#07 - το κάστρο των Ρωμιών, Rum kale

➤ θα φιλοξενήσουμε μια ανάρτηση του Νίκου Χειλαδάκη που αφορά το Rum kale, το κάστρο των Ρωμιών - η σελίδα του συγγραφέα εδώ - δυστυχώς το 2021 ο συγγραφέας έφυγε από την ζωή
➤ Rum Kale : στα βάθη της Ανατολίας στην περιοχή του Γκαζιαντέπ και στις πηγές (*) του ποταμού Ευφράτη, υπάρχει ένα μεγαλοπρεπές κάστρο με ιστορία χιλιετίας που σήμερα προκαλεί δέος στους Τούρκους. Το Κάστρο αυτό που ονομάζεται Rum Kale, δηλαδή, "Το Κάστρο των Ρωμιών", ήκμασε σαν χριστιανικό μοναστήρι, κτίστηκε από τους βυζαντινούς αλλά κτίσματα του σύμφωνα με τους Τούρκους υπήρχαν ακόμα και πριν από την επικράτηση του χριστιανισμού στην περιοχή αυτή.

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές της περιοχής, εκεί έγραψε το ευαγγέλιο του ο ευαγγελιστής Ιωάννης ενώ για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα απετέλεσε την έδρα των Αρμενίων Πατριαρχών. Μάλιστα στο Rumkale το 1179 μ.Χ. έγινε μεγάλη συνάντηση  Ορθοδόξων ιερέων και Αρμενίων με θέμα την ενοποίηση των Αρμενίων με τη Βυζαντινή Ορθόδοξη Εκκλησία. Όταν επικρατήσαν οι Σταυροφόροι περιήλθε στην κυριαρχία της Κομητείας της Έδεσσας. Στις 28 Ιουνίου 1292 το κάστρο πολιορκήθηκε από τους Μαμελούκους υπό τον Σουλτάνο Χαλίλ και το κατέκτησαν. Παρέμεινε ένα σημαντικό φρούριο στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και χρησημοποιήθηκε σαν  φυλακή. Το 1832 ο Ιμπραήμ Πασάς το κατέστρεψε μερικώς και έκτοτε εγκαταλείφθηκε.

Τα τελευταία χρόνια το κάστρο έγινε το επίκεντρο εξερευνήσεων αλλά και προσκυνήματος πολλών Τούρκων που το παρουσιάζουν σαν ένα μαγικό και ιαματικό μέρος, με διάφορες μαρτυρίες για ψαλμωδίες που ακούγονται κατά καιρούς και για την μαγική γοητεία που ασκούν οι υπόγειοι και ανώγειοι διάδρομοι του κάστρου που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Μάλιστα κατά καιρούς τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια έχουν στείλει εκεί διάφορους ερευνητές και έχουν κινηματογραφήσει το μέρος παρουσιάζοντας το σαν μια μυστήρια, πλήρης μυστικής δύναμης και γοητείας περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό πως τουρκικές εφημερίδες όπως η ισλαμική Yeni Şafak, το παρουσιάζουν σαν "Κρυφό Παράδεισο", (Gizli Cennet)!

Οι μύθοι που κυκλοφορούν για το κάστρο μιλούν για την μια μαγική πηγή που υπάρχει σε ένα βαθύ πηγάδι όπου κατέβαιναν οι καλόγεροι και αντλούσαν το νερό με θαυματουργικό τρόπο. Ο μύθος λέει πως όποιος ξένος έπινε από αυτό το ιαματικό νερό, ένοιωθε με απροσδόκητο τρόπο μια πνευματική έξαρση και τότε αισθάνονταν το θείο έρωτα που ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό. Την Άνοιξη, όπως αναφέρουν οι κάτοικοι της περιοχής, όταν λάμπει ο ήλιος οι άκρες του κάστρου αστράφτουν έντονα σαν να είναι χρυσαφένιες ενώ παντού φυτρώνουν άσπρα τριαντάφυλλα. Η ιστορία λέει πως όποτε κάποιοι αποπειραθούν να βεβηλώσουν το "Κάστρο των Ρωμιών", τότε ο Ευφράτης θυμώνει και τα νερά του φουσκώνουν ενώ και ο ουρανός σκοτεινιάζει και ξεσπά σε μια οργισμένη μπόρα, σημάδι θεϊκής προστασίας της ιερής περιοχής του κάστρου.
Και μόνο η ονομασία του κάστρου, δηλαδή "Το κάστρο των Ρωμιών", δείχνει πως η παρουσία της Ρωμιοσύνης εκεί στα βάθη της Ανατολίας είναι και σήμερα ενδεικτική και προκαλεί το θρησκευτικό και όχι μόνο δέος στους σημερινούς κατοίκους.

Νίκος Χειλαδάκης
δημοσιογράφος - συγγραφέας - Τουρκολόγος
www.nikosxeiladakis.gr


(*) σχόλιο μας : είναι πολύ μακρυά από τις πηγές του Ευφράτη. Δείτε την ανάρτησή μας "στο σύνορο του Ευφράτη" της Πολύμνιας Αθανασιάδη (έκδοση 1985 και 2η το 1993) - εδώ

σύνδεσμος wiki εδώ

 

στο σύνορο του Ευφράτη

πρώτη δημοσίευση 2.11.2016

➤ σήμερα η σελίδα μας θα πάει για λίγο στα νότια της Μικράς Ασίας και ακόμα παρακάτω, έως την Παλμύρα, Δούρα - Ευρωπό κλπ.
➤ οδηγός μας το βιβλίο της Πολύμνιας Αθανασιάδη "στο σύνορο του Ευφράτη" (1993 - Απάμεια, 2η έκδοση)
➤ είναι η αναζήτηση όσων και ότι έχει απομείνει σ' αυτή την περιοχή από την υπερχιλιετή παρουσία των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου
➤ σήμερα, στα μέρη αυτά, συνεχίζεται (?) η σύγκρουση της Ανατολής με την Δύση με τις συνέπειες που είναι γνωστές σε όλους μας

➤ άλλες σχετικές αναρτήσεις μας :

     ➔ το κάστρο των Ρωμιών, Rum kale - εδώ

     ➔ Άνω ρους του Ευφράτη ποταμού - εδώ

η πορεία της συγγραφέως

Αντώνιος Παπαδόπουλος, ό εωρακώς εν Πόντω... - φρυκτωρίες - #4

➤ τέταρτη και τελευταία ανάρτησή μας από το βιβλίο του Αντωνίου π' Χαρ. Παπαδόπουλου "ό εωρακώς εν Πόντω μεμαρτύρηκεν" (μνήμες από τον αλησμόνητο Πόντο)" - πρώτη εδώ / δεύτερη εδώ / τρίτη εδώ 
➤ σε αυτή την ανάρτηση έχουμε την περιγραφή των φρυκτωριών καθώς επίσης και πολλά στοιχεία για το χωριό Χορτοκόπι
➤ άλλες σχετικές αναρτήσεις μας με στοιχεία για τις φρυκτωρίες της περιοχής εδώ και εδώ
➤ στο wikipedia εδώ
➤ δείτε ένα δικό μας video 4 λεπτών για τις φρυκτωρίες στον Πόντο. Το σημείο 5, δηλ. το φρούριο της Λευκόπετρας, δεν αναφέρεται στο κείμενο.  Στοιχεία στην ανάρτησή μας εδώ

άρθρο :

επιφύλαξη για την ταύτιση Φραγκάντων με Frigdarium

αρχαίες φρυκτωρίες

➤ Ελληνικό Πανόραμα : είναι το μόνο περιοδικό που συνεχίζω να αγοράζω, το έχω σχεδόν από τα πρώτα τεύχη
➤ πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε το νέο τεύχος (4 τεύχη τον χρόνο, προ κρίσης 6) με ένα ακόμη ενδιαφέρον άρθρο, τις αρχαίες φρυκτωρίες με συντάκτη τον Κυριάκο Παπαγεωργίου
➤ η σελίδα μας έχει πάθος με την γεωγραφία, τις στράτες, τις επικοινωνίες όπως αυτή, τα κάστρα...
➤ δείτε λοιπόν από αυτό το άρθρο τον χάρτη επικοινωνίας της Τροίας με τις Μυκήνες
➤ άρθρο της Βικιπαίδεια εδώ
➤ άρθρο στην σελίδα μας (και video) για τις φρυκτωρίες στον Πόντο εδώ

[πρώτη δημοσίευση 21.7.2018]

Ροδούλα...

πρώτη δημοσίευση 30.5.2019

➤ η Ροδούλα είναι η κόρη του κυρ Χρήστου του «Πλατανέτε» που ζει μαζί με τους δικούς της στον Καταχά Πιερίας. Νοέμβριος του ’48, νύχτα….
➤ το χτύπημα στην πόρτα δυνατό και επιτακτικό "ανοίξτε γρήγορα…"
➤ είναι οι αντάρτες του ΔΣΕ. Η χώρα βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο. Η κοπελίτσα στα 17 της τους ακολουθεί χωρίς την θέλησή της. την οδηγούν μαζί με άλλες από το ίδιο αλλά και από άλλα χωριά για να στρατευθούν, δηλ. την στρατολογούν βίαια…
➤ η Ροδούλα καταφέρνει και επιβιώνει. Τελειώνει ο εμφύλιος και οι επιζήσαντες οδηγούνται πολιτικοί πρόσφυγες στην Σοβιετική ένωση αλλά και σε άλλες χώρες του ανατολικού μπλόκ. Κάπου στην Ρωσία η Ροδούλα όπου ζει με την οικογένεια που έχει ήδη δημιουργήσει, θυμάται ότι έχει μια θεία, αδελφή της μάνας της, η οποία όταν έφυγε από τον Πόντο μετά την ανταλλαγή πήγε στην Ρωσία και έμεινε εκεί
➤ με αυτήν ανταμώνει αργότερα και έχουμε ανεψιά και θεία, η πρώτη θύμα της προσφυγιάς και του εμφυλίου και η δεύτερη της προσφυγιάς και των σταλινικών διώξεων. Ο συγγραφέας είναι ο αδελφός της Ροδούλας
➤ παράκληση, κρατήστε μόνο ότι η ανάρτηση θέλει να καταδείξει τις συμφορές της ράτσας μας… τα άλλα είναι για άλλες σελίδες, όχι για την δική μας…

το βουνό Θήχης του Ξενοφώντος : εκδοχή της Σάντας

➤ πρώτη δημοσίευση 31.3.2016

γράφει ο Μιλτιάδης Κ. Νυμφόπουλος στο βιβλίο του "ιστορία της Σάντας του Πόντου" :

Το όρος Καρά Καπάν της Σάντας το είχαν οι πατέρες μας για τον "Θήχη" του Ξενοφώντα και με το δίκιο τους. Γι αυτό έγινε μιά σοβαρή συζήτηση μεταξύ των διανοουμένων της Σάντας κατά τό 1893, την οποία συζήτηση εμείς αν και μικροί στην ηλικία την παρακολουθήσαμε άγρυπνα. Συζητητές ήσαν οι Σπύρος Μαντίδης, Χαράλαμπος Τσαντεκίδης, Γεράσιμος Μωυσιάδης, Δαμιανός Πιστοφίδης, Τιμόθεος Ιακωβίδης, Κων/τίνος Νυμφόπουλος και λίγοι άλλοι.

➤ οι μακάριοι αυτοί άνδρες ανέβηκαν στα Κρεπέγαδα κι' εκεί πού γλεντούσαν και κοίταζαν κατά τα βουνά μας Ζιαρέτ Ταγ και Καρά Καπάν άρχισαν τη συζήτηση.

➤ ο Σπύρος Μαντίδης λέγει: "Παιδιά αρκετά κουραστήκαμε με την έρευ­να της αρχαιότητας της Σάντας, και τέλος καταλήξαμε στο συμπέρασμα πώς ή Σάντα κατοικήθηκε μόνιμα από την εποχή του δέκατου διωγμού των Χριστιανών και ονομάστηκε Σάντα (Αγία) γιατί έσωσε την ζωή χιλιάδων Χριστιανών και τότε και ύστερα. Τώρα, ας συζητήσουμε για το όρος "ο Θήχης" του Ξενοφώντα. Ο Σάββας Ιωαννίδης όπως ξέρετε λέγει ότι ο Θή­χης είναι το όρος Κατιρλή Ταγ κοντά στο Βατούμ, άλλοι ξένοι ιστορικοί λένε πως ο Θήχης είναι ο Αεσέρ, και μερικοί δικοί μας χωρίς θάρρος ιστο­ρικό και χωρίς να κάμουν επιτόπια έρευνα παραδέχονται ασυζήτητη τις γνώμες των ξένων ιστορικών, γιατί οι ξένοι αυτοί ιστορικοί συμβαίνει να είναι Ευρωπαίοι, και αφού είναι Ευρωπαίοι ας παν να πουν όλου του κό­σμου τα ψέματα. Κρίμα! Εγώ σχημάτισα τη γνώμη πως ο Θήχης είναι αυ­τό το δικό μας Καράκαπαν, γιατί, άπ’ το Καράκαπαν περνούσε ο μόνος καλοκαιρινός δημόσιος δρόμος (Κερβάν γιολ) απ' τα παλιά τα χρόνια ως την σημερινή μας εποχή, και γιατί υπάρχουν και πολλοί άλλοι λόγοι, τους οποίους έχομε πατριωτικό καθήκον ν' αναπτύξουμε εδώ".

➤ ο Κων. Νυμφόπουλος λέγει: "Είναι αξιέπαινος ο δάσκαλος μας Σ. Μαντίδης πού ανακινεί συχνά τέτοια ζητήματα. Συμφωνώ με τήν γνώμη του για τούς παρακάτω λόγους:

• 1ον Το δικό μας Καράκαπαν όπως και το Ζιαρέτ Ταγ κείνται επάνω στην πρώτη από το εσωτερικό της Βαϊβούρτης (αρχαίας Γυμνιάδος) κορυφογραμμή του Παρυάδρη, και άπ’ αυτά φαίνε­ται γιά πρώτη φορά ή θάλασσα.
• 2ον Ή κορφή προ παντός του Κα­ράκαπαν είναι όσο καμιά άλλη κορφή της βουνοσειράς του Παρυάδρη προσβατή σε στρατό μέ γυναίκες υποζύγια, και αποσκευές, όπως ήσαν οι. Μύ­ριοι.
• 3ον Τό Καράκαπαν σύμφωνα με την διήγηση του Ξενοφώντα απέ­χει 5 μέρες από τήν Βαϊβούρτη, καί πράγματι οι Μύριοι απασχολημένοι μέ τήν λεηλασία της εχθρικής χώρας μόλις σε 5 μέρες μπορούσαν νά φτάσουν από την Γυμνιάδα ως το Καράκαπαν της Σάντας.
• 4ον Πίσω άπ' την κορφή του Αεσέρ πέφτουν τά βουνά της περιφέρειας Κιουμουσχανέ πού είναι πετρώδη και ακατάλληλα για στρατιωτικές κινήσεις, ενώ πίσω απ' το δικό μας Καράκαπαν βρίσκονται εκτάσεις πεδινές κατάλληλες για τέτοιον σκοπό.
• 5ον Άπό δώ καί πέρα ας παρακολουθήσουμε τόν Ξενοφών­τα. Ύστερα άπ' τον Θήχην πήραν δρόμο οι Μύριοι κατά τήν χώρα τών Μακρώνων, τήν σημερινή Ματσούκα, την οποίαν χώριζαν απ' την χώρα των Σκυθηνών το οροπέδιο Μετσίτ και ο ποταμός Πυξίτης από τις πηγές του ως τις εκβολές του.

➤ το χωριό πού έδειξε στους Έλληνες ο οδηγός για να κα­τασκηνώσουν φαίνεται θα έκειτο στην χαμηλότερη κοιλάδα του Μετσίτ προς τα δυτικά, κατά την διεύθυνση του Τσαμέ πογάζ, και από κει πήραν οι Μύριοι τον δρόμο της σημερινής Λαραχανής. Κατέβηκαν λοιπόν την πρώτη μέρα στην συμβολή των ποταμών Πυξίτη και Νικάχολα, εκεί όπου κείται το ση­μερινό Κουσπιδή, καί στα μεν δεξιά τούς είχαν χωρίον χαλεπώτατον τό απρόσιτο βουνό της Λιβεράς, όπου ήταν της μοίρας τους νά μάχονται αργότερα μέ τούς Δρίλας, στα δε αριστερά τους θά είχαν τόν ποταμό Νικάχολα, στον οποίον χυνόταν ό ορίζων ποταμός Πυξίτης.

➤ φαίνεται δεν πήραν οί Μύριοι τήν ευθείαν από Καράκαπαν εις Λιβεράν και Ματσούκαν γιά στρατηγικούς λόγους, και έκαμαν μεγάλη καμπή από Τσαμέ πογάζ του Μετσίτ καί Λαραχανή. Εκεί στην συμβολή των δυο πο­ταμών δυσκολεύθηκαν λιγάκι καί ήθελαν νά βγουν από κει όσο τό δυνατόν νωρίτερα, γιατί βρίσκονταν μεταξύ δύο εχθρών, τών Δριλών από τά δεξιά και τών Μακρώνων από τ’ αριστερά. 0ι Μάκρωνες παραφύλαγαν στην αντικρινή όχθη του ποταμού Πυξίτη, πιθανόν στην περιφέρεια τών σημερινών χωρίων Άγουρσα, Χορτοκόπ, Δανίαχα, Χάτσάβερα, Μάγουρα. Ύστερα από τήν συνεννόηση τους μέ τους Μάκρωνας οι Μύριοι έφτασαν στα σύνορα τών Κόλχων, όπου ήν όρος μέγαν, το Μίλ Ταγ. Στό Μίλ Ταγ α­παραιτήτως παρατάχθηκαν οί Κόλχοι, και οι Μύριοι ανέβαιναν τό βουνό γιά νά τους συναντήσουν καί νά τούς πολεμήσουν.

➤ εκεί λοιπόν "οί Έλληνες εστρατοπεδεύοντο έν πολλαίς κώμαις καί τα επιτήδεια πολλά έχούσαις. Δηλ. ανεβαίνοντας οί Έλληνες στρατοπέδευαν στα σημερινά χωρία του Τσικανόϊ και τής Όλασας πού είχαν άφθονα τά επιτήδεια. Ύστερα από τήν κατατρόπωση των Κόλχων στο Μίλ Ταγ (*) έφαγαν οί Μύριοι από το μαινόμενο μέλι τους πού βρισκόταν άφθονο εκεί εξ αιτίας της πυκνής αζαλέας τού Τσικανόϊ και τήν έπαθαν χιώτικα. Δεν πέρασαν πολλές μέρες και οί Μύριοι κατά παρακίνηση τών Ελλήνων αποίκων της Τραπεζούντας πολέμησαν τούς Δρίλας στην οχυρωμένη Λιβερά καί τούς αφάνισαν. Τά ανωτέρω συμφωνούν μέ τήν αφήγηση τού Ξενοφώντα. Από όλα αυτά που είπαμε βγαίνει τό συμπέρασμα ότι ο θήχης είναι τό δικό μας Καράκαπαν".

➤ ο Δαμιανός Πιστοφίδης λέγει: "Η γνώμη του Νυμφόπουλου έχει βάσεις ιστορικές καί δέ μπορούμε να την αποκρούσωμε. Και εγώ είμαι βέβαιος ότι οί Μύριοι μέσα στις τόσες τους περιπέτειες απόφευγαν τις απρόσιτες τοποθεσίες, αν δε υποσχέθηκε ο οδηγός στους Μύριους νά τούς δείξει μέσα σε 5 μέρες από κάποιο βουνό την θάλασσα, θα προτιμούσε βέβαια από κάθε άλλο βουνό της κορυφογραμμής του Παρυάδρη το δικό μας προσβατό Καράκαπαν, από την κορφή τού οποίου και από τις ανατολικές του υπώρειες φαίνεται για πρώτη φορά η θάλασσα".

➤ ο Τιμ. Ιακωβίδης λέγει: "Καί μόνη η χρησιμοποίηση από τα καραβάνια του δρόμου Καράκαπαν από χιλιάδες χρόνια ως σήμερα, μαρτυράει αλάνθαστα πως ο Θήχης του Ξενοφώντα είναι το δικό μας Καράκαπαν" - γνώμη μας : λογικοφανές αυτό το επιχείρημα.

➤ ο Χαραλ. Τσαντεκίδης λέγει: "Και μόνη ή ύπαρξη πεδινών εκτάσεων καταλλήλων για στρατιωτικές κινήσεις πίσω από τα δικά μας βουνά Καράκαπαν καί Ζιαρέτ ταγ μαρτυράει πώς ο Θήχης του Ξενοφώντα είναι το δικό μας Καράκαπαν"

➤ δευτερολογεί ό Κ. Νυμφόπουλος: "Μάλιστα, έχετε δίκαιο όλοι σας γιατί τά είπατε ξάστερα. Είναι αλήθεια ότι ενώνει τήν Βαϊβούρτη με τό δικό μας Καράκαπαν ένας αυτοσχεδίαστος και μοναδικός αμαξιτός δρόμος, ο οποίος διασχίζει πεδινές εκτάσεις και από τον οποίον μπορούν νά περά­σουν όχι μονάχα υποζύγια, αλλά και δίτροχα και τετράτροχα αμάξια με φορτίον πολλών εκατοντάδων οκάδων, αφού άπ' τον ίδιο δρόμο μας ήρθαν πολλές φορές άπ' τα χωριά τής Βαϊβούρτης μυλόπετρες βάρους 1000 οκά­δων. Ο δρόμος αυτός του Καρά Καπάν τής Σάντας πού ενώνει την Βαϊβούρτην με την Τραπεζούντα είναι καλοκαιρινός, περνά από τις υπώρειες του Καράκαπαν και φτάνει στα οροπέδια της Σάντας. Ώστε εξάπαντος θά πή­ραν ετούτο τον καλοκαιρινό δρόμο οί Μύριοι, οι οποίοι κατέβηκαν συνέχεια στο Καζουκλή, στο Μετσίτ, στο Τσαμέ Πογάζ, στην Λαραχανή κλπ.

➤ άλλωσ­τε ό δρόμος αυτός του Καράκαπαν χρησιμοποιήθηκε για το σύντομό του —παίρνει τήν ευθεία Τραπεζούντας - Βαϊβούρτης -—άπ' τα παλιά τα χρόνια ως την εποχή μας για την συγκοινωνία Τραπεζούντας - Εσωτερικού, και τόν λέμε και σήμερα Κερβάν γιολ (δρόμος των καραβανιών), γιατί περνού­σαν χιλιάδες καραβάνια από δω, κατέβαιναν στο Κιμισλή και στ’ Αμπάρια, και από κει μέσον Γαλίανας κατέβαιναν στην Τραπεζούντα.

➤ ο δρόμος τού δικού μας Καράκαπαν αχρηστεύθηκε τώρα που φτιάχτηκε ο αμαξιτός δρό­μος Τραπεζούντας-Ερζερούμ, γιατί αιτία αυτός ό αμαξιτός δρόμος τά τροχοφόρα αντικατέστησαν τά καραβάνια. Ό δρόμος αυτός περνά άπ' τό Χαψήκιοϊ, άπ' το βουνό Ζύγανα, από την Άρτασα, τον Κιουμουσχανέ, την Βαϊβούρτη και φτάνει στό Ερζερούμ και στο εσωτερικό της Αρμενίας, ή­ταν δε άπ' τά παλιά τα χρόνια δρόμος του χειμώνα ή δρόμος της ανάγκης πολύ ανεπιθύμητος, γιατί περνούσε ανάμεσα από τις πετρώδεις και άγονες εκτάσεις της περιφέρειας Κιουμουσχανέ, και γιατί είχε μεγάλη καμπή που τον έκανε 50% μακρύτερο από τον δρόμο Καράκαπαν.

➤ αφού όμως από κτίσεως κόσμου ο Πόντος δεν ευτύχησε να έχει αμαξιτόν δρόμο, τά καραβάνια κατ’ ανάγκην προτιμούσαν κατά το καλοκαίρι από χιλιάδες χρόνια τόν συντομότερο δρόμο, και τέτοιος ήταν ο δρόμος του δικού μας Καράκαπαν. Και αυτόν τόν σύντομο και ευχάριστο καλοκαιρινό δρόμο τον προτίμησαν και οι δικοί μας Μύριοι".

➤ δευτερολογεί ο Σπ. Μαντίδης. "Ευχαριστώ τούς κ.κ. Νυμφόπουλο, Τσαντεκίδην, Πιστοφίδην και τούς άλλους γιά τις ορθές κρίσεις τους. Έχω όμως κάποια αμφιβολία. Αφού θα παραδεχθούμε πως ο Θήχης είναι το δι­κό μας Καράκαπαν, έπρεπε να υπάρχει στην κορφή του ο "Μέγας Κολωνός" των Ελλήνων, εγώ όμως στην κορφή του Καράκαπαν δεν είδα τέτοιο σω­ρό, μόνο είδα πέτρες μεγάλες πεσμένες εδώ κι εκεί". Όλοι τότε, οι μακάριοι εκείνοι άνδρες, απάντησαν ομόφωνα στον Μαντίδη ότι ένας τέτοιος σωρός από πέτρες δεν ήταν δυνατόν να μείνει όρθιος γιά χιλιάδες χρόνια, ότι αυτό δεν μπορεί ν’ αποτελέσει εμπόδιο στην εξακρίβωση της τοποθεσίας τού όρους Θήχη, και ότι όλοι παραδέχονται πως ο Θήχης είναι τό όρος Καράκαπαν τής Σάντας, και πώς ο δήθεν λιθοσωρός του Αεσέρ είναι παραμύθι τής Χαλιμάς. 

➤ (*) Για το Μίλ Ταγ μας λέγει ό φίλος κ. Τηλέμαχος Πελαγίδης δι­κηγόρος τουρκομαθής τά παρακάτω αξιοσημείωτα: "Οί πατέρες μας έθε­σαν ορθώς τό ζήτημα του Καράκαπαν καί του Μίλ Ταγ. Όσα μάς λένε για το Καράκαπαν έχουν βάση ιστορική σταθερή. Όσα όμως μας λένε για Μίλ Ταγ μάς επιτρέπουν νά συμπεραίνουμε ότι ό ελληνικός λαός του Πόντου πάντοτε αναγνώριζε τό Μίλ Ταγ ώς βουνό τών Μυρίων, κατόπιν οι Τούρκοι ονόμασαν τό βουνό Μύρ Ταγ και κατά παραφθοράν Μίλ Ταγ. Ώστε άθελα τους οι πατέρες μας στάθηκαν κήρυκες της ιστορικής αλήθειας. Άλλωστε, η λέξη Μίλ είναι ανύπαρκτη στό τούρκικο λεξιλόγιο".

➤ σ’ αυτά προθέτομε εμείς τά παρακάτω; «Η γνώμη του κ. Τ. Πελαγίδη ενισχύεται από τό έξης: Ότι οί Μύριοι μέ τήν παρακίνηση των Μακρώνων επιτέθηκαν εναντίον των Κόλχων, ανέβηκαν στό Μίλ Ταγ, παρακάτω καί ανατολικώς του οποίου ήσαν τά χωριά τών Κόλχων, ή γνωριμία δέ αυτή τών Μυρίων μέ τό ονομα­στό Μίλ Ταγ ενωμένη μέ τήν καταστροφή πού προξένησαν οί Μύριοι στους Κόλχους συντέλεσε στό νά εντυπωθεί βαθιά στην μνήμη τών τότε καί των κατοπινών Κόλχων τό όνομα τών Μυρίων, καί έτσι από γενεά σε γενεά έφτασε τό όνομα αυτό στους πρώτους Τούρκους κατακτητές, οι οποίοι στην αρχή ονόμασαν τό βουνό Μύρ ταγ, βουνό των Μυρίων. Αργότερα τό Μύρ παρεφθάρει σέ Μίλ από τό μιλλιόν (εκατομμύριο), γιατί οί Τούρκοι κάθε μεγάλον αριθμό αρέσκονται νά τόν εξισώσουν προς τό μιλλιόν.

➤ επάνω σ’ αυτό συμπληρώνουμε τό έξης περιστατικό: Κατεβαίνοντας κάποτε από τά βουνά μας στην Τραπεζούντα μέ μερικούς Τούρκους χωρικούς τής Γεμουράς τους ακούσαμε να λεν: Εσκή βακουτά πίρ μιλλιόν γιουνάν ασκερί κετστί πού ταγλαρτάν (στα παλιά τα χρόνια ένα εκατομμύριο ελληνικού στρατού-πέρασε άπ’ αυτά τά βουνά). Τά ανωτέρω κρίνονται εποικοδομητικά της ιστορικής αλήθειας, ή οποία θέλει τό Καράκαπαν τής Σάντας γιά τόν "Θήχη του Ξενοφώντα".

➤ Μιλτιάδης Κ. Νυμφόπουλος
"ιστορία της Σάντας του Πόντου"
από την σελίδα του Santeos εδώ

➤ σχετικές αναρτήσεις μας :
• Air Pontus # 10 : Σάντα και ο δρόμος των καραβανιών (Κερβάν Γιόλ) εδώ
• η στράτα των καραβανιών μέσω Ματέν Κρώμνης - Λερί - Μουράτ Χαν εδώ 
• άσκηση επί χάρτου : η πορεία των μυρίων προς τον Πόντο εδώ
• ο πόλεμος για τον Θήχη εδώ 
• οι Μύριοι εις τον Πόντον εδώ

➤ επεξηγήσεις :
• Αε Σέρ (ο κλασικός Θήχης)
• Καρά Καπάν της Ματσούκας
• Καρά Καπάν της Σάντας

Άϊ Γιάννες Νίβενας

➤ από το αρχείο προφορικής παράδοσης του ΚΜΣ - Έξοδος Γ' τόμος
➤ μαρτυρία του Ιγνάτιου Ορφανίδη
➤ κάπου λέει "...ακόμα ψήνεται και βράζει εκείνος ο τσορμπάς !... Σαράντα χρόνια πέρασαν κι ακόμα ψήνεται !..."
➤ η συνέντευξη δόθηκε την περίοδο της πανελλαδικής έρευνας του ΚΜΣ

[πρώτη δημοσίευση 24.1.2016]

φωτό από το δίκτυο,
συμβολή των ποταμών της Νίβενας με τον Καραμουσταφά,
κάπου εδώ ο οικισμός Άγιος Γρηγόριος της περιγραφής.

κατοχικά Χριστούγεννα στην Καρατζόβα...

πρώτη δημοσίευση 9.12.2019

➤ η Ελλάς υπό τριπλή κατοχή (*)
➤ βρισκόμαστε στην περιφέρεια της Καρατζόβας, στην Αριδαία και στο χωριό Μοναστηράκι
➤ γράφει ο Ανδρέας Ανδρεάδης. Πιθανότατα συγγενής του Χρήστου Γ. Ανδρεάδη, από το ίδιο χωριό, που απεβίωσε πριν από λίγες ημέρες. Ανάρτησή μας εδώ
➤ το άρθρο από το περιοδικό "Ποντιακή Λύρα", έτος 2005, τεύχος #98

(*) για την ακρίβεια ήταν κάτω από διπλή κατοχή των Ιταλο-Γερμανών και υπό προσάρτηση της Αν. Μακεδονίας (ανατολικά του Στρυμώνα) και Θράκης υπό των Βουλγάρων. Η προσάρτηση σημαίνει ότι αλλάξανε τα πάντα. Ονόματα, αρχές, διοίκηση, δάσκαλοι, ιερείς... μέχρι και οι αναγραφές στα μνημεία στα κοιμητήρια. Αυτή ήταν η Βουλγαρία...

Πουλαντζάκη - #1

σκιαγραφία Πουλαντζάκης (από την εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού)

• " ... πριν από τον ξεριζωμό οι κάτοικοί της, που έφταναν τις τρεις χιλιάδες, ήταν κατά 99% Έλληνες"
• "η απόσταση της από την Κερασούντα ήταν δύο και μισή ώρες με τα πόδια"
• "οι κάτοικοί της κατάγονταν στην πλειοψηφία τους από τη Χαλδία ..."
• "η Πουλαντζάκη ήταν η πατρίδα του Λεωνίδα Ιασσονίδη"

ότι ακολουθεί είναι από τα ΠΦ, 1937, τ. 16

[πρώτη δημοσίευση Μάρτιος 2015]

ΠΦ, 1937, τ.16

το βασίλειο του Πόντου και οι Μιθριδάτες

ΠΕ, 1980, τ. 31

ο γεωγράφος Στράβων από την Αμάσεια

πρώτη δημοσίευση 9.10.2021

 

➤ το άρθρο που ακολουθεί είναι γραμμένο από τον αλησμόνητο Κωνσταντίνο Χιονίδη (βλ. σχετική ετικέτα)

➤ δημοσιεύθηκε στην Π.Ε. της 2ης περιόδου, έτος 1979, τεύχος 29

➤ έχουμε ακόμα μία ανάρτηση για τον Στράβωνα, μαζί με τον Διογένη της Σινώπης - εδώ

➤ το σκίτσο το βρήκαμε στο δίκτυο καθώς και την φωτογραφία από το μνημείο που έχουν στήσει οι αγαρηνοί στην Αμάσεια (για τουριστικούς φυσικά λόγους)