χωριό Πόσικ ή Ποσουγιούκ του Ακ Ντάγ Μαντέν

πρώτη δημοσίευση 10.6.2020

➤ για την περιοχή του Ακ Ντάγ έχουμε μέχρι τώρα 13 αναρτήσεις εδώ
➤ η ανάρτηση αυτή αφορά το χωριό Πόσικ που απείχε από το Ακ Νταγ περί τις 4 ώρες
➤ τα στοιχεία που ακολουθούν είναι δύο σελίδες από τον τόμο Γ' της Εξόδου, του ΚΜΣ
➤ διαβάστε στην δεύτερη σελίδα πως ένας κάτοικος για να γλυτώσει από το ξύλο των τζαρταρμάδων αναγκάστηκε και αγόρασε ένα όπλο για να τους το παραδώσει!!!

το Ακ Νταγ Μαντέν - φώτο από το δίκτυο

το άλογο του γραμματέα...

πρώτη δημοσίευση  4.5.2017

➤ άρθρο του Γ. Φωτιάδη από το Άκ Νταγ Μαντέν
➤ από την Ποντιακή Εστία, 1977, τ.15 σ. 201

(*) λάθεψε φυσικά ο Φωτιάδης,
Κεμαλικοί το 1918-1919 δεν υπήρχαν ακόμη ...

Γεώργιος Κ. Φωτιάδης, το Ελληνικόν μεταλλείον Ακ-Δαγ - #2

➤ δεύτερη ανάρτηση μας από το βιβλίο του Γεωργίου Κ. Φωτιάδη - πρώτη εδώ
➤ λίγα στοιχεία για τον συγγραφέα από την εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού :

• Φωτιάδης Γεώργιος (1910-2002)
• Δάσκαλος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στο χωριό Αταλάν του Ακ Νταγ Ματέν του "Γαλατικού Πόντου", έναν όρο που εισηγήθηκε και καθιέρωσε ο ίδιος. Έζησε μικρός όλα τα γεγονότα των ετών 1916-1923, τα οποία περιέγραψε στο βιβλίο του {αυτό της ανάρτησης} και σε πολλά άρθρα του στα περιοδικά "Ποντιακή Εστία" και "Αρχείον Πόντου".
• Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Δράμας, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του το 1922 (χωριό Χωριστή)......

 [πρώτη δημοσίευση Μάρτιος 2017]

το Ακ Ντάγ Ματέν σήμερα (από το Google Earth - Panoramio)

➤ πρόσφατα κυκλοφόρησε το παρακάτω βιβλίο το οποίο όμως δεν προμηθευτήκαμε, ακόμα...

Γεώργιος Κ. Φωτιάδης, το Ελληνικόν μεταλλείον Ακ-Δαγ - #1

➤ ο Γεώργιος Κ. Φωτιάδης είναι ο συγγραφέας που μας άφησε αυτό το πολύτιμο βιβλίο για το Ακ Ντάγ και τα 30 χωριά του
➤ γεννήθηκε στο χωριό Αταλάν και ήλθε στην Ελλάδα 12 χρονών. Συνεπώς είχε κάποιες καλές παραστάσεις από την περιοχή. Αυτές μας διηγείται στο βιβλίο του
➤ θα βάλουμε δύο αναρτήσεις από αυτό το βιβλίο. Δυστυχώς δεν αναφέρει τίποτα σχετικό για το αντάρτικο της περιοχής.
     • Γεωργίου Κ. Φωτιάδη
     • Γαλατικός Πόντος - Το Ελληνικόν Μεταλλείον Ακ-Δάγ (Ak-Dag-Madeni)
     • Αθήνα 1994
     • σελ. 176

➤ δημιουργήσαμε μια νέα ετικέτα με το όνομα Ακ Ντάγ Ματέν όπου ομαδοποιήσαμε όλες τις σχετικές αναρτήσεις.

κρυπτοχριστιανικά - #3 από 4

πρώτη δημοσίευση 2.10.2022 

 

🔻 τρίτο μέρος - πρώτο εδώ - δεύτερο εδώ

🔻 του Δημητρίου Κ. Παπαδόπουλου (Σταυριώτη) από την Ποντιακή Στοά, τόμος 1971

🔻 "η κοινότης Σταυρί υπήρξε κατ΄εξοχήν περιοχή κρυπτοχριστιανών..." 

🔻 το άρθρο στο σύνολό του είναι τρόπον τινά μια εγκυκλοπαίδεια του κρυπτοχριστιανικού Σταυρίν. 

 

η Αργυρούπολη και οι αποικήσεις - μετοικεσίες

➤ συχνά - πυκνά ακούμε για τα διάφορα μαντεμοχώρια στον Πόντο και γενικά σε όλη την Μ. Ασία
➤ η σημερινή ανάρτηση θα παρουσιάσει την γεωγραφική διασπορά αυτών των περιοχών. Πήραμε λοιπόν το γνωστό βιβλίο του Γ.Θ. Κανδηλάπτη "γεωγραφικόν και ιστορικόν λεξικόν" και ανατρέξαμε στο 2ο μέρος όπου τα "Περί των εις ξένας επαρχίας πόλεων, κωμοπόλεων και χωρίων, των υπαγομένων εις την πνευματικήν επικυριαρχίαν της Μητροπόλεως Χαλδίας"
➤ εδώ περιγράφονται όλες οι εκτός Χαλδίας αποικήσεις - μετοικεσίες, αρχής γενομένης το 1745 (σελ. βιβλίου 246). Παρακάτω είναι οι γνωστότερες και πιο απομακρυσμένες περιοχές μετοικεσίας και μαντεμο-περιοχών
➤ ακολουθεί ο χάρτης

     σ. 253    Μπουγά ή Μπουλγάρ Ματέν – Μεταλλείον Ταύρου
     σ. 256    Μπερεκετλή Ματέν (Ν. Ικονίου)
     σ. 257    Ακ Δαγ Μαδέν
     σ. 267    Γουζουλού
     σ. 270    Σίμ Μεταλλείον ή Κιουμούch Ματέν
     σ. 273    Χαπέch ή Επέch ή Απέch
     σ. 285    Υοσγάτη
     σ. 286    Άργονη Ματέν, περιφέρεια Άμιδας (Ντιαρμπακίρ)
     σ. 290    Μεζιρέ, ανατολικά του Χαρπούτ
     σ. 290    Χαλβά Ματέν
     σ. 291    Κατράκ Ματέν, περιφέρεια Μαλάτειας
     σ. 291    Πακίρ τσαϊ, περιφέρεια Μερζιφούντος (ΠΕ, σελ. 643)
     σ. 291    Κιζίλ Καγιά, περιφέρεια Τοκάτης
     σ. 316    Κεσκίν ή Δενέκ Ματέν
     σ. 318    Μεταλλείον Μπάλια Καραϊτήν, περιφέρεια Σμύρνης

➤ δημιουργήσαμε μια νέα ετικέτα (18 αναρτήσεις μέχρι σήμερα) με το όνομα μαντεμοχώρια εδώ 

[πρώτη δημοσίευση Φεβρουάριος 2016]

Μεγάλη Εβδομάδα στο Ακ Νταγ Μαντέν (Κοτυλάβα - #3)

πρώτη δημοσίευση 29.4.2021

 

🔻 από το βιβλίο "Κοτυλάβα - Μύθος και ιστορία στον Πόντο" 

🔻 οι σελίδες που ακολουθούν αναφέρονται στην Μεγάλη Εβδομάδα στο Ακ Νταγ και συγκεκριμένα στον Ρωμέϊκο μαχαλά Γατσάχ

🔻 διαβάστε τις δύο προηγούμενες αναρτήσεις μας από το ίδιο βιβλίο - πρώτη εδώ / δεύτερη εδώ

🔻 διαβάστε για το τσούγκρισμα των αυγών καθώς και τις μπαγαποντιές μερικών να κάνουν πιο γερά τα αυγά για να νικήσουν τους άλλους...

το Κιουπτσιδέϊκο...

πρώτη δημοσίευση 24.7.2017

➤ για πολλά χρόνια στο γραφείο είχα μια εξαιρετική συνάδελφο, γόνος μιας μεγάλης και πλούσιας οικογένειας,
➤ ήταν η Αθηνά Κιουπτσίδου. Η οικογένεια αυτή έλκει την καταγωγή της από το Σταυρίν Χαλδίας,
➤ κατά την περίοδο των μεγάλων μετοικεσιών, ίσως και του Σταυριώτικου ζητήματος, πολλές οικογένειες από το Σταυρίν κίνησαν για εξεύρεση καλλίτερων συνθηκών διαβίωσης,
➤ έτσι το Κιουπτιδέϊκο βρέθηκε στο Ακ Νταγ Ματέν, αρκετά μακρυά από το Σταυρίν και σχετικά κοντά στην Άγκυρα,
➤ συζητώντας πολλές φορές με την συνάδελφο Αθηνά, της ζήτησα και μου έστειλε οικογενειακές φωτογραφίες από την φαμέλια των Κιουπτσιδέων,
➤ αυτές αναρτώ παρακάτω με τις ευχές μου να είναι καλά η ίδια, η οικογένειά της και το ένδοξο σόϊ της.
➤ να συμπληρώσω ότι δύο προπαππούδες Κιουπτσιδέοι τους κρέμασαν στη Αμάσεια για τους ίδιους λόγους που κρεμάστηκαν τόσοι άλλοι.

σχετικές αναρτήσεις μας :
Γεώργιος Κ. Φωτιάδης, το Ελληνικόν μεταλλείον Ακ-Δαγ - #1
Γεώργιος Κ. Φωτιάδης, το Ελληνικόν μεταλλείον Ακ-Δαγ - #2
το Κάν και οι αποικήσεις - μετοικεσίες

➤ η παρακάτω φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Γ.Θ. Κανδηλάπτη "γεωγραφικόν και ιστορικόν λεξικόν"

Ηλίας Ουζουνίδης (Πιτσίκς)

πρώτη δημοσίευση 18.1.2022

 

🔻 ο Ηλίας Ουζουνίδης γεννήθηκε στην Μεγάλη Τσίτη του Μεσοχαλδίου το 1883

🔻 αργότερα μετοίκησαν όπως πολλές οικογένειες σε διάφορα μέρη. η δική του οικογένεια πήγε στο χωριό Εβτζή και μετά στο διπλανό Μπαχτζατζίχ του Ακ Νταγ Ματέν

🔻 διαβάστε την ιστορία του και τα κατορθώματά του. από την απόδραση με τον φίλο του από τα αμελέ ταμπουρού μέχρι το "...σιφτέν εκρούναμε τοι Τούρκς και ύστερα εγονουσεύαμε"

🔻 από το περιοδικό ΠΟΝΤΟΣ, τ. 17 - γράφει ο εγγονός του Β. Γ. Μακρίδης 

 

 

σκιαγραφία της πόλεως Μεταλλείο Ακ - Ντάγ

➤ άρθρο του Προδρ. Γ. Παπαδόπουλου από τα Ποντιακά Φύλλα, έτος 1937, τεύχος 17-18

από το βιβλίο του Γ.Θ. Κανδηλάπτη, "γεωγραφικόν και ιστορικόν λεξικόν"

Κοτυλάβα - #2

➤ παραθέουμε δύο σελίδες όπου η Κοτυλάβα περιγράφει την εγκατάσταση τους στην Καλλίφυτο Δράμας...
➤ κάπου γράφει "...πρόσφυγες έρχονταν στο χωριό συνέχεια..." και μέσα σ' αυτούς ήταν και οι δύο δικές μου οικογένειες. Η εκ πατρός από την Φάτσα και η εκ μητρός από τα χωριά του Αγιού τεπέ Σαμψούντας...
➤ όσοι δηλ. επέζησαν...
➤ είπαμε, υπάρχουμε στην ζωή συγκυριακά...  

[πρώτη δημοσίευση Μάρτιος 2019]

1. παλιά εκκλησία Αγ. Παντελεήμονα, τώρα δεν υπάρχει, η νέα είναι σε άλλο σημείο
2. με βάση την περιγραφή, το σπίτι της Κοτυλάβας
3. το πατρικό μου...
4. πέρα μαχαλάς

Κοτυλάβα - #1

➤ έχει περίπου ένα μήνα που διάβασα το βιβλίο…
➤ άλλη μια καταγραφή της τραγικής μοίρας των Ρωμιών στην πατρίδα...
➤ συνοπτικά : είναι η ιστορία μιας οικογένειας από το Ακ Ντάγ Ματέν. Ο Κότυλας (σημαίνει αυχένας), γόνος πλούσιας οικογένειας που ζει αρχοντικά στον Ρωμέϊκο μαχαλά Γατσάκ του Ακ Ντάγ, κλέβει την 12χρονή κοπελίτσα από το χωριό της Κέϊσερι την οποία αργότερα παντρεύεται και έτσι γίνεται Κοτυλάβα. Αποκτούν τρία παιδιά. Ο Κότυλας πεθαίνει νέος από ασθένεια. Ο μεγάλος της γιος, ο Στέλιος, στα 19 του χρόνια τους εγκαταλείπει και φεύγει για την Ελλάδα προκειμένου να αποφύγει τα αμελέ ταμπουρού. Η Κοτυλάβα με τα δυο μικρά παιδιά της ζει τραγικές στιγμές στην πόλη και στο χωριό της που επιστρέφει όπου τα πράματα χειροτερεύουν κάθε μέρα. Αποφασίζει να φύγει και αυτή από το Ακ Ντάγ και να πάει στον Μπερεκετλί Ματέν όπου έχουνε γνωστούς. Σε λίγα χρόνια φεύγουν και από εκεί για την Ελλάδα. Η Κοτυλάβα προσδοκά επίσης να βρει και τον μεγάλο της γιό. Τους κατεβάζουν στην Καβάλα και από εκεί η επιτροπή τους στέλνει για μόνιμη εγκατάσταση στο χωριό μου, την Ραβίκα (Καλλίφυτος Δράμας). Εκεί ζήσανε μέχρι το 1947 και μετά φύγανε για μόνιμη εγκατάσταση στην Δραπετσώνα Πειραιώς.

🔻 σχόλια μας : 
➤ η μητέρα μου θυμάται την Κοτυλάβα στο χωριό μας / ο συγγραφέας του βιβλίου είναι εγγονός της Κοτυλάβας και γεννήθηκε στην Καλλίφυτο / δεν μαθαίνουμε αν τελικά βρέθηκε ο Στέλιος, ο μεγάλος γιος της
➤ είναι ένα βιβλίο ευκολοδιάβαστο το οποίο δίνει μια πολύ καλή εικόνα των γεγονότων που έλαβαν χώρα στις πατρίδες μας. Θα ακολουθήσει δεύτερη ανάρτηση με μερικές επιλεγμένες σελίδες από το βιβλίο. Το προτείνουμε ανεπιφύλακτα.

[πρώτη δημοσίευση 24.3.2019]

περιφέρεια Υοσγάτης ή Γιοσγάτης και ο καζάς Ακ Ντάγ Ματέν

➤ άλλη μια περιφέρεια που δεν έχουμε καλύψει επαρκώς είναι η Υοσγάτη
➤ καλύψαμε όμως με αρκετές αναρτήσεις το Ακ Νταγ Ματέν το οποίο ήταν ένας από τους πέντε καζάδες (*) της Υοσγάτης
➤ το υλικό προέρχεται από τον τόμο Γ' της Εξόδου του ΚΜΣ και από τον ταξιδιωτικό οδηγό της Infognomon "Δ. Πόντος"
 
(*) διοικητική διαίρεση Οθωμανών :
• Βιλαέτι = πάνω από το σαντζάκι, κάτι σαν χώρα
• Σαντζάκι = περιφέρεια
• Καζάς ή καϊμακαμλίκι = κάτι σαν νομός (πόλη με γύρω τα χωριά της)
• Ναχιγιές = κοινότητα (μουχτάρης = κοινοτάρχης)