πόνοι & στεναγμοί δια την λεηλασίαν Τζίζερες και Κιουρτούν - #2

πρώτη δημοσίευση 4.2.2023

 

🔻 από το μικρό, ψηφιακό βιβλίο του Ανανία Ν. Νικολαϊδη με τον παραπάνω τίτλο

🔻 εκδόθηκε στην Αθήνα το 1919 και ο πρόλογος του συγγραφέα έχει ημερομηνία 26.6.1916 - αυτά για να λάβουμε υπόψη μας ότι γράφονται προτού ξεκινήσει η δεύτερη φάση της γενοκτονίας, αυτής του κεμάλ

🔻 δεύτερο μέρος - πρώτο εδώ

πόνοι & στεναγμοί δια την λεηλασίαν Τζίζερες και Κιουρτούν - #1

πρώτη δημοσίευση 3.2.2023

 

🔻 από το μικρό, ψηφιακό βιβλίο του Ανανία Ν. Νικολαϊδη με τον παραπάνω τίτλο

🔻 εκδόθηκε στην Αθήνα το 1919 και ο πρόλογος του συγγραφέα έχει ημερομηνία 26.6.1916 - αυτά για να λάβουμε υπόψη μας ότι γράφονται προτού ξεκινήσει η δεύτερη φάση της γενοκτονίας, αυτής του κεμάλ

🔻 όλο το βιβλιαράκι είναι 16 σελίδες και θα αναρτηθεί σε δύο συνέχειες.

 

 

Κιουρτούν - #1

πρώτη δημοσίευση Ιούλιος 2016

➤ περιοχή του Μεσοχαλδίου επί του ποταμού Χαρσιώτη και κατά μήκος της κοιλάδας του παραποτάμου του Χαρσιώτη, του Κιουρτουνί τερέ. Η περιοχή αυτή υπήρξε ο τόπος προέλευσης πολλών Ποντίων άλλων περιοχών, π.χ. των κατοίκων της Φάτσας. Ίσως και η δική μας απώτερη προέλευση να είναι η Δέσμαινα... (Φάτσα εκ πατρός)
➤ άρθρο του Δ. Κ. Παπαδόπουλου (Σταυριώτης) από την ΠΕ, 1952, τ.30-31

από το Google Earth - Panoramio

συρραφή δύο φύλλων

Καράκαγια Χαλδίας

➤ το χωριό του Άνθιμου Παπαδόπουλου
     1. ανάρτησή μας για τον Άνθιμο Παπαδόπουλο εδώ
     2. για το λεξικό
➤ είναι στην περιοχή του Κιουρτούν, μάλλον η Γαργάενα του χάρτη του ΚΜΣ - στην μικρή σημείωση του Γ. Κανδηλάπτη που ακολουθεί αυτό αναφέρει ο Κάνις αλλά υπάρχει ασυμφωνία με αυτά που γράφει ο Νικόλαος Παπαδόπουλος στην Ποντιακή Ηχώ (1982, τ. 5)
➤ αναρτήσεις μας για το Κιουρτούν εδώ και εδώ 

[πρώτη δημοσίευση Ιανουάριος 2017]

χάρτης ΚΜΣ

Γ. Θ. Κανδηλάπτη
γεωγραφικό & ιστορικό λεξικό

Φωτόβολα, το άγνωστο μοναστήρι του Κιουρτούν

πρώτη δημοσίευση Ιούλιος 2016

➤ άρθρο του Παντελή Μελανοφρύδη στην Ποντιακή Εστία, έτος 1959, τεύχος 113-114
➤ δεν βρήκαμε πουθενά άλλη αναφορά στην μονή με το όνομα Φωτόβολα. Το όνομα έχει παρήχηση με το Φιλαβωνίτης, το Βυζαντινό όνομα του ποταμού Χαρσιώτη. Δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάποιος συσχετισμός
➤ όποιος/α γνωρίζει άρθρα - βιβλία - ιστοσελίδες κλπ. για την μονή Φωτόβολα, ας σχολιάσει.

στο σημείο όπου το ερωτηματικό είναι γραμμένη η λέξη MANASTIR, δεν γνωρίζουμε τι αφορά
(συρραφή δύο φύλλων του χάρτη του 1941 - περιοχή Άρδασα / Κιουρτούν / Χαρσιώτης)

(*) οι γνωστές υπερβολές ...

ποταμός Χαρσιώτης - #1

➤ προσπαθήσαμε να βρούμε στο δίκτυο πληροφορίες για τον ποταμό Χαρσιώτη (Harşit τον λένε οι απέναντι). Βρήκαμε ελάχιστες. Πουθενά για παράδειγμα δεν υπάρχει το μήκος του ποταμού. Πουθενά δεν βρήκαμε ποια είναι η σημερινή γνώμη των γεωγράφων σχετικά τις πηγές του. Εμείς υιοθετούμε την γνώμη του Γ.Θ. Κανδηλάπτη ο οποίος υποστηρίζει ότι είναι η συνέχεια του Κάνι ποταμού που έρχεται από την Αργυρούπολη
➤ το συνολικό μήκος του (δική μας μέτρηση πάνω σε χάρτες), είναι παραπάνω από 120 χιλιόμετρα
➤ παλιά από Άρδασα και μετά, παλιά ο Χαρσιώτης ονομάζονταν Φιλαβωνίτης (βλ. χάρτη)

[πρώτη δημοσίευση Απρίλιος 2015] 

➤ ο Χαρσιώτης υπήρξε το όριο προέλασης του Ρώσικου στρατού το 1916. Μάταια περίμεναν οι Ρωμιοί πέραν του Χαρσιώτη την συνέχιση της προέλασης. Περίμεναν την απελευθέρωση από τους ομόθρησκους τους, από τον Μόσκοβο ...
➤ παρακάτω αναρτούμε ένα από τα άρθρα για τον Χαρσιώτη αλλά και για την ευρύτερη περιοχή (Άρδασα, Κιουρτούν, χωριά Τζίζερες κλπ.). Είναι από Ποντιακή Εστία, έτος 1959, τεύχος 115 - άρθρο του Ανανία Ν. Νικολαϊδη.
➤ έχουμε και ένα μεγάλο χάρτη της περιοχής που προέκυψε από την συρραφή δύο φύλλων. Το μέγεθος του χάρτη είναι 9,5 MB και η διάσταση στα 4636 x 3492 pixels. download εδώ
➤ ανάρτηση ποταμός Χαρσιώτης #2 εδώ
➤ ανάρτηση μας τα ποτάμια στον Πόντο εδώ
 

 

ο Χαρσιώτης (3) τροφοδοτείται από τα δύο βουνά με το όνομα Άγιος Παύλος. Της Κρώμνης (2) και του Μεσοχαλδίου (1)

➤ άλλες σχετικές μας αναρτήσεις για την περιοχή εδώ και εδώ
➤ ανάρτηση μας για τον Άγιο Παύλο

Σιμικλή ή Σίμικλη Χαλδίας - #2

πρώτη δημοσίευση 23.8.2020

➤ δεύτερη από δύο αναρτήσεις για το χωριό Σιμικλή, περιοχή Κιουρτούν - πρώτη εδώ
➤ η ανάρτηση αυτή είναι μια αναφορά στο βιβλίο του Μητροπολίτη Δράμας κ. κ. Παύλου
➤ έχω την βεβαιότητα ότι δεν έμεινε καμία πληροφορία που δεν ερευνήθηκε προκειμένου να σχηματισθεί το πόνημα αυτό για την Σιμικλή αλλά και για το Κιουρτούν
➤ είναι των εκδόσεων Κυριακίδη, έτος 2016, σελίδες 270
➤ υπάρχει ένας μεγάλος πίνακας με την καταγραφή 216 οικογενειών / 1.395 ατόμων σε ένα σύνολο πληθυσμού του χωριού 2.000 ατόμων
➤ η βίβλος δηλ. των εκ Σιμικλής καταγομένων αλλά και του Κιουρτούν γενικότερα
➤ αναρτούμε ένα μικρό τμήμα του προλόγου του Σεβασμιωτάτου. Η βίβλος όλων μας...

Σιμικλή ή Σίμικλη Χαλδίας - #1

πρώτη δημοσίευση 21.8.2020

➤ πρώτη από δύο αναρτήσεις για το χωριό Σιμικλή ή Σίμικλη - περιοχή Κιουρτούν
➤ είναι η καταγωγή του δικού μας, του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Δράμας κ.κ. Παύλου
➤ η επόμενη ανάρτησή μας θα είναι από το βιβλίο του Μητροπολίτη ο οποίος την ονομάζει η Σίμικλη
➤ ότι ακολουθεί είναι οι χάρτες μας, το λήμμα από την εγκυκλοπαίδεια του Π.Ε. και μια φωτογραφία από το βιβλίο που αναφέραμε παραπάνω
➤ δίπλα από την Σιμικλή είναι η Δέσμαινα ή Δέσμενα που κατά τον αλησμόνητο Διαμαντή Λαζαρίδη είναι το χωριό προέλευσης των οικογενειών μας στην Φάτσα. 

Μεσοχαλδία

πρώτη δημοσίευση Ιανουάριος 2016

➤ "Μεσοχάλδιο : το Βυζαντινό όνομα της περιοχής που καταλαμβάνει το υψίπεδο νότια της Τραπεζούντας, στις παρυφές του όρους Κουλάτ Ντάγ. Το υψίπεδο ονομαζόταν επίσης Μεσοχαλδία. Σ' αυτό βρίσκονταν τα χωριά Κρώμνη, Σταυρίν, Ίμερα, Τσιμερά καθώς και τα άλλα χωριά του Ντορούλ..."
[από την εγκυκλοπαίδεια του ΠΕ]

Άρδασσα

1. από το βιβλίο :
•    Γ.Θ. Κανδηλάπτη "γεωγραφικόν και ιστορικόν λεξικόν των χωρίων, κωμοπόλεων και πόλεων Χαλδίας"
•    αντιβολή, υπομνηματισμοί, παρατηρήσεις, γλωσσάριο : Διαμαντής Λαζαρίδης
•    αρχική έκδοση 1931, σύγχρονη έκδοση 2004 - Αφοι Κυριακίδη,

γράφει ο Κανδηλάπτης στο λήμμα Μεσοχαλδία : "το σημερινόν Τορούλ, αποτελουμένη εκ των εξής τμημάτων με 182 χωρία χριστιανικά και τούρκικα …"
 

2. λήμμα Μεσοχαλδία (η) – σ. 114 γράφει :

το σημερινόν Τορούλ, αποτελουμένη εκ των εξής τμημάτων με 182 χωρία χριστιανικά και τούρκικα :
1.    Κιουρτούν - Κουρδουνίου
2.    ποτάμιον Τζίζερες ή Τζίτερες ή Αμπρικάντων
3.    Τσίτες ή Τσίτης
4.    Χαβιαίννης
5.    Δερραίνης
6.    Νιβαίνης
7.    Ιμέρας
8.    Κρώμνης
9.    Σταυρίου
10.    Μουζένης
11.    Δεμιρτσήκιοην
12.    Ζύγαννας
13.    Λωρίων και Ρυακίου
με έδραν την Άρδασαν ή Αρδασόπολιν
 

3. λήμμα Τορούλ (το) - σ. 152-153 γράφει :

και Τυρόλιον και Τυρολία κατά τους λογίους, τούρκικη ονομασία της Μεσοχαλδίας ως χώρας των αρχαίων Δρίλων. Αποτελείται εκ των εξής τμημάτων ή ποταμιών …
έχει τα παραπάνω και επιπλέον ..
1.    Περίων
2.    Ζερμούδας

4. Έχουμε την γνώμη ότι η Μεσοχαλδία ήταν ένα από πιο πυκνοκατοικημένα μέρη του Πόντου με Ρωμέϊκο πληθυσμό. Είχε επίσης την τύχη να έχει αρκετούς λόγιους οι οποίοι συνέγραψαν στα περιοδικά της πρώτης περιόδου τις θύμισες τους.
•    Αβραμάντης Ιωάννης (Τσίτε)
•    Μελανοφρύδης Παντελής (Άδυσσα)
•    Θ. Θεοφύλακτος (Τσίτε)
•    Τσιτενός, ψευδώνυμο, άγνωστο ονοματεπώνυμο σε μας (μάλλον ο Ιωάννης Αβραμάντης), και όλοι οι άλλοι των περιοχών Κρώμνη, Σταυρίν, Μούζενα

Στο βιβλίο του Κανδηλάπτη, το οποίο είναι ένας θησαυρός, αναφέρονται όλα τα χωριά της Χαλδίας, Μεσοχαλδίας. Δίνουμε παρακάτω δύο μόνο από αυτά.

τμήμα από τον χάρτη του ΚΜΣ

χωριό Μερί Φάτσας

πρώτη δημοσίευση 13.1.2021

 

➤ το Μερί της Φάτσας ήταν το χωριό του αλησμόνητου Διαμαντή Λαζαρίδη

➤ ίσως και το εκ πατρός δικό μου χωριό πριν την μόνιμη εγκατάσταση τους στην πολίχνη Φάτσα - δυστυχώς δεν έμαθα γιατί δεν πρόλαβα τις πηγές μου...

➤ το σίγουρο είναι ότι προερχόμαστε από τα μέρη της Αργυρούπολης, ίσως το Κιουρτούν και το χωριό Δέσμαινα όπως μου έλεγε ο Διαμαντής

➤ η απόσταση Φάτσας - Μερί ήταν περί τα 20 χιλ. - βλ. χάρτη

➤ ακολουθεί το σχετικό άρθρο από την Έξοδο Ε' του ΚΜΣ

 
 

Κιουρτούν - #3

πρώτη δημοσίευση 11.3.2020

➤ τρίτη (τελευταία) ανάρτηση για το Κιουρτούν - πρώτη εδώ δεύτερη εδώ
➤ τα παρακάτω είναι από τον ταξιδιωτικό οδηγός Αν. Πόντος και από την εγκυκλοπαίδεια του Π.Ε.
➤ για τους ενδιαφερόμενους για την περιοχή υπάρχει ένα βιβλίο με τίτλο "η Σίμικλη της Χαλδίας" που έγραψε ο Σεβασμιότατος κ. κ. Παύλος (εκδ. Κυριακίδη). Θα αναρτήσουμε το επόμενο διάστημα - αναρτήθηκε εδώ
➤ οι χάρτες από το δίκτυο