμνη. Μάλλον αυτήν εννοούνε.

Ξενοφώντα Άκογλου, λαογραφικά Κοτυώρων - #4 / παραθέρισμα

➤ ο Ξενοφών Άκογλου από το βιβλίο του "λαογραφικά Κοτυώρων" (1ος τόμος) μας δίνει μια αναλυτική περιγραφή των διακοπών - παραθέρισμα των κατοίκων της πόλης
➤ ο Δ. Πόντος το έλεγε "θα πάμε σην γεϊλέν", έτσι το έλεγε και η Φάτσαλουσα γιαγιά μου - (Wiki : yayla is the Turkish word for "highland")
➤ στην τρίτη σελίδα (112) ο Άκογλου κάνει λάθος στην απόσταση Τσάμπαση - Σεμέν και μας λέει ότι είναι 30 km. Είναι μόνο 6-8 / βλ. ανάρτηση μας εδώ
➤ δείτε την πτήση μας μέχρι το Τσάμπαση εδώ
➤ διαβάστε το άρθρο και "δείτε" με την φαντασία σας την ζωή των δικών μας πάνω στα παρχάρια. Πολύ καλές εικόνες για ένα θεατρικό, ένα videoclip με την γνωστή ομάδα της Θεσσαλονίκης...

[πρώτη δημοσίευση 5.6.2018] 

από το βιβλίο Χρονικά Κοτυώρων του Ι. Σαλτσή

το Τσάμπαση Κοτυώρων - #1

πρώτη δημοσίευση Μάιος 2017

➤ ίσως είναι το πιο φημισμένο παρχάρι του Πόντου και μάλλον υστερεί σε ομορφιά από άλλα παρχάρια όπως αυτά της Ζύγανας, της Σάντας, της Τόνυας κλπ.
➤ φημισμένο λόγω του πασίγνωστου τραγουδιού "εκάεν και Τσάμπασιν …" που τραγουδήθηκε από πολλούς καλλιτέχνες
➤ από τις ελάχιστες αναφορές – περιγραφές που έχουμε είναι αυτή του Ξενοφώντα Άκογλου την οποία θα παραθέσουμε παρακάτω. Συνοπτικά το κείμενο του Άκογλου …
      • Τσάμπαση, απέχει περί τα 45 χιλιόμετρα νότια των Κοτυώρων
      • απόλυτο ύψος 2.000 μέτρα (εμείς με το Google Earth το είδαμε στα 1.820 μέτρα)
      • οι οικογένειες αναχωρούσαν μετά τις 15 Ιουνίου, όταν έκλειναν τα σχολεία
      • η μεταφορά φυσικά γινότανε με τα ζώα
      • το σύνολο των μεταγωγικών το λέγανε (και εδώ) κέτσ’, τα κέτσια. Θυμίζουμε τις αντίστοιχες αναρτήσεις μας "τα κέτσια για την Κρώμνη"
      • λίγο έξω από την πόλη των Κοτυώρων, "σο βασιλικόν την στράταν" υπήρχε μια πέτρα που την ήξεραν ώ "πινέκ-τασούν". Εκεί πάνω πατούσαν για να ανέβουν στα ήδη φορτωμένα ζώα. Υπάρχει μια ωραία περιγραφή του Άκογλου στο σημείο αυτό. Οι εκδρομείς ξεκινούσαν με τον σκοπό τον "αχπαστικό" …
      • η διαδρομή μέχρι το Τσάμπασι ήταν περίπου 1,5 ημέρα.
      • κατά την διαδρομή, υπήρχαν χάνια ή τοποθεσίες για διανυκτέρευση ή ξεκούραση (*)
      • δυστυχώς δεν βρήκαμε τα τοπωνύμια που αναφέρει ο Άκογλου στο κείμενο του παρά μόνο το χωριό/τοποθεσία Τουρναλού
      • δεν το αναφέρει ο Άκογλου σε αυτό το άρθρο αλλά ήταν πασίγνωστα "τη Γλυκή τα πεγάδια", ανάρτηση μας εδώ
      • οι καλοφαγάδες ας ρίξουν μια ματιά τι γράφει ο συγγραφέας για τα "γιαγλία" και τα "κιουβέτζια" καθώς επίσης και το φάσιμον του γιαουρτιού "απέσ’ σο κοβλάκ, με το μαχαίρ’ εκόφκουντουν τ’ ευλογημένον".


(*) ο Ιωακείμ Σαλτσής, σε μια φωτογραφία που παραθέτουμε αναφέρει τα μέρη :
      • πρώτη στάση "τη Σουτσμέζ το Χάν"
      • σταθμός για διανυκτέρευση το Πουατζάκ ή το Χάνγερη
      • τελευταία στάση η Τουρναλού

➤ δείτε την πτήση μας (video) στον σύνδεσμο εδώ

ΠΦ, 1938, τ. 31

από το βιβλίο "Χρονικά Κοτυώρων" του Ι. Σαλτσή

είναι "τη Γλυκή τα πεγάδεα" από την ΕτΠΕ

Άεν Ζαχαρέας & Ματέν...

➤ όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον Άεν Ζαχαρέα. Μεγάλος συγκοινωνιακός κόμβος από Βορρά προς Νότο και αντιστρόφως
➤ τόπος αναψυχής των Κρωμναίων και Τραπεζουντίων. Χιλιοτραγουδισμένος Άεν Ζαχαρέας με τα κοντινά του παρχάρια, την λίμνη του Αγίου Παύλου...
➤ ίσως ο πλέον φωτογραφημένος τόπος της ιστορικής μας πατρίδας ο Άεν Ζαχαρέας και τα πέριξ αυτού…
➤ προσέξτε τον τελευταίο στίχο του ποιήματος που ακολουθεί ... "ν' αοιλοί εμάς π' εδέβαμε - κι' οπίσ' να πάμε κ' είμες"

[πρώτη δημοσίευση Φεβρουάριος 2015]

από το βιβλίο του Γ. Φιρτινίδη, Κρώμνη

ΠΕ, τόμος 1950, τεύχος 6 - το πιθανότερο, του Φίλωνα Κτενίδη

από την Φάτσα στο Περσεμπέ γιαγλιασή...

πρώτη δημοσίευση 2.8.2015

 

➤ πόσες φορές άκουσα την γιαγιά μου την Κουγιουμτζάβα την Ανάστα να μου μιλάει γι’ αυτήν την γιεϊλέ... (παρχάρ)

➤ με τι πάθος και με τι νοσταλγία μου τα έλεγε. Κι' εγώ, δυστυχώς, δεν κάθισα να καταγράψω την κάθε της κουβέντα. Με το νί και το σίγμα. Δυστυχώς "έφυγαν" οι πηγές μου. Όταν το κατάλαβα ήταν πλέον αργά…

 

κάναμε μια εικονική πτήση με την Air Pontus από την Φάτσα μέχρι το Περσεμπέ : video 6,5 λεπτών εδώ

 

από το Google Earth - Panoramio (και η παρακάτω)

Ποντιακή Εστία, τόμος 1961 - τεύχος 133-134

τα παρχάρια - Γ.Θ. Κανδηλάπτης

➤ του Γ.Θ. Κανδηλάπτη (Κάνι)
➤ Χρονικά του Πόντου, 1946, τ. 19-20
➤ 19 αναρτήσεις για τα παρχάρια μέχρι σήμερα - εδώ 

[πρώτη δημοσίευση Ιανουάριος 2016]

άλλες σχετικές αναρτήσεις μας εδώ_1 εδώ_2 εδώ_3

τα παρχάρια - #2

➤ το δεύτερο από δύο μέρη από ένα αναλυτικό άρθρο για τα παρχάρια,
➤ πρώτο μέρος εδώ 
➤ από παλαιό έντυπο του 2008 της Ευξείνου Λέσχης Αχαρνών "ο καπετάν Ευκλείδης"

τα παρχάρια - #1

➤ το πρώτο από δύο μέρη από ένα αναλυτικό άρθρο για τα παρχάρια,
➤ από παλαιό έντυπο του 2008 της Ευξείνου Λέσχης Αχαρνών "ο καπετάν Ευκλείδης"