οι δύο εξορίες των Ρωμιών των Κοτυώρων

➤ άρθρο από την συλλογή του Πόλυ Χάϊτα. Αφορά το ημερολόγιο της Παρθένας Χιονίδου. Είναι πολύ πιθανό να είναι από το σόϊ του συγχωρεμένου καθηγητή της ιατρικής Κωνσταντίνου Χιονίδη - βλέπε αναρτήσεις μας εδώ
➤ πρώτη δημοσίευση 5.11.2015

ΠΗ, 1982, τ. 2

Air Pontus # 15.1 : το σεφκιέτ του θανάτου της Τρίπολης - 1916

πρώτη δημοσίευση στις 16.5.2016 

➤ λόγω των ημερών είπαμε να ετοιμάσουμε μια μεγάλη ανάρτηση (αξίζει να διαβασθεί!!!) που να αφορά τις εκτοπίσεις, δηλ. τις εξορίες - λευκές πορείες, κοντολογίς τα σεφκιέτ του θανάτου. Τέτοια σεφκιέτ γίνανε δεκάδες, ίσως εκατοντάδες, μικρά και μεγάλα, σ’ ανατολή και δύση, στην πρώτη καθώς και στην δεύτερη περίοδο, επί μουσταφά κεμάλ 
➤ δείτε παρακάτω το video της πορείας του σεφκιέτ, διάρκεια 7 λεπτά
➤ κάναμε μια δεύτερη, βελτιωμένη έκδοση του ίδιου σεφκιέτ, διάρκεια 9 λεπτά εδώ

➤ η πιο αναλυτική καταγραφή εξορίας - λευκής πορείας είναι αυτή που μας περιγράφει ο Γεώργιος Η. Σακκάς στο βιβλίο του "η ιστορία των Ελλήνων της Τριπόλεως του Πόντου". Ξεκινάει από την σελίδα 132 και τελειώνει στην 175. Η Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ στο δικό της βιβλίο "η Τρίπολη του Πόντου" μας μεταφέρει τις αναμνήσεις του Χατζηγιώργη Δημητριάδη σε περίπου 20 σελίδες. Θα προσπαθήσουμε να σας παρουσιάσουμε αυτό το σεφκιέτ του θανάτου παίρνοντας στοιχεία και από τα δύο βιβλία. Θα "παρακολουθήσουμε" την πορεία βήμα-βήμα πάνω στον χάρτη με την γνωστή μέθοδο της υπερπτήσης με την Air Pontus. Τέλος να σημειώσω ότι υπάρχουν δεκάδες διαδρομές που ακολουθήθηκαν από ανάλογα σεφκιέτ. Όλες είχαν τα ίδια και χειρότερα χαρακτηριστικά. Πολλές φορές τα σεφκιέτ έφτασαν μέχρι τα βάθη της Ανατολίας, Μαλάτια – Χαρπούτ – Ντιγιαρμπακίρ (Άμιδα) - Μπιτλίς. Για παράδειγμα Σαμψούντα – Χαρπούτ (σημερινή Elasig) είναι 660 χιλιόμετρα. Δικαίως ο Σάββας Π. Ιωακειμίδης στο βιβλίο του "συμβολή εις την γενικήν ιστορίαν του Πόντου" γράφει…

"άπασαι αι ανωτέρω μνημονευθείσαι οδοί, αι πόλεις και τα χωρία της Τουρκίας είναι κατεσπαρμέναι από Ελληνικά κόκαλα τα οποία εδημιούργησαν δικαιώματα και περιμένουν την εκδίκησην και αποκατάστασην της φυλής μας εις τα μέρη εκείνα, εις τα οποία έζησε και εμεγαλούργησεν".


➤ σημειώσεις – σχόλια – χρονικό

• Οι Ρώσοι είναι ήδη στην Τραπεζούντα από τις 5 Απριλίου 1916

• Οι στρατός των Ρώσων στρατοπεδεύει στην ανατολική ακτή του Χαρσιώτη ποταμού τον Ιούνιο του 1916

• Το σεφκιέτ του θανάτου της Τρίπολης ξεκινά στις 16 Νοεμβρίου 1916 δηλ. περίπου 6 μήνες μετά από την στρατοπέδευση των Ρώσων σε απόσταση 3 χιλιομέτρων ανατολικά.

• Το "κράτος δολοφόνος" τα είχε προσχεδιάσει όλα. Περίμεναν να χειμωνιάσει για να ξεκινήσει η εξορία. Τους προόριζαν να περάσουν πάνω από την διάβαση του Εγριμπέλ στα 2200 μέτρα εν καιρώ χειμώνος και όποιος επιζήσει…

• Γεώργιος Σακάς (ΓΣ): "η πορεία προς το άγνωστο είχε αρχίσει. Σε λίγο η γενέτειρα θα ήτανε για όλους μας όραμα χαμένο μέσα στην ομίχλη του χρόνου"

• ΓΣ: στο ύψωμα του προφήτη Ηλία "αυθόρμητα γυρίσαμε όλοι τα μάτια και τα βλέμματα μας καρφώθηκαν δακρυσμένα στο κομμάτι εκείνο της γενέτειρας για να αγκαλιάσουν για τελευταία φορά, αυτό που δεν θα ξανάβλεπαν ποτέ"

• ΓΣ: "Προχωρούμε. Κοντά στη θέση Γιαρί-Τασσί το πρώτο θύμα. Αφήνεται εκεί ψυχορραγούσα η γερόντισσα της οικογένειας Βασιλειάδη"

• ΓΣ: "φτάσαμε στο χωριό Γαράρικ… το χωριό που το κατοικούσαν αποκλειστικά Έλληνες μόνο, που το βρήκαμε άδειο εντελώς…"

• Στην Εσπιέ τους χωρίζουν σε δύο μεγάλα τμήματα. το 1ο είναι 1500 άτομα, το 2ο πολύ μεγαλύτερο (σε επόμενες σελίδες τους αναφέρει 2000 άτομα). Ο ΓΣ με το 2ο

• Έξω από την Κερασούντα τους ανακοινώνουν ότι ο προορισμός τους είναι η Γαράσαρη και όχι η Κερασούντα όπως αρχικά τους είχανε πει. Οι Ρωμιοί διαμαρτύρονται, αντιστέκονται, αντιδρούν. Φρικτή συμπεριφορά από τους στρατιώτες.

• Ο κόσμος αντιδρά και πολλές οικογένειες κατορθώνουν μέσα στην νύχτα να διαφύγουν προς την Κερασούντα όσο είναι ακόμη κοντά στην πόλη.

• ΓΣ: "Η νύχτα που περάσαμε στο Αγιού Τεπέ (της κερασούντας) ήταν η χειρότερη απ’ όλες. Και ο οδυνηρός αντίκτυπος των ταλαιπωριών της ημέρας εκείνης επεσκίασε κάθε προηγούμενο"

• ΓΣ: "με τρόμο και απόγνωση είδαμε όλα τα γύρω βουτηγμένα σε παχύ στρώμα χιόνι, που ήλθε να ολοκληρώσει τη φοβερή δοκιμασία μας" (την άλλη μέρα το πρωί στο Αγιού Τεπέ)

• Να τι γράφει ο ΓΣ για το πέρασμα από το Εγριμπέλ … "επίμονες φήμες έλεγαν πως η προηγούμενη αποστολή των 1500 υπέφερε τα πάνδεινα κατά τη διάβαση του βουνού. Η ανεπιβεβαίωτη αυτή πληροφορία μας κατατάραξε και η ανησυχία μας ήτανε μεγάλη"

• 15. Για το ίδιο πέρασμα διηγείται ο Χατζηγιώργης Δημητριάδης (βλέπε παρακάτω)

• 16. Πίρκ : το έρημο Αρνενοχώρι που εγκαταστάθηκαν. Να τι θυμάται ο Χ. Δημητριάδης : "…και μείναμε στο Πίρκ. Στο Πίρκ που στάθηκε το απέραντο νεκροταφείο χιλιάδων χριστιανών, στο Πίρκ που σαν το συλλογιστούμε βλέπουμε έναν τεράστιο ξύλινο σταυρό, στο Πίρκ που αφήσαμε ότι πιο αγαπημένο, πατεράδες, γέρους και τρυφερά παιδιά, τις μάνες και τις γυναίκες μας" (δυσεντερία, τύφος, πανούκλα)

• Συνολικά μείνανε 4 μήνες στο Πιρκ

• Τελικά : "από τις 13.000 που είχαμε ξεκινήσει δεν μένανε πια παρά 800" (Γ. Σακκάς, σελίδα 153 - αναφέρεται φυσικά στο γενικό σύνολο των σεφκιέτ της Τρίπολης).

η μουσική είναι από τον δίσκο "στον δρόμο για το Τσιμενλί"
η εισαγωγή και το τέλος από το
"Πάρθεν η Ρωμανία" του Χρήστου Κεμανετζίδη

➤ κάναμε μια δεύτερη έκδοση του παραπάνω video - δείτε το εδώ

➤ συμπληρωματικά στοιχεία

το πέρασμα από το Εγριμπέλ

από τον οδηγό Ανατολικός Πόντος της Infognomon

ημερολόγιο εξορίας του Ν. Δεληγιαννίδη - #2

πρώτη δημοσίευση 1.11.2022 

 

🔻 ανάρτηση σε 3 συνέχειες από την Ποντιακή Ηχώ, 1982, τ. 4

🔻 γράφει ο Νικόλαος Γ. Δεληγιαννίδης

🔻 δεύτερο μέρος - πρώτο εδώ 

🔻 "...να σε πληρώσω την αξίαν του φυσεγκί να με κτυπήσεις με το όπλον. αυτό που έκαμες ούτε στα ζώα δεν το κάνουν" λέει στον τσανταρμά που τους συνοδεύει.

ημερολόγιο εξορίας του Ν. Δεληγιαννίδη - #1

πρώτη δημοσίευση 13.10.2022 

 

🔻 ανάρτηση σε 3 συνέχειες από την Ποντιακή Ηχώ, 1982, τ. 3

🔻 γράφει ο Νικόλαος Γ. Δεληγιαννίδης

🔻 δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια πόλη είναι στην φυλακή. Ίσως στην Φάτσα. Στην συνέχεια αναφέρεται στην πορεία του Σεφκιέτ μέχρι που φθάνουν στην Μαλάτεια και το Ελπιστάν.

μερικές από τις στράτες των σεφκιέτ

σεϊτάν τερεσί - 3 Ιουλίου 1921

➤ μια από τις εκατοντάδες θηριωδίες των αγαρηνών συνέβη στο Σεϊτάν τερεσί στις 3.7.1921
➤ ήταν το τέταρτο σεφκιέτ (από τα εννέα) της Σαμψούντας
➤ δείτε πως το περιγράφει ο Αντ. Γαβριηλίδης στο βιβλίο του. Ο ίδιος ήταν στο έκτο σεφκιέτ - ανάρτηση μας εδώ
➤ "...οικτρόν τέλος έλαβον οι ατυχείς 626 νέοι..." - δεν έμεινε κανείς... διαβάστε την περιγραφή
➤ προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε στους χάρτες το ρέμα του διαβόλου με βάση την περιγραφή και την τοπογραφία της περιοχής
➤ μάλλον είναι αυτή η περιοχή που αποτυπώνουμε στους δύο χάρτες που ακολουθούν
➤ να συμπληρώσουμε ότι πολλές φορές έγινε λάθος και το σεϊτάν τερεσί "τοποθετήθηκε" κοντά στο Καβάκ ή την Κάβζα της Αμισού. Μάλιστα πολλά γκρούπ προσκυνητών κατέβηκαν από τα πούλμαν που τους μετέφεραν από λάθος των ξεναγών τους.

[πρώτη δημοσίευση 20.11.2018]

πρώτη έκδοση του βιβλίου 1924

οι δρόμοι των σεφκιέτ του Δυτικού Πόντου

Αγορέν Νομού Σεβάστειας

➤ από την Ποντιακή Ηχώ, τεύχος 11 του 1983 η ανάρτηση μας για το Αγορέν το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη της Σεβάστειας,
➤ η Σεβάστεια υπήρξε διακομιστικό κέντρο στις λευκές πορείες, δηλ. στα σεφκιέτ του θανάτου
➤ γράφει ο Ιωάννης Τοξίδης που γεννήθηκε στο Αγορέν το 1902

σχόλια μας :

   🔻 σημείο (1) στο κείμενο που ακολουθεί
   • εποχή 1916-18
   • οι Τούρκοι ισχυριζόντουσαν ότι οι μετακινήσεις (διάβαζε εξορίες) γινότανε προς την ενδοχώρα για να αποφύγουν την συνεννόηση των Χριστιανών με τα Ρώσικα πλοία που τάχα τους δίνανε σήματα, ή μακρυά από την εμπόλεμη ζώνη. Δείτε λοιπόν στον χάρτη πόσο "παραλιακή" περιοχή είναι η Σεβάστεια για να δίνουν σήματα από εκεί !!!
• δείτε επίσης που βρίσκεται η Μαλάτεια.

   🔻 σημείο (2)
   • εννοεί το Τοπ Τσάμ (βλέπε σχετικές αναρτήσεις μας στην ετικέτα Έρπαα)

είναι λάθος η θέση που δίνουμε στον χάρτη για το Αγορέν

#5 - οι εξοντωτικές εξορίες - Χ. Σαμουηλίδης, μαύρη θάλασσα

➤ προτείνουμε να διαβασθεί από όσους θέλουν να πάρουν μια ιδέα για την αρχή και την συνέχεια των δεινών του Ποντιακού Ελληνισμού. Είναι πέντε (5) αναρτήσεις από το βιβλίο του Χρήστου Σαμουηλίδη "Μαύρη Θάλασσα"
• 1ο μέρος εδώ
• 2ο μέρος εδώ
• 3ο μέρος εδώ
• 4ο μέρος εδώ

➤ συνεχίζουμε με το πέμπτο μέρος (τελευταίο)
➤ το 5ο μέρος αναφέρεται στην πρώτη φάση των εξοριών. Θα ακολουθήσουν αυτές της περιόδου του Μουσταφά Κεμάλ, δηλ. αυτές του 1921. Διαβάστε παρακάτω την συνομιλία του Αυστριακού πρόξενου με τον Ραφέτ Πασά. Είναι αποκαλυπτική...

➤ στο μέλλον, θα συνεχίσουμε τις αναρτήσεις με την δεύτερη περίοδο της γενοκτονίας και των διώξεων. Αυτή δηλ. μετά την επικράτηση του Μουσταφά Κεμάλ.

➤ λίγα λόγια για τον συγγραφέα του βιβλίου, Χρήστο Σαμουηλίδη :
O Χρήστος Σαμουηλίδης γεννήθηκε το 1927 στο Kιλκίς. Tο 1946 τελείωσε το γυμνάσιο και μπήκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Tο 1952 αποφοίτησε και το 1953-1954 εργάστηκε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Kασσάνδρας Xαλκιδικής. Tο 1955 προσλήφθηκε στο Kέντρο Mικρασιατικών Σπουδών (ΚΜΣ) και εργάστηκε εκεί ως το 1970. Στα δεκαπέντε χρόνια της υπηρεσίας του συνέλεξε για το ίδρυμα της κυρίας Mερλιέ 14.000 σελίδες λαογραφικού και ιστορικού υλικού από το στόμα των προσφύγων. Tο 1970-1978 εργάστηκε ως φιλόλογος στη Σχολή Mωραΐτη. Tο 1980 πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Iωαννίνων.

η κλασική φωτογραφία...

➤ δεν γνωρίζαμε την προέλευση αυτής της φωτογραφίας. Ίσως είναι η πλέον χαρακτηριστική των εκτοπισμών, του λευκού θανάτου, δηλ. των σεφκιέτ του θανάτου. Η υπογραφή της γενοκτονίας
➤ προχθές εντοπίσαμε ένα παλιό ένθετο της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ. Είναι λοιπόν από παλαιό τεύχος (Νοέμβριος του 1925) του διάσημου περιοδικού National Geographic. 

[πρώτη δημοσίευση Φεβρουάριος 2017]

➤ σχολιασμός μας : το Χαρπούπ είναι το σημερινό Elasig. Μια από τις πολλές και απομακρυσμένες πόλεις που εκτοπίσθηκαν οι Ρωμιοί. Αναρωτιόμαστε μόνο εάν η λεζάντα "... το ταξίδι τους προς τη θάλασσα" ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η πορεία πάντα ήταν από τα παράλια προς την ενδοχώρα. Το αντίθετο δεν γινότανε ποτέ οργανωμένα, επέστρεφαν, όσοι κατάφερναν να επιζήσουν, επέστρεφαν μόνοι τους, ρακένδυτοι και κουρελήδες. 

αμελέ ταμπουρού & τα σεφκιέτ του θανάτου

εικόνες από το βιβλίο "τοπάλ οσμάν" με μικρή επεξεργασία

ετικέτες : 

💧 αμελέ ταμπουρού / 13 αναρτήσεις - εδώ

💧 σεφκιέτ / 16 αναρτήσεις - εδώ

τα "ημερολόγια" των σεφκιέτ του θανάτου… (Σ. Κανταρτζής & Αντ. Γαβριηλίδης)

το περιστατικό που θα διηγηθούμε παρακάτω δεν μπορούσα να το φαντασθώ...

➤ για τις εξορίες, τις λευκές πορείες, κοντολογίς τα σεφκιέτ του θανάτου γράψαμε αρκετά σ΄ αυτήν την σελίδα. Εξαθλιωμένοι οι Ρωμιοί έσερναν τις υπάρξεις τους πάνω σε βουνά, μέσα σε χιόνια και λάσπες. Χωρίς τροφή και στέγη. Κάτω από το μαστίγιο του τσανταρμά και το πλιάτσικο του αγαρηνού χωρικού απ’ όπου περνούσαν
➤ ελάχιστες φορές είχαν στέγη για να βγάλουν την νύχτα. Και όταν βρίσκανε δεν επαρκούσε παρά για ελάχιστους από τις εκατοντάδες ή χιλιάδες ακόμα του σεφκιέτ
➤ μέσα σε αυτά τα άθλια καταλύματα, κάποιοι μπόρεσαν και άφησαν την γραφή τους. Με άλλα λόγια, όπως οι φυλακισμένοι χαράζουν τους τοίχους, έτσι κι’ αυτοί…
➤ ο Σάββας Κανταρτζής, στον 2ο τόμο του βιβλίου του "νίκη χωρίς ρομφαία" αναφέρεται στην 6η αποστολή (σεφκιέτ) της Σαμψούντας (Αύγουστος του 1921), επίσης στο δικό του βιβλίο ο Αντώνης Γαβριηλίδης, αυτόπτης μάρτυρας…

[πρώτη δημοσίευση Νοέμβριος 2016] 

➤ από το βιβλίο του ίδιου του Αντώνη Ι. Γαβριηλίδη "σελίδες εκ της μαύρης εθνικής συμφοράς του Πόντου" στην σελ. 73, οι γραφές στους τοίχους, αυτόπτης μάρτυς…

αμελέ ταμπουρού & σεφκιέτ : διαφορές και ομοιότητες

➤ διαπιστώσαμε ότι υπάρχει άγνοια ή σύγχυση των παραπάνω δραματικών ιστορικών γεγονότων. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μερικά στοιχεία για το τι ήταν και να περιγράψουμε τις όποιες διαφορές και ομοιότητες μεταξύ τους.

1. Αμελέ ταμπουρού, λέγονται επίσης και τάγματα εργασίας ή τάγματα θανάτου.

➤ Αύγουστος του 1914. Κηρύσσεται ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Η Τουρκία στο πλευρό των Γερμανών απέναντι στην τριπλή συνεννόηση (Αντάντ) δηλ. Αγγλία – Γαλλία – Ρωσία (και Ελλάδα). Στην Τουρκία γίνεται το σεφέρ μπερλίκ δηλ. γενική επιστράτευση. Οι Ρωμιοί, οι Αρμένιοι, όλα τα έθνη της Τουρκίας, υποχρεούνται να στρατευθούν. Οι Ρωμιοί στέλνονται στην πρώτη γραμμή, καθόλου τυχαία. Αυτό που είναι καθοριστικό για τον Πόντο και τους κατοίκους του είναι η μάχη στο Σαρίκαμις (22.12.1914 έως 17.1.1915) μεταξύ Τούρκων και Ρώσων. Στην μάχη αυτή η Τουρκία είχε περί τους 90.000 νεκρούς από τις μάχες και την παγωνιά.

➤ οι νεότουρκοι πολιτικοί άρπαξαν την ευκαιρία για να βάλουν μπροστά τα σχέδια τους για την απαλλαγή της χώρας από τους αλλόθρησκους. Κατηγόρησαν τους χριστιανούς ότι αυτοί φταίνε για την πανωλεθρία στο Σαρίκαμις, γιατί δεν πολέμησαν απέναντι στους ομόθρησκους τους Ρώσους. Τους αποστρατεύουν από μάχιμους και δημιουργούν τα τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού) με στόχο την εξόντωση τους.

➤ έτσι λοιπόν οι Ρωμιοί βρίσκονται σε δύσβατες περιοχές, μέσα στην παγωνιά και το χιόνι, χωρίς τροφή, χωρίς ανάπαυση, να κατασκευάζουν δρόμους, να σπάνε πέτρες για τον Τούρκικο στρατό. Αρχίζουν οι λιποταξίες. Κατευθύνονται στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, στα βουνά γύρω από τα χωριά τους. Εκεί βρίσκουν τις πρώτες ομάδες φυγόστρατων από τον Πρώτο Βαλκανικό πόλεμο. Έτσι ενισχύονται αυτές οι ομάδες που στην συνέχεια θα αποτελέσουν τους πυρήνες των αντάρτικων δυνάμεων.

➤ άλλες σχετικές μας αναρτήσεις στην ετικέτα αμελέ ταμπουρού

[πρώτη δημοσίευση Σεπτέμβριος 2016]

από το βιβλίο Τοπάλ Οσμάν

2. Τα σεφκιέτ του θανάτου. Λέγονται και λευκές πορείες ή πορείες θανάτου.

Και εδώ την αφορμή την έδωσαν οι Ρώσοι που κατέλαβαν τον Ανατολικό Πόντο μέχρι τον Χαρσιώτη ποταμό. Την ιδέα για τις μετακινήσεις του πληθυσμού την είχε ο Γερμανός Λίμαν Φον Σάντερς και την υπαγόρευσε στους συμμάχους του. Σκοπός ήταν η εξορία του πληθυσμού στα ενδότερα και να τους προστατέψουν, λέει, από την εμπόλεμη ζώνη ή / και για να μην έρχονται σε συνεννόηση με τα καράβια των Ρώσων με σήματα. Ο καταλληλότερος χρόνος γι΄ αυτές τις εξορίες - πορείες θανάτου ήταν ο χειμώνας. Όσο πιο ψηλά ήταν τα περάσματα που έπρεπε να διασχίσουν, τόσο πιο αποτελεσματική η αποστολή - βλ. το σεφκιέτ της Τρίπολης εδώ

άλλες σχετικές μας αναρτήσεις στην ετικέτα σεφκιέτ 
δείτε μια σελίδα από το βιβλίο του Δ. Ψαθά, γη του Πόντου :

από το βιβλίο Τοπάλ Οσμάν

➤ Αγαπητέ αναγνώστη, ότι γράψαμε παραπάνω αποτελούν τις διαφορές μεταξύ των. Η ομοιότητα είναι αυτή που περιγράφει ο Ραφέτ Πασάς - ανάρτηση μας εδώ

ο κυρ Αναστάσης από την Σαμψούντα

το δράμα των προσφύγων του Πόντου
(σημείωση #1) 

➤ Στα 1930 μια ασκητική μορφή σε ημιπαράλυτη σχεδόν κατάσταση, από τις κακουχίες και τα μαρτύρια στη Ρωσία, εγκαθίσταται μόνιμα πια στο χωριό Σίψα (Ταξιάρχες) της Δράμας. Νωρίτερα, είχε ήδη περιπλανηθεί σε διάφορα χωριά της Μακεδονίας μας. Μοναδική του περιουσία κάποια εκκλησιαστικά βιβλία στη γεωργιανή γλώσσα, λιγοστά φτωχικά άμφια και εικονίσματα. Ποιος φανταζόταν ποτέ ότι αυτό το άσημο χωριουδάκι θα γινόταν γνωστό σ' όλη την Ελλάδα από την παρουσία του μετέπειτα Μακάριου Γέροντα!

➤ Οι κάτοικοι του χωριού, πρόσφυγες στην πλειονότητά τους από διάφορα μέρη του Πόντου, έτρεξαν όλοι, μικροί και μεγάλοι, να πάρουν την ευχή του νεαρού Μοναχού. Μερικοί προθυμοποιήθηκαν να τον φιλοξενήσουν στα σπίτια τους (2) εκείνος όμως αρνείτο επίμονα, λέγοντας πως θα φιλοξενηθεί στο σπίτι του ανθρώπου που δεν έσπευσε να τον προϋπαντήσει. Πράγματι, συζητώντας οι χωριανοί το θέμα μεταξύ τους και από στόμα σε στόμα, ανακάλυψαν πως μόνον ένας δε νοιάστηκε να πάρει την ευχή του καλόγερου, ο ανυπότακτος και τραχύς στο χαρακτήρα Αναστάσης Σπυριδόπουλος. Έτσι μετά από επιμονή των γειτόνων, πήγε, κάπως καθυστερημένα, κι ο Αναστάσης να γνωρίσει το νιοφερμένο και σπάνιο επισκέπτη. Δεν επέστρεψε όμως μονάχος. Στις πλάτες του σήκωνε -εικόνα που επαναλαμβανόταν συχνά αργότερα- τον καχεκτικό και φιλάσθενο μοναχό. Η επιλογή του Γέροντα ήταν το πρώτο δείγμα, για τους χωριανούς, του διορατικού του χαρίσματος, καθώς ο Αναστάσης ήταν ο μόνος ανύπαντρος σε ώριμη ηλικία, χωρίς ιδιαίτερα οικογενειακά βάρη, κι ως εκ τούτου, η παρουσία του καλόγερου δεν είχε να ενοχλήσει κανένα. Ο Αναστάσης κι η οικογένειά του αργότερα έζησαν πολλά θαυμαστά γεγονότα, χάρη στο Γέροντα Γεώργιο Καρσλίδη.

➤ Είναι λοιπόν η πολυκύμαντη ζωή του κυρ-Αναστάση Σπυριδόπουλου και ολόκληρης της οικογένειάς του -καθώς το δράμα αυτής της οικογένειας είναι αντιπροσωπευτικό της περιπέτειας του Ποντιακού Ελληνισμού κατά τον ξεριζωμό του από τις πατρογονικές του εστίες- που θα μας απασχολήσει παρακάτω. Προσπάθησα πρόσωπα και γεγονότα να τα τοποθετήσω, κατά το δυνατό, στο ιστορικό τους πλαίσιο. Έτσι, για να μη λησμονούν οι μεγαλύτεροι και για να γνωρίζουν οι νεώτεροι άγνωστες πτυχές της πρόσφατης ιστορίας μας. Ο κυρ-Αναστάσης λοιπόν γεννήθηκε το 1902 στο Κεμπισλή της Σαμψούντας. Αν η προσωπική του ιστορία δεν ήταν όμοια με του κάθε Ρωμιού στη συμφορά του Πόντου και της Μικρασίας, δεν θα 'κανα τον κόπο να την καταγράψω, καθώς ο λόγος μου μάλιστα είναι αρκετά άκομψος και άμουσος. Σύμφωνα με την αφήγησή του, ήταν ο μεγαλύτερος από τα τέσσερα αδέλφια του, τρία αγόρια κι ένα κορίτσι. Ο πατέρας του, όταν η βία και η καταπίεση των Τούρκων έγινε αφόρητη για το ελληνικό στοιχείο του Πόντου, μαζί με άλλα παλληκάρια της περιοχής βγήκε στα βουνά για αντίσταση (3). Από κει, αργότερα, πέρασε στη Ρωσία και τα ίχνη του χάθηκαν για αρκετά χρόνια.

➤ Έτσι, μια ολόκληρη φαμίλια έμεινε απροστάτευτη. Κι η μάνα όμως του κυρ - Αναστάση δεν άντεξε πολύ. Καθώς η ευθύνη βάρυνε διπλά τους ώμους της, μετά την απουσία του συζύγου της, λύγισε και σύντομα έφυγε απ' τον κόσμο αυτό, εγκαταλείποντας απορφανισμένα τ' ανήλικα. Πίσω, απόμεινε η πεθερά της, ανήμπορη γερόντισσα κι αυτή, ανίκανη ν' αναλάβει τη φροντίδα και την κηδεμονία ανήλικων παιδιών. Έτσι η Ελένη, άκληρη θεία του κυρ-Αναστάση, ανέλαβε την ανατροφή δύο ανεψιών της, της Μαρίας εννέα χρόνων και του Αχιλλέα πέντε. Ο δωδεκάχρονος αδελφός, ο Παύλος οδηγήθηκε στο Αμερικάνικο Ορφανοτροφείο, όπου όμως πέθανε σε δύο χρόνια από επιδημική νόσο.
Ο Αναστάσης, παιδί στην εφηβεία του, δέχθηκε το προστατευτικό χέρι ενός γείτονα Τούρκου οικογενειάρχη. Για ν' αποφύγει τον κίνδυνο, ντύθηκε έτσι, που να φαίνεται σωστό τουρκόπουλο, ώστε να μην κινεί την υποψία των Τούρκων (4). Το ελληνόπουλο βολεύτηκε αρκετά καλά στη νέα του οικογένεια. Ο πατέρας της οικογένειας, βλέποντας την προκοπή του νέου, αποφάσισε να τον κρατήσει για πάντα κοντά του. Τον δέσμευσε αρραβωνιάζοντάς τον με μια από τις κόρες του. Ο Αναστάσης, αφού κέρδισε την εμπιστοσύνη της φιλόξενης οικογένειας, ανέλαβε την ευθύνη για τα ζωντανά της. Στο ξύπνημα της πρώτης του νιότης, δεν είχε κανένα παράπονο από την οικογένεια στην οποία εμβολιάστηκε, αντίθετα, συχνά αισθανόταν και τυχερός σε σχέση με τα αδέλφια του ή και άλλα ελληνόπουλα.

➤ Δεν ξεχνούσε, όμως, ποτέ ότι ανήκει σε μια άλλη φυλή, σ' αυτή που τόσα δεινά υπέστη εξαιτίας της τουρκικής βαρβαρότητας. Αισθανόταν, όσο περνούσε ο καιρός στο τούρκικο υποστατικό, η φορεσιά του να του βαραίνει το σώμα και την ψυχή. Τα γεγονότα αυτής της περιόδου δεν μπορούσαν να αφήσουν ασυγκίνητο το νεαρό ελληνόπουλο. Το 1919 ο Κεμάλ κήρυξε την Αμισό πρωτεύουσα του κράτους του. Στο μεταξύ, στίφη Τουρκαλβανών από το Κοσσυφοπέδιο και τα Βαλκάνια εγκαταστάθηκαν σ' αυτές τις περιοχές του Πόντου, σαν πιο "ικανά" για την καταπίεση κι εξόντωση των Ελλήνων. Ακολούθησαν μοναδικές βιαιότητες σε βάρος του Ποντιακού Ελληνισμού, ομαδικές σφαγές και ομαδικές αποστολές (οκτώ μόνον από τη Σαμψούντα) για τα Αμελέ-Ταπουρού. Δεν μπορούσε λοιπόν ο Αναστάσης να ξεχάσει ότι πάνω απ' όλα ήταν Έλληνας.

➤ Μια μέρα, καθώς έβοσκε τα ζώα στα λιβάδια, αντίκρισε να περνούν Έλληνες αντάρτες. Απ' αυτούς πληροφορήθηκε και γι' άλλες φρικιαστικές πράξεις των Νεοτούρκων. Το μίσος θέριεψε μέσα του, ξέχασε το βόλεμά του στην αλλόθρησκη κι αλλόφυλη οικογένεια και πήρε κι αυτός τα βουνά. Οι συγκρούσεις με τους τσέτες (5) συχνά γίνονταν αιματηρές. Τη νύχτα, μερικοί που αποτελούσαν και το σύνδεσμο, με επιφύλαξη κατέβαιναν, προκειμένου να πάρουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες, να προμηθευτούν τροφές και να μάθουν νέα για τους δικούς τους.
Άλλοτε πάλι, έστηναν καρτέρι σε περάσματα, που οδηγούσαν σε χωριά μ' ελληνικό πληθυσμό, για να εμποδίσουν τους Τούρκους στρατιώτες να προβούν σε βιαιότητες.

➤ Κάθε φορά, που κάποιος από την ομάδα των Ελλήνων ανταρτών επέστρεφε από χωριό, με λαχτάρα τον περιτριγύριζαν οι άλλοι, να μάθουν νέα για τους δικούς τους. Έτσι, κάποια μέρα, ο Αναστάσης πληροφορήθηκε από συντρόφους του ότι το χωριό του το κατέλαβε τουρκικός στρατός κι ότι το σπίτι του, στο έμπα του χωριού, πάνω στο δρόμο, το 'καναν παρατηρητήριο. Άλλα εκατό περίπου χωριά της περιοχής Αμισού πυρπολήθηκαν και οι κάτοικοι εξορίστηκαν (6). 

➤ Πληροφορήθηκε λοιπόν ο Αναστάσης πως οι Τούρκοι στρατιώτες αγγάρεψαν τη γιαγιά του, που είχε περάσει τα ογδόντα, ν' αναλάβει το μαγειριό και να περιποιείται τη φρουρά που έκανε κατάληψη του υποστατικού της. Ο Αναστάσης οργίστηκε πολύ, πόνεσε κι ανησύχησε για την τύχη της γιαγιάς. Γνώριζε καλά που μπορεί να φτάσει η τουρκική αναλγησία και θηριωδία. Αργότερα, όταν οι Τούρκοι εγκατέλειψαν το Κεμπισλή, αποφάσισε διασχίζοντας βουνά και λαγκάδια να επιστρέψει για λίγο στο σπίτι του με κάθε προφύλαξη. Είχε πεθυμήσει τόσο πολύ τη γιαγιά και το σπίτι, που απόμεινε αδειανό, καθώς σκόρπισε η οικογένεια με τις αλλεπάλληλες κακοτυχιές!

➤ Κάθε φορά που ο μπάρμπα Αναστάσης έφθανε σ' αυτό το σημείο της αφήγησής του, άλλαζε όψη, το βλέμμα του γινόταν άγριο κι εκδικητικό, καθώς πόνος, πίκρα κι απέχθεια γίνονταν ένα μέσα του για το βάρβαρο μιλέτι και κατέκλυζαν το είναι του. Τόσο γλαφυρός και πειστικός ήταν ο λόγος του, που και τα παιδιά του παρακολουθώντας τον ένοιωθαν πια τα ίδια συναισθήματα για τους εγκληματίες, που ακόμη και στο τέλος του εικοστού αιώνα δεν πλήρωσαν για τις γενοκτονίες τους.

➤ Έφτασε κάποτε στο χωριό του το παλληκάρι, που είχε ωριμάσει στη φωτιά του ελληνικού αντάρτικου μέσα στις στερήσεις και τις ασύμμετρες για την ηλικία του δυσκολίες. Αδυνατούσε όμως να πιστέψει στην εικόνα που αντίκρισε. Τίποτε δεν του θύμιζε τον τόπο που τον ανάστησε, καθώς τίποτε δεν άφησαν όρθιο. Παντού σωριασμένα ερείπια κι αποκαΐδια. Δεν υπήρχε πια ψυχή που να μαρτυράει τη ζωή σ' αυτό το χωριό. Μόνο λίγα μαυροπούλια ολόγυρα, που έσκουζαν πένθιμα. Ερημιά παντού. Τούρκοι διαβήκαν... Στο σπίτι του, που το θύμιζαν τα λιγοστά μαυρισμένα από τις πύρινες φλόγες ντουβάρια και τα μπάζα κατάχαμα, το χορτάρι ήταν ίσα μ' ένα μπόι ψηλό. Ώρα αρκετή έψαχνε ο Ανάστασης μ' αγωνία στα χαλάσματα του σπιτιού του, μήπως βρει τη γιαγιά, έστω και νεκρή. Ήταν ο θηλυκός υπερήλικας ακρίτας που 'μελλε με το μαρτύριό της ν' αγωνιστεί για τα ιερά και όσια της φυλής της, της φυλής μας, για ό,τι δημιούργησε με ιδρώτα κι αίμα, για ό,τι αγάπησε πολύ. Κάποτε, ο εγγονός της απόκαμε από το ψάξιμο κι έκανε να φύγει απογοητευμένος. Εκείνη όμως τη στιγμή αντίκρυσε στητό το μπαστούνι της γιαγιάς μπροστά στο μαγειριό, δίπλα στο φούρνο. Παραμέρισε βιαστικά κι ανυπόμονα τα χορτάρια, που τον εμπόδιζαν να δει καταγής. Το θέαμα ήταν απάνθρωπο, φρικιαστικό. Η γιαγιά κοίτονταν κατάχαμα νεκρή και το μπαστούνι της μπηγμένο βαθιά στο στήθος, στο μέρος της καρδιάς. Η οδύνη του νεαρού εγγονού δεν περιγράφεται. Ξέσπασε σ' ένα μακρόσυρτο μοιρολόι στη λαλιά των προγόνων του, σαν εκείνο που θύμιζε τους κομμούς στις τραγωδίες και που δε διαφέρει καθόλου απ' το μανιάτικο ή το ηπειρώτικο, αφού εκφράζουν την ίδια ψυχή, την ελληνική. Ξέμπηξε το ραβδί από το τραυματισμένο στήθος της γιαγιάς, έσκαψε πρόχειρα κι έρριξε λίγες φτιαριές στο κουφάρι της, έστησε δύο μισοκαμμένα ξύλα σε σχήμα σταυρού πάνω στον τύμβο της "καλομάνας", σταυροκοπήθηκε κι έφυγε. "Θόλωσε το μυαλό μου", έλεγε και ξανάλεγε ενθυμούμενος αυτή τη σκηνή, κι ένας βαθύς αναστεναγμός ξέφευγε από τα χείλη του. Είχε στεγνώσει πια από αισθήματα, μόνον ο γδικιωμός για τον εχθρό, που τόσο άναντρα και βάρβαρα συμπεριφέρθηκε, αισθανόταν να διαποτίζει τα μέλη του. Επέστρεψε στους συντρόφους του, στους συναγωνιστές του. Μα κι εκεί, ανάλογες ιστορίες απανθρωπιάς και φρίκης άκουσε και για τους Έλληνες των άλλων χωριών. Τον Οκτώβριο του 1920 ο Κεμάλ διέταξε την απέλαση των Ελλήνων υπηκόων της περιοχής με ατμόπλοιο. Εκτός από ομαδικές σφαγές (7), που ακολούθησαν, οι αποστολές στα Αμελέ Ταπουρού (σημείωση μας : ήταν εξορίες, όχι αμελέ ταμπουρού και ήταν ενιά), που οργανώθηκαν για τους Έλληνες μόνον της Αμισού (Σαμψούντας), ήταν οκτώ.

➤ Ο Αναστάσης φορώντας τη στολή σκοτωμένου Τούρκου κατάφερε να φτάσει στη Σαμψούντα. Χρησιμοποιώντας πλαστή ταυτότητα, που τον παρουσίαζε νεώτερο απ' ό,τι ήταν, αναμείχθηκε με τα παιδιά του Αμερικάνικου Ορφανοτροφείου και με καράβι αποβιβάστηκε στον Πειραιά. Από εκεί τον έστειλαν στο Μεσολόγγι. Εκεί, οι κάτοικοι τον αγκάλιασαν, τον συνέτρεξαν προσπαθώντας ν' απαλύνουν την πίκρα και τον πόνο της προσφυγιάς. Φτωχικά βέβαια, αλλά πάντως βολεύτηκε. Από το νου του όμως δεν ξεκόλλαγε ποτέ η σκέψη του πατέρα και των δύο αδελφών του, ίσως και να ζούσαν. Πού να βρίσκονταν όμως;
Ήταν φιλόξενη για τον πρόσφυγα η γη του Μεσολογγίου, αισθανόταν όμως μόνος. Μια μέρα, πήγε σε ένα γειτονικό καφενέ, για να παρακολουθήσει το δελτίο αναζητήσεων μέσω του Ερυθρού Σταυρού. Εκείνη η μέρα στάθηκε σημαντική για τον Αναστάση, γιατί ξαφνικά άκουσε ότι τον αναζητούσε ο πατέρας του. Ο κυρ Γιάννης Σπυριδόπουλος είχε φτάσει νωρίτερα στην Ελλάδα κι είχε εγκατασταθεί στη Σίψα (Ταξιάρχες) της Δράμας. Ανάμεικτα συναισθήματα κυρίεψαν την ψυχή του, κυρίως όμως η λαχτάρα να σμίξει με το πατέρα του, που ήταν χαμένος εδώ και τόσα χρόνια. Ήταν η πρώτη φορά που αισθάνθηκε οικείο το περιβάλλον, όταν, φτάνοντας στη Σίψα, δε συνάντησε μόνον τον πατέρα του, μα και αρκετούς φίλους και συγγενείς από την Πατρίδα. Από την πρώτη στιγμή προσπάθησε να λύσει το μυστήριο για την τύχη των χαμένων αδελφών, καθώς η θεία του, που είχε αναλάβει τη φροντίδα τους, έφτασε κι εκείνη με τον ξεριζωμό των Ποντίων κι εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Δράμας.

➤ Η κυρα-Ελένη πάλι, όταν έσμιξαν, του διηγήθηκε τη δική της Οδύσσεια στις ώρες της συμφοράς του ποντιακού Ελληνισμού. Στην είδηση πως τουρκικό στράτευμα καταφθάνει στην περιοχή, πολλοί Έλληνες από χωριά της Αμισού τρομοκρατημένοι ξεκίνησαν μάλλον για το άγνωστο. Κι έβλεπε κανείς ένα ανθρώπινο ποτάμι να ξεχύνεται στ' απρόσιτα μονοπάτια της Σαμψούντας, να σμίγει παρακάτω με Πόντιους και από τις άλλες περιοχές. Καθώς η πείνα, η δίψα και η κούραση, αλλά και οι επιδημίες θα τους θέριζαν στο δρόμο, λίγοι θα 'φταναν ζωντανοί στη μητέρα Ελλάδα. Ποιος να φανταζόταν ποτέ πως των Εβραίων τα παθήματα στη γη των Φαραώ θα 'ταν μηδαμινά μπροστά στα μαρτύρια των Ελλήνων του Πόντου και της Μικρασίας!

➤ Στην ουρά της φάλαγγας λοιπόν και η κυρα-Ελένη με το δικό της νεογέννητο στην αγκαλιά -τον άνδρα της τον είχαν σκοτώσει οι Τούρκοι νωρίτερα- ένα μποχτσά με τ' αναγκαία στην πλάτη της και τα δύο ανίψια μπροστά ξάνοιγε το βήμα της, για να προλάβει το καραβάνι των κυνηγημένων. Τ' αδέλφια όμως του Αναστάση κουράστηκαν, προτού αποχαιρετήσουν τα τελευταία σπίτια του χωριού, κι άρχισαν τη γκρίνια και το κλάμα. Τότε ήταν που η θεία τους μπροστά στον κίνδυνο του εχθρού άνοιξε την καγκελόπορτα ενός τούρκικου αρχοντικού κι έκλεισε μέσα στην αυλή τα δύο ανήλικα. Ήταν το αρχοντικό ενός Τούρκου φημισμένου γιατρού. Η Ελένη περπάτησε λιγοστά χιλιόμετρα με το νεογέννητο στην αγκαλιά και λεχώνα καθώς ήταν, ένοιωσε σύντομα την εξάντληση από την πείνα και το δρόμο. Δεν είχε γάλα να βυζάξει το νεογέννητο. εκείνο με τη σειρά του έκλαιγε ασταμάτητα τόσο, που κινδύνευσε να τους προδώσει σε εχθρούς που παραφύλαγαν στα περάσματα, όπως ήταν η χαράδρα του διαβόλου. Τότε, οι συγχωριανοί της, χωρίς ηθικό δισταγμό, άρπαξαν βίαια απ' τα χέρια της μάνας το παιδί και το 'θαψαν ζωντανό λίγα μέτρα παράμερα, αφήνοντάς την απαρηγόρητη σ' όλη της τη ζωή.

➤ Σ' όλα τα κατοπινά χρόνια ο κυρ-Αναστάσης και η θεία του έσμιγαν τον πόνο και το δάκρυ τους μ' ένα σύντομο θρήνο, που πάντα σχεδόν είχε την ίδια κατάληξη.
- Βάϊ, γιαβρούμ, Μαρία, που να βρί(γ)εσαι, ντο να εφτάς; Μνημόνευε την αδελφή του, που είχε κάποια ηλικία και δε θα 'πρεπε να 'χε ξεχάσει τις ρίζες της. Η κυρα-Ελένη πάλι έκλεινε τον κομμό με το δικό της καημό.
- Ουΐ ναϊλί εμέν. εγώ συγχώρησιν κι έχω, πώς εβάσταξα να λέπω το παιδίμ' με την ψην να θάφνατο (8).

➤ Τα χρόνια κυλούσαν φτωχικά και ήρεμα στο χωριό. Ο κυρ-Αναστάσης έκανε τη δική του οικογένεια. Την γαλήνη όμως του σπιτικού του ήρθε να ταράξει το μεταναστευτικό κύμα της δεκαετίας του εξήντα. Ήταν ο τυφώνας που σάρωσε την ελληνική ύπαιθρο κι ερήμωσε τα χωριά μας (9). Έτσι, η μισή οικογένεια του κυρ-Αναστάση βρέθηκε στη Γερμανία. Η κόρη του Κυριακή (10) -συμμαθήτρια και φίλη μου απ' τα παιδικά χρόνια- εργαζόταν στο Μόναχο, όταν έλαβε ένα γράμμα από τον πατέρα της. Μεταξύ άλλων έγραφε και τα εξής: "... Η χαρά μου είναι απερίγραπτη... βρήκα την αδελφή μου μετά από 52 χρόνια! Κάποια από τα οκτώ παιδιά της εργάζονται στο Βερολίνο. Από συζήτηση που είχαν στο εργοστάσιό τους με παιδιά συμπατριωτών μου από την Ξάνθη, βεβαίωσαν πως η μητέρα τους είναι Ελληνίδα από το Κεμπισλή της Σαμψούντας. Όλες οι πληροφορίες μαρτυρούν πως πρόκειται για τη χαμένη μου αδελφή. Συ, κάνε κάτι να συναντηθείτε με τα ξαδέλφια σου..."
 ➤ Ο πατέρας της Κυριακής λοιπόν φρόντισε και βρήκε τις διευθύνσεις των ανεψιών του στη Γερμανία και της αδελφής του στην Τουρκία.
Αντάλλαξε φωτογραφίες και προετοίμασε το έδαφος για το αντάμωμα των συγγενών.

➤ Κι η Μαρία, η αδελφή του κυρ-Αναστάση; Ήταν αυτή που μεγάλωσε με τα τραύματα της παιδικής της ηλικίας, ανάμεσα σ' ανθρώπους που ξεκλήρισαν τη δική της φαμίλια κι' είχαν τόσο διαφορετική κουλτούρα και ψυχοσύνθεση!
Ποιος είπε, πως ο χρόνος θα μπορούσε να σβήσει ποτέ το σκηνικό με τα φρικιαστικά οπτικοακουστικά εφέ της καταστροφής και του ξεριζωμού σε Πόντο και Μικρασία απ' όσους έζησαν τα γεγονότα εκείνων των ημερών; Άλλωστε, αυτό θ' αποτελέσει την κατάθεση της προσωπικής τους μαρτυρίας και του μαρτυρίου της φυλής μας μπροστά στο θρόνο του Αρνίου. Μόνο ένας Όμηρος θα περιέγραφε αυτή την εικόνα της καταστροφής τόσο εύστοχα, αλλά και λακωνικά στην Ιλιάδα (11) : ... Υιούς τ' ολλυμένους, ελκυθείσας τε θύγατρας και θαλάμους κεραϊζομένους, και νήπια τέκνα βαλλόμενα προτί γαίη...

➤ Η Μαρία (12) λοιπόν δεν ξέχασε ποτέ πως ήταν Ελληνίδα Χριστιανή. Οι θετοί γονείς της την πάντρεψαν μ' έναν Τούρκο με τον οποίο απέκτησε οκτώ παιδιά. Σ' ολόκληρη τη ζωή της κρατούσε μυστικό το θέμα της καταγωγής της, ώσπου πάτησε τα εξήντα. Τ' αγόρια της έγιναν άντρες και πηγαινοέρχονταν στις φάμπρικες της Γερμανίας. Τότε μόνον η μάνα τους θεώρησε κατάλληλη τη στιγμή, καθώς έμαθαν πια τις δικές τους ρίζες τα παιδιά της, να μοιραστεί μαζί τους τη λαχτάρα για τους δικούς της. Τα παιδιά της Μαρίας, με βάση τις πληροφορίες της μητέρας τους, βρήκαν κάποια άκρη και άρχισαν την αλληλογραφία με τους συγγενείς. Το σμίξιμο όμως των συγγενών δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, γιατί ο κυρ-Αναστάσης στο μεταξύ πέθανε στη Σίψα, κι ο Τούρκος γαμπρός του, πληροφορούμενος την αλληλογραφία της γυναίκας του με τους δικούς της, έγινε θεριό ανήμερο. Άρπαξε λοιπόν το τσεκούρι κι όρμησε να σκοτώσει τη γυναίκα, που τόσα χρόνια του στάθηκε πιστή σύντροφος και του χάρισε οκτώ παιδιά. Θα είχε ολοκληρώσει το ανόσιο έργο του, αν δεν τον συγκρατούσε κάποιος από τους γιους του.

➤ Μετά το περιστατικό ο σύζυγος της κυρα-Μαρίας απομακρύνθηκε σ' ένα καμμένο, ελληνικό άλλοτε χωριό, όπου και πέθανε ολομόναχος. Δεν συγχώρησε ποτέ τη γκιαούρισσα, τη Μαρία Σπυριδοπούλου από το Κεμπισλή της Αμισού, την αδελφή του κυρ-Αναστάση, τη μάνα του, Χουσεΐν Ακάν, που με τ' αδέλφια του εργάζονταν εδώ και χρόνια στο (Δυτικό) Βερολίνο.



Σημειώσεις :
•    1.   Μια αληθινή ιστορία, δείγμα ελάχιστης ευγνωμοσύνης για τις ηρωικές θυσίες των Ελλήνων του Πόντου, καθώς η 19 Μαΐου είναι ημέρα μνήμης της γενοκτονίας τους (1914-1922).
•    2.   Μερικά αναφέρονται στη βιντεοκασσέτα για το Γέροντα Γεώργιο Καρσλίδη, που ετοιμάζεται.
•    3.   Τα Αμελέ Ταπουρού ήταν τάγματα εργασίας, στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου οι Τούρκοι δήμιοι βασάνιζαν συστηματικά το μάχιμο στοιχείο της Ελληνικής Ανατολής. Από το 1914, σύμφωνα με σχέδιο οργανωμένο από Γερμανούς μισέλληνες, οι Τούρκοι άρχισαν την επιστράτευση πολλών Ποντίων ηλικίας 21-45 ετών, που τους έστελναν για καταναγκαστικά έργα στο εσωτερικό της Ανατολής. Το σχέδιο, καθώς οι συνθήκες ήταν απάνθρωπες, απέβλεπε στην έμμεση εξόντωση των ανδρών. Οι δραπέτες τιμωρούνταν με σκληρό βασανισμό και κρεμάλα. Προκειμένου να σωθεί ο Χριστιανικός πληθυσμός από τον αφανισμό, οι Έλληνες του Πόντου κατάφεραν να συγκροτήσουν ανταρτικά σώματα (12.000-15.000 περίπου άνδρες συνολικά), όπου κατέφευγαν συχνά και δραπέτες από τα Αμελέ Ταπουρού.
•    4.   Το 1917 συνελήφθησαν 300 περίπου πρόκριτοι και έμποροι της Αμισού, που στάλθηκαν στην Ανατολία για τα τάγματα εργασίας. 100 περίπου χωριά της περιοχής Αμισού πυρπολήθηκαν και οι κάτοικοί τους εξορίστηκαν. Τα γεγονότα τρομοκράτησαν το ελληνικό στοιχείο του Πόντου.
•    5.   Τσέτες: Τούρκοι αντάρτες συγκροτημένοι σε συμμορίες, δρούσαν εναντίον του ελληνικού στρατού, άτακτου και τακτικού από το 1915-1922.
•    6.   Τα γεγονότα πρέπει να συνέβησαν γύρω στα 1917-19.
•    7.   Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία οι Πόντιοι που εξοντώθηκαν με τις σατανικές μεθόδους των Τούρκων από το 1914-22 ξεπερνούν τις 350.000.
•    8.   Αλλοίμονό μου! δε θα βρω συγχώρηση, πώς άντεξα να βλέπω το παιδί μου να το θάβουν ζωντανό!
•    9.   Ο Γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης είχε προβλέψει πολύ νωρίτερα αυτή τη μετανάστευση, μια αφαίμαξη με πολλές και ποικίλες συνέπειες.
•    10. Ευχαριστώ την Κυριακή Σπυριδοπούλου, που μου έδωσε πληροφορίες απαραίτητες για την ιστορία του πατέρα της.
•    11. Η μετάφραση: Τ' αγόρια μου να σφάζονται, τις κόρες μου να σέρνουν, να μας πατούνται η θάλαμος και στον φρικτόν αγώνα να σκαν τα βρέφη κατά γης.
•    12. Η κυρα-Μαρία δε γνώριζε τίποτε για την τύχη του μικρού της αδελφού Αχιλλέα. είχαν αποχωριστεί από τα παιδικά τους χρόνια, αμέσως μετά τον ξεριζωμό.


Παναγιώτα Μπάτσιου - Άντσου

πηγή :
"Θεοδρομία" - τριμηνιαία έκδοση ορθοδόξου διδαχής

[πρώτη δημοσίευση Φεβρουάριος 2015]