πρώτη δημοσίευση 10.10.2022
🔻 από την Ποντιακή Ηχώ, 1984, τ. 16 το μικρό άρθρο του Πέτρου Ευθυμιάδη για το χωριό του Τάμαλαν - ο χάρτης από βιβλίο του Ξ. Άκογλου
🔻 από την Ποντιακή Ηχώ, 1984, τ. 16 το μικρό άρθρο του Πέτρου Ευθυμιάδη για το χωριό του Τάμαλαν - ο χάρτης από βιβλίο του Ξ. Άκογλου
2 σχόλια:
Anastasios Amanatidis
Το Τάμαλαν (όχι Τάμαλα), ήταν ένα από τα ελληνόφωνα ποντιακά χωριά του Γκιόλκιοϊ (Χαψάμανα), 50-60 χιλιόμετρα νότια των παραλιακών Ορντούς και Φάτσας, (Σάββα Καλεντερίδη: Ανατολικός Πόντος, σελ.117). Κατά πληροφορίας μας μετονομάστηκε σε Yiunarpinar. Ήταν πατρίδα της μακαρίτισσας μάνας μας Κεράσας (1907-1998), τέταρτο τέκνο του Χρήστου και Βαρβάρας Ζυγγιρίδη, το γένος Χαλκίδη (Κωνσταντίνος, Αναστάσιος (Τσιάκαλος), Μαρία, Κεράσα). Την Άνοιξη του 1921 το χωριό εξορίστηκε στο σύνολό του (ηλικιωμένοι και γυναικόπαιδα, μεταξύ των οποίων και η παιδίσκη μάνα μας-οι άνδρες στρατεύθηκαν στα τάγματα εργασίας), μαζί με τα γειτονικά χωριά Γεμισκέν, Τάραχτα, Αγιαντών της Θέας Χάλο ( του πολύκροτου: Ούτε το όνομά μου) και οδηγήθηκαν μετά εξοντωτικές πορείες στα βάθη της νοτιο-ανατολικής Τουρκίας,(Χαρπούτ, Μπίτλις, Μαλάτεια, για να καταλήξουν στο γνωστό Κουρδικό Ντιγιάρ-μπακίρ, όπου έζησαν επί ενάμιση χρόνο, εν μέσω άθλιων συνθηκών, αποδεκατιζόμενοι. Εκεί τους βρήκε η συνθήκη ανταλλαγής της Λωζάνης (1923) και μέσω Χαλεπίου Συρίας και Βηρυτού (Λιβάνου) ήρθαν στην Ελλάδα. Εδώ πολλοί εγκαταστάθηκαν στο Ορτά-μαχαλά και Χάμτζαλι (Μεσόλοφο και Μυρτιά) του νομού Σερρών στην ανατολική πλευρά των Κρουσσίων, (ακατοίκητα σήμερα), από όπου μετοίκησαν στον Λιθότοπο (Καγιαλί) Σερρών, άλλοι στον Προμαχώνα Σερρών, άλλοι στο Μούζγαλι (Κλειστό) στα Κρούσια του Κιλκίς, η οικογένεια της μάνας μας με άλλους στο Νταουτλί (Αμπελοχώρι) της Επταλόφου Κιλκίς, άλλοι στον Μονόλοφο και Μεσαίο Θεσσαλονίκης, άλλοι στον Στίβο, Άγιο Αντώνιο, Μονοπήγαδο και Λάκκωμα επίσης της Θεσσαλονίκης. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλοί, από τον επί των ελληνο-βουλγαρικών συνόρων Προμαχώνα, λόγω του επικείμενου πολέμου, μετεγκαταστάθηκαν το 1939 στο Κλειστό (Μούζγαλι) Κιλκίς, ως ασφαλέστεροι, κοντά σε συμπατριώτες τους. Εκεί η μοίρα τους επιφύλαξε άσχημο παιχνίδι! Αφού επέζησαν όλων των διωγμών και ταλαιπωριών του 'σεφκιέτ' στην Τουρκία, έμελλε να πέσουν θύματα ολοκαυτώματος από τους Γερμανούς στις 25 Οκτωβρίου 1941, μέσα στην εκκλησία του χωριού, το σύνολο των ανδρών, σε αντίποινα δολοφονίας δύο Γερμανών στρατιωτών επί της οδού Θεσσαλονίκης -Σερρών στο ύψος του γειτονικού Λαχανά, από ανταρτική ομάδα, που είχε τα λημέρια του στην περιοχή. Το χωριό ερημώθηκε! Οι απόγονοι διεσπάρησαν σε Κιλκίς, στα Στεφάνια, Λαγκαδά και Διαβατά Θεσσαλονίκης. Τα οστά των μαρτύρων του Τάμαλαν μεταφέρθηκαν το 2008, από τους απογόνους από τα ερείπια της εκκλησίας του προφήτη Ηλία του Κλειστού (Μούζγαλι) Κιλκίς και ενταφιάσθηκαν σε καλλιμάρμαρο μνημείο στα κοιμητήρια των Διαβατών Θεσσαλονίκης, ενώ το χωριό Κλειστό Κιλκίς συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των μαρτυρικών χωριών.
Anastasios Amanatidis
Για περισσότερες πληροφορίες περί του ολοκαυτώματος στις 25 0κτωβρίου 1941 των μαρτυρικών χωριών του Κιλκίς, Κλειστού (Μούζγαλι) στα Κρούσσια του Κιλκίς των Ποντίων από το Τάμαλαν και το Γεμισκέν του Γκιόλκιοϊ της Ορντούς και των δύο άλλων πλησιόχωρων συνοικισμών Αμπελόφυτου (Μούρσαλι) και Κυδωνιών (Κοτσιολάρ), μπορεί να δει κανείς: Στράτος Δορδανάς: ''ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ'' σελ. 85-91, έκδ. Βιβλιοπωλείο Εστίας 2007, 2ο Πολυχρόνης Χαρατσίδης: το 13ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, σελ.48-52, έκδ. Χριστοδουλίδη 1980 και 3ο Κώστας Τσανικλίδης το 13ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ σελ. 46-48 έκδ. ιδιωτική Θεσσαλονίκη 1990.
Δημοσίευση σχολίου