τη Χριστού 1941 τη χρονίας

➤ το διήγημα που ακολουθεί γράφτηκε από τον Ξενοφώντα Άκογλου (Ξένος Ξενίτας). Είναι μία ιστορία η οποία μπορεί να είναι αληθινή
➤ διαδραματίζεται σε ένα χωριό στα ριζά του Ολύμπου, είναι παραμονή Χριστουγέννων του 1941. Η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τριπλή κατοχή (Γερμανοί-Ιταλοί-Βούλγαροι)
➤ είναι ο σκληρός χειμώνας του '41, τότε που ο κόσμος πέθαινε στους δρόμους. Είναι η χρονιά που πέθαναν από την πείνα παραπάνω από 300.000 μόνο στην Αθήνα
➤ η επαρχία, τα χωριά βρίσκονταν σε καλύτερη μοίρα. Σ' ένα τέτοιο χωριό διαδραματίζεται η ιστοριούλα που παραθέτουμε,
➤ δημοσιεύθηκε στα Χρονικά του Πόντου του έτους 1943 στο 4ο τεύχος. Συνιστώ σε όλους να το διαβάσουν
➤ είναι γραμμένο σε άψογα Ποντιακά

[πρώτη δημοσίευση στις 9.12.2015]

 

Χριστούγεννα στον Πόντο - του Παύλου Κυριακίδη

➤ το παρακάτω άρθρο είναι από μια σελίδα που βρήκα στο αρχείο μου. Δεν σημείωσα από πιο έντυπο προέρχεται,
➤ είναι στα Ποντιακά, αναφέρεται στην προετοιμασία για τις γιορτές από τις νοικοκυρές, εκεί, στην πατρίδα,
➤ είναι οι θύμισες του Παύλου Κυριακίδη του Κωνσταντίνου από την Επισκοπή Νάουσας.

 

ο αποδιωγμένος

➤ ένα διήγημα που διαβάζεται πολύ ευχάριστα, με γέλιο και με κλάμα...
➤ τα έχει όλα, είναι Χριστουγεννιατικο-κοινωνικό-αγαπησιάρικο...
➤ δεν ξέρουμε που διαδραματίζεται, τα τοπωνύμια είναι φανταστικά ή δεν τα ξέρουμε
➤ να τι λένε τα παιδιά όταν δεν τους αφήνουν να πούνε τα κάλαντα...
     "σου φχόμαστε στην κάπα σου, εννηά χιλιάδες ψείρες,
         που να γινούν κι να κλωσσούν κι να αυγομαζεύουν..."
➤ από το Μακεδονικόν Ημερολόγιον, του Γιάννη Ζήρα - τόμος του 1951
➤ δηλ. εκδόθηκε δύο χρόνια μετά τον εμφύλιο. Αυτό για να καταλάβουμε τον ήρωα Δημήτρη...

το δωδεκαήμερο στην περιοχή του Μεσοχαλδίου

➤ τμήμα από το άρθρο των Ποντιακών Φύλλων, έτος 1938, τεύχος 25
➤ αναφέρεται στο Δωδεκαήμερο, στην παραμονή των Χριστουγέννων, τα κάλαντα, τα Μωμογέρια
➤ γράφτηκε από τον Παντελή Μελανοφρύδη ο οποίος γεννήθηκε το 1885 στην Άδυσσα Μεσοχαλδίου
➤ υπάρχουν άλλες 37 αναρτήσεις για τον Π.Μ. (δείτε την ετικέτα Π.Η. Μελανοφρύδης).

οι Μωμόγεροι εκεί δεν ήταν με τσολιαδίστικα,
κόκκινες γραβάτες & καθρεφτάκια...

Ιστορικά γεγονότα του έτους 1914 των Ελλήνων του Πόντου - #4

πρώτη δημοσίευση 29.11.2022

🔻 τέταρτο και τελευταίο μέρος από το βιβλίο με τίτλο "ιστορικά γεγονότα του έτους 1914 των Ελλήνων του Πόντου" του Αυξέντιου Γεωργίου Σαββίδη

🔻 πρώτο μέρος εδώ / δεύτερο εδώ / τρίτο εδώ

🔻 ο φίλος μας σε νέες περιπέτειες... θα πούμε μόνο ότι συναντά στην Τραπεζούντα τον Ιστύλ Αγά με την γυναίκα του, τον "μάστορα Βασίλη" και φυσικά εννοεί τον Βασίλ Ουστά με την γυναίκα του και τον καπετάνιο του Αγιού Τεπέ Αιμίλιο. Πουθενά δεν αναφέρει ότι ο Χρύσανθος έκανε συγκέντρωση καπετάνιων και όρισε γενικό αρχηγό τον Αντών Αγά της Πάφρας. Είναι η επινόηση των Παβρενών στην οποία αναφερθήκαμε πολλές φορές

🔻 γενικό συμπέρασμα για το βιβλίο : φλύαρο και χωρίς σημαντικές πληροφορίες. 

χωριό Αμπέλα ή Αμπέλια Ματσούκας

πρώτη δημοσίευση 29.11.2020

 

➤ το χωριό Αμπέλα ή Αμπέλια είναι στην μέση περίπου της απόστασης Τραπεζούντα - Τσεβιζλούκ

➤ το γνωρίσαμε από την ανάρτησή μας με τίτλο "η φιλοξενία στον Πόντο - μια μικρή ιστορία" εδώ

➤ παρακάτω θα αναρτήσουμε τα στοιχεία που βρήκαμε στην εγκυκλοπαίδεια του Π.Ε. και επίσης από τον 4ο τόμο της Έξοδου του ΚΜΣ

 

είναι λάθος η θέση που έχουμε τη τρίχας το γεφύρ - είναι παρακάτω

ντ' εγένταν τεμέτερα τα παιδία ; - #2

➤ δεύτερο μέρος - πρώτο μέρος εδώ
➤ ρωτάει ο Άγ. Παύλος της Αυλίανας τον Άλυ ποταμό της Πάφρας αν ξέρει κάτι και αυτός "πάππον, ασό αίμαν ατούν ακόμαν τα νερά κ' εκκαθάρισαν !..." 

🔻 ο Παντελής Μελανοφρύδης δίνει ψυχή στα βουνά και στα ποτάμια τα οποία αναρωτιούνται, κουβεντιάζουν μεταξύ τους για το τι απέγιναν οι δικοί μας και δεν τους βλέπουν πια...
🔻 ΠΦ, 1937, τεύχος 12 

[πρώτη δημοσίευη Ιούλιος 2017] 
 

άσκηση επί χάρτου : η πορεία των μυρίων προς τον Πόντο

πρώτη δημοσίευση στις 25.9.2015

➤ έπεσε στα χέρια μου ένας τοπογραφικός χάρτης του Πόντου. Είναι του Αγγλικού στρατού με κλίμακα 1 : 500.000 και είναι έκδοση του 1958. Επειδή μου άρεσε αυτός ο χάρτης και λόγω του ότι πρόσφατα αναρτήσαμε "το βουνό Θήχης του Ξενοφώντος : εκδοχή της Σάντας" - εδώ - είπα να κάνω μια άσκηση επί χάρτου (στην κυριολεξία…). Έβαλα λοιπόν κάτω τον χάρτη και άρχισα "επιτελικές" σκέψεις για την (βέλτιστη) πορεία των μυρίων. Σημειώνω ότι είναι μια ερασιτεχνική προσπάθεια – άσκηση που δεν διεκδικεί περγαμηνές, πρωτεία και αλάθητο. Μακριά από μένα όλα τούτα…

➤ παραδοχές :
οι παραδοχές που έκανα και που θα έκανε κάθε ένας που θα πορευόταν προς τον βορρά, διασχίζοντας άγνωστα γι’ αυτόν μέρη θα ήταν…
1. οι οδηγοί που είχαν μαζί τους θα πρέπει να γνώριζαν την διαδρομή
2. η πορεία που θα τους υποδείκνυαν οι οδηγοί θα ήταν σίγουρα υπάρχουσες & υφιστάμενες στράτες. Δεν θα "ανακάλυπταν" δικά τους μονοπάτια.
3. πορεία πάνω σε υφιστάμενη στράτα σίγουρα σημαίνει ύπαρξη νερού από πηγές - ρέματα - γκιόλες / χωριά - οικισμοί για τροφοδοσία.
4. θα απέφευγαν όσο αυτό θα ήταν εφικτό την πορεία σε άγνωστα μέρη (πιθανοί κίνδυνοι), πάνω από μεγάλα υψόμετρα κλπ. 

➤ στο χάρτη έχουμε σημειώσει :

• τις κορυφές των βουνών που βρίσκονται στην πορεία τους : α. 2.510 μ. Κουλάτ – Αεσέρ β. 3.062 μ. Άγιος Παύλος (δεξιά της Κρώμνης) γ. 2.550 μ. Καρακαπάν Σάντας.

• την πόλη Παϊπούρτ δηλ. την αρχαία Γυμνιάδα (;) του Ξενοφώντα. Πύλη εισόδου στην περιοχή των Ελλήνων. (στον χάρτη, κάτω δεξιά).

• άλλες πόλεις (Αργυρούπολη, Τσεβιζλούκ κλπ.)

• 4 σημεία που υπάρχουν στράτες προς βορρά. Παρατηρείστε την διακεκομμένη κόκκινη γραμμή, μόνο αυτές οι 4 υπάρχουν.

1. Α – 1 : οδηγεί στην στράτα (8) και από εκεί στην χώρα του Όφι
2. Β – 2 : οδηγεί στον ορεινό όγκο του Αγ. Παύλου και από εκεί δύο επιλογές : Γοργόρογλη (6) ή Καράκαπαν Σάντας (7)
3. C – 3 : όπως με την προηγούμενη Β-2 αλλά να σημειώσουμε εδώ τον δρόμο (σημείο Ν) που έρχεται από Ερζιγκιάν, Σεβάστεια. Αυτό προσθέτει επιπλέον πιθανότητες για κεντρική στράτα η C- 3
4. D – 4 : πορεία προς περιοχή της Ίμερα (από Χάκαξα) στην συνέχεια περιοχή Κρώμνης – Αγ. Σαχαρία. Δύο επιλογές : Δεξιά για Καράκαπαν Σάντας (7), αριστερά Κουλάτ-Γοργόρογλη (6)
5. Ε – 5 : η κλασική εκδοχή. Πορεία από κοιλάδα Γιαγλίτερε, Σταυρίν, Κουλάτ, Αεσέρ, Γοργόρογλη (6)
   
   • σημειωμένα με Χ είναι οι κοιλάδες Κρώμνη-Λαραχανή και Χαμψίκιοϊ. Θεωρούμε απίθανο να πέρασαν από εκεί. (οι στράτες αυτές γίνανε αιώνες αργότερα).

➤ κατά την ταπεινή μου γνώμη και χωρίς να έχω μελετήσει το κείμενο του Ξενοφώντα, χωρίς να γνωρίζω την γεωγραφία των λαών (Μάκρωνες, Κόλχοι…) επικρατέστερη είναι η C – 3 και μετά Καράκαπαν Σάντας (7). Επιστημονικά δεν νομίζω ότι θα τεκμηριωθεί ποτέ η πορεία εκτός πια κι αν γίνουν εκτεταμένες ανασκαφές πάνω σε πιθανά περάσματα ή/και ανίχνευση του εδάφους με ειδικά μηχανήματα-ραντάρ πάνω σε drones.

➤ από την φιλική σελίδα της Κρώμνης : Όποιος ενδιαφέρεται να μάθει λεπτομέρειες για το πέρασμα του Ξενοφώντα από τα μέρη της Χαλδίας του Πόντου, μπορεί να διαβάσει το κείμενο του ίδιου του Ξενοφώντα (σε νεοελληνική μετάφραση) εδώ

• και το υπόμνημα του χάρτη

➤ update : μετά από την ανάρτηση "η στράτα των καραβανιών μέσω Ματέν Κρώμνης - Λερί - Μουράτ Χαν" - εδώ - στο άρθρο προστίθεται και ο παρακάτω χάρτης (Ρώσικος χάρτης με κλίμακα 1:100.000).

δεν είναι καθόλου απίθανο η Μύριοι να πορεύτηκαν
από την περιοχή Μουράτ Χαν προς τα βόρεια.

ντ' εγένταν τεμέτερα τα παιδία ; - #1

➤ ο Παντελής Μελανοφρύδης δίνει ψυχή στα βουνά και στα ποτάμια τα οποία αναρωτιούνται, κουβεντιάζουν μεταξύ τους για το τι απέγιναν οι δικοί τους και δεν τους βλέπουν πια...
 
Ζύγανα :
σύντεκνε, άϊ σύντεκνε Άεν Παύλε!, κι' ακούς ; εκοιμέθες κ' επέμνες ; ντο χαπάρια ;

➤ άψογο κείμενο στα Ποντιακά, εμπνευσμένο σενάριο και αρκετά πρωτότυπο για να ανέβει σαν θεατρική παράσταση ή video clip από την γνωστή ομάδα της Θεσσαλονίκης
➤ Ποντιακά Φύλλα, έτος 1937, τεύχος 12
➤ αύριο το δεύτερο μέρος

[πρώτη δημοσίευη Ιούλιος 2017]

ο Δήμον ο κεμεντζετσής

ο χειμώνας του 1911 στην Τραπεζούντα...

➤ ο Δημήτρης Ψαθάς γεννήθηκε στην Τραπεζούντα το 1907
➤ τεσσάρων ή πέντε χρονών ήταν όταν έκανε τον χειμώνα που περιγράφει στο βιβλίο του "γη του Πόντου"
➤ όλες οι αναρτήσεις για τον Δ. Ψαθά στην αντίστοιχη ετικέτα εδώ

black is...

➤ η σελίδα μας "συμμετέχει" στην Αμερικανιά της μαύρης Παρασκευής με ένα απόσπασμα από το βιβλίο "μαύρα καιρούς και μαύρα ημέρας"

➤ όταν υιοθετήσουμε και το σάϊμπερ μάντεϋ, φούλις τιούσντεϋ... θα επανέλθουμε...

Μεταλλείο Ταύρου ή Μπουγά Ματέν

➤ ακόμα μια περιοχή από τις μετοικεσίες του Καν - αναρτήσεις μας εδώ και εδώ
➤ σε ευθεία γραμμή απέχει περί τα 540 km από την Αργυρούπολη
➤ θα αναρτήσουμε τα στοιχεία από δύο πηγές. πρώτα από το βιβλίο του Γ. Θ. Κανδηλάπτη "γεωγραφικόν και ιστορικόν λεξικόν..." και στην συνέχεια το λήμμα της εγκυκλοπαίδειας του Π.Ε.
➤ περισσότερα στοιχεία θα βρει ο ενδιαφερόμενος/η στους συνδέσμους e-Pontos και σελίδα Σκοπιά Σερρών με πολλές φωτογραφίες και ένα χάρτη (τον αναρτούμε) από το βιβλίο του Κυριάκου Χατζηκυριακίδη "το Μεταλλείο Ταύρου - Μπουγά Μαντέν 1826 - 1924" 

[πρώτη δημοσίευση 21.7.2018]