οικισμοί στον Πόντο

εκδήλωση για τα 90 χρόνια της ΕΠΜ στην Δράμα

πρώτη δημοσίευση 22.10.2017

➤ η "Μέριμνα Ποντίων Κυριών Δράμας" οργανώνει εκδήλωση για τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, με ομιλητές τον Διαμαντή Λαζαρίδη, εκπαιδευτικό-συγγραφέα και τ. αντιπρόεδρο της ΕΠΜ με θέμα "το ιστορικό της ίδρυσης της ΕΠΜ - Πρόσωπα και πράγματα" και τον Γεώργιο Χατζόπουλο, εκπαιδευτικό-συγγραφέα και Άρχοντα ιερομνήμονα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με θέμα "Επιτροπή Ποντιακών Μελετών : Η Ακαδημία των ποντιακών γραμμάτων".

➤ παράλληλα θα γίνει παρουσίαση του επετειακού λευκώματος της ΕΠΜ. Στην εκδήλωση θα παραστεί και ο πρόεδρος της ΕΠΜ Χρήστος Γαλανίδης ο οποίος θα απευθύνει χαιρετισμό. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί σήμερα Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2017 στις 7 μ.μ. στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημαρχείου Δράμας.

➤ με την παραπάνω ευκαιρία σας παρουσιάζω ένα σημείωμα του Αντώνη Παυλίδη το οποίο εκφωνήθηκε κατά την διάρκεια της βράβευσης του κ. Διαμαντή Λαζαρίδη από την ΕΠΜ στις 19.1.2014

Διαμαντής Θ. Λαζαρίδης

[
............. Γεννήθηκε το 1928 στο Σιδηρόνερο Δράμας, από γονείς Πόντιους, που καταγόταν απ’ την παραθαλάσσια Βαδισάνη (Φάτσα). Γονείς του ο Θεμιστοκλής Λαζαρίδης και η Παρασκευή, το γένος Κατσίδου. Ο πατέρας του κατά την περίοδο της Γενοκτονίας στρατεύτηκε δύο φορές στα Τάγματα Εργασίας, την πρώτη το 1918 στο Ερζερούμ, απ’ όπου δραπέτευσε για να επιστρέψει στα χωριά της Φάτσας, τη δεύτερη το 1921, όπου επειδή γνώριζε την τουρκική, ο Αξιωματικός του Τάγματος τον αξιοποίησε ως διερμηνέα κι όταν πήρε μετάθεση στη Σαμψούντα, τον πήρε μαζί του. Εκεί συμμετείχε σε μυστική οργάνωση, της οποίας το συντονισμό είχε ο Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος, με κύριο έργο τη φυγάδευση ανταρτών και φυγόδικων στη Ρωσία. Το ’22, εξαιτίας της πληροφόρησης που είχε απ’ τη θέση του, καταλαβαίνει ότι όλα θα γίνουν χειρότερα και στέλνει γράμμα στη σύζυγό του Παρασκευή να φύγει με τα παιδιά στην Ελλάδα, πράγμα που γίνεται. Απολύεται το 1923, έρχεται στην Ελλάδα και βρίσκει την οικογένειά του στα Γιάννενα. Τους πηγαίνει στην Καλαμαριά, όπου όμως είχε συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός προσφύγων, ενώ οι άθλιες συνθήκες και η υγρασία στέλνουν πολλούς στο θάνατο. Μεταξύ αυτών αρκετοί απ’ την οικογένεια του Διαμαντή, όπως η 4 ετών αδελφή του Χαρίκλεια. Ένας Θείος του που υπηρετούσε στη διεύθυνση εποικισμού Δράμας τους μιλά για τα όμορφα χωριά βόρεια της Δράμας, που έχουν καλό και υγιεινό κλίμα. Έτσι εγκαθίστανται στο Σιδηρόνερο. Εκεί αναδεικνύεται η ηγετική φυσιογνωμία και η ανιδιοτελής προσφορά του πατέρα του στους κατοίκους, γεγονός που εκτιμούν οι κάτοικοι του χωριού, επιλέγοντάς τον για 4 συνολικά τετραετίες Πρόεδρο της Κοινότητας.
..............................................................................................................

Μετά την αποφοίτηση απ’ το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του φοιτά στο Γυμνάσιο Δράμας, ακολουθεί η Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια αρχίζει η ωραία περιπέτειά του ως Δασκάλου σε διάφορες πόλεις και χωριά: Περιστεριά, Καλλίφυτο και Παρανέστι Δράμας, στην πόλη της Δράμας και μετά στη Θεσσαλονίκη. Διετής μετεκπαίδευση στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης και αποφοίτησή του απ’ το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γίνεται Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων στην περιοχή Γιαννιτσών, αποσπάται στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας, επιστρέφει στα Γιαννιτσά και στη συνέχεια στις περιοχές Ηλιούπολης και Κηφισιάς. Το 1983, συνταξιοδοτείται με 34 χρόνια υπηρεσίας.

Μέλος του ΔΣ της ΕΠΜ για 25 χρόνια, απ’ το 1985 μέχρι το 2011. Απ’ το 2005 αποσύρεται στο χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε, το Σιδηρόνερο.

Κατά την 25ετία του στην ΕΠΜ υπηρετεί ως Γενικός Έφορος και Αντιπρόεδρος, με αυξημένες υποχρεώσεις και ευθύνες, λόγω μακράς απουσίας του Προέδρου στη Θεσσαλονίκη και την Κύπρο. Κατά γενική ομολογία ανταποκρίνεται με απόλυτη επιτυχία σ’ αυτές τις υποχρεώσεις και ευθύνες.

Όλα αυτά τα χρόνια το κτίριο της ΕΠΜ έγινε δεύτερο σπίτι του. Απ’ το μουντό διαμέρισμα της Κολοκοτρώνη 25 στο γιαπί της ΕΠΜ, όπου στην αρχή υπήρχε μόνο το υπόγειο και το ισόγειο, ενώ με συνεχείς αγώνες και προσπάθειες, στις οποίες πρωτοστατεί ο ίδιος, σιγά-σιγά χτίζονται και οι υπόλοιποι όροφοι, με αποκορύφωμα τη δημιουργία του Μουσείου του Ποντιακού Ελληνισμού.
..............................................................................................................

Γνωστοποιεί το έργο της ΕΠΜ στέλνοντας τις εκδόσεις της στα Πανεπιστήμια και την Ακαδημία, γεγονός που συντέλεσε στη βράβευση τελικά της ΕΠΜ από τη δεύτερη.

Δεν ήταν μόνο σεμνός κι ακούραστος εργάτης. Έχει μελετήσει σε βάθος και είναι εξαιρετικός γνώστης της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού. Σημαντικό είναι και το επιστημονικό έργο του:
    • ΑΠ, τ.45ος: "Ο οπλαρχηγός Σάββας Παπαδόπουλος / ανέκδοτο έργο για τη ζωή και το έργο του"
    • ΑΠ, τ.48ος: "Τα δημοσιεύματα του περιοδικού Ξενοφάνης για τον Πόντο"
    • ΑΠ, τ. 49ος: "Η μονή και τα ιεροδιδασκαλείο Πρασάρεως του Πόντου"
    • ΑΠ, τ. 50ος: "Άνθιμος Παπαδόπουλος: Σύντομη βιογραφία"
    • Το αποκορύφωμα του επιστημονικού του έργου είναι η μονογραφία του
"Στατιστικοί πίνακες της εκπαιδεύσεως των Ελλήνων του Πόντου, 1821-1922", ένα μεγάλης αξίας έργο 560 σελίδων, που δημοσιεύθηκε στο Αρχείο Πόντου, Παράρτημα 16 (1988). Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο με ένα τεράστιο πλήθος στοιχείων που αναφέρονται στην εκπαίδευση των Ελλήνων του Πόντου, το οποίο έδωσε την ευκαιρία στους επόμενους ερευνητές να "χτίσουν" νέες μελέτης στηριζόμενοι σ’ αυτό. Μεταξύ αυτών και ο ομιλών.
..............................................................................................................

Η προσφορά του στην ΕΠΜ συμπυκνώνεται στις φράσεις:

μακροχρόνια σεμνή παρουσία, συνεχής και ανιδιοτελής προσφορά,

αγώνας και αγωνία για τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας της, αφοσίωση στο στόχο και αγάπη. Σαν απλός στρατιώτης.

..............................................................................................................]
 

το σύνολο της ομιλίας στην ανάρτηση μας εδώ

➤ λίγα λόγια για τον μακρινό μου ξάδελφο, τον Φάτσαλου Διαμαντή Λαζαρίδη. Η συγγένεια μας είναι από το κοινό σόι των Παντελιδαίων από τα χωριά της Φάτσας.
➤ για πολλά χρόνια η ψυχή της ΕΠΜ ως γραμματέας και αντιπρόεδρος.

➤ ο Διαμαντής μαζί με τους Χρήστο Ανδρεάδη, Χρήστο Σαμουηλίδη, Γ. Κ. Χατζόπουλο και μερικούς άλλους είναι οι λόγιοι που διαδέχθηκαν τους Κανδηλάπτες, τους Κτενίδιδες, τους Άκογλουδες ...

➤ να είσαι καλά ξάδελφε, υγιής και στις επάλξεις. Περιμένουμε την έκδοση του βιβλίου σου για του Μύριους και όχι μόνο...

7 χρόνια Terra Pontus...

28η Δεκεμβρίου...

πρώτη δημοσίευση 28.12.2020

🔻 η 28η Δεκεμβρίου είναι μια σημαντική μέρα για τον υποφαινόμενο

🔻 ήταν η μέρα που το 2014 δημιούργησα αυτή την σελίδα, το blog και ακολούθησε το fb (το οποίο κατάργησα στις 17.4.2021)

🔻 ήταν επίσης η ημέρα που το 2016 βρέθηκα για πολλές ώρες και για τελευταία φορά με τον μακρινό μου ξάδελφο (*) Διαμαντή Λαζαρίδη

🔻 ήταν ήμερα Τετάρτη η 28η Δεκεμβρίου του 2016. ψιλόβρεχε...

🔻 πλησίασα με το αυτοκίνητό μου στο σημείο του ραντεβού, κάπου κεντρικά στον Βύρωνα και τον είδα να με περιμένει παρ' ότι πήγα πιο νωρίς 

🔻 κατέβηκα, τον χαιρέτισα και τον ασπάσθηκα μετά από πολύ καιρό

🔻 αμέσως ξεκινήσαμε για την Νέα Πεντέλη, για το μαγαζί του Γιάννη, τις "μουριές του Πόντιου"

🔻 εκεί πρέπει να μείναμε τουλάχιστον 4-5 ώρες. κρίμα που δεν είχα μαζί ένα μαγνητοφωνάκι να καταγράψω όλη την συνομιλία. Αργότερα ήλθε στην παρέα μας και ο Βασίλης Κωνσταντινίδης

🔻 και τι δεν θα έδινα για να ξαναζήσω εκείνη την συνάντηση του 2016...
🔻 Διαμαντή, μας λείπεις...

🔻 (*) οι Λαζαριδαίοι έχουν στο σόι τους κάποιους με επώνυμο Παντελίδης από τα χωριά της Φάτσας του Πόντου. Η εκ πατρός γιαγιά μου, επίσης από τα χωριά της Φάτσας, το πατρικό της είναι Παντελίδου, Σάββας Παντελίδης το όνομα του πατέρα της. Άρα το "δέσιμο" είναι το σόι των Παντελιδαίων.

Αληθινά σενάρια της 19.5.2003

➤ 19.5.2003 - ET3, αληθινά σενάρια
➤ δημοσιογραφική επιμέλεια - παρουσίαση Νίκος Ασλανίδης
➤ διάρκεια 26:50 λ.
➤ μεταξύ των ομιλητών ο αξέχαστος Γιώργος Ανδρεάδης
➤ από το ψηφιακό αρχείο μας

ο χαιρετισμός παρά τοις Ποντίοις

➤ πως χαιρετιόντουσαν στον Πόντο ;
➤ από ένα πολύ καλό άρθρο του Παντελή Μελανοφύδη, θα δώσουμε μερικούς από τους χαιρετισμούς μεταξύ των Ρωμιών του Πόντου.
➤ παρακάτω το άρθρο που δημοσιεύθηκε στα Ποντιακά Φύλλα, 1936, τ. 6 

• καλημέρα – καλησπέρα δεν υπήρχε…
• αντ’ αυτού είχαμε το "υϊαν κ’ ευλογίαν", η απάντηση συνήθως ήτανε "καλώς την ευλογίαν"
• σε συνάντηση του Ρωμιού με εργαζόμενους ο χαιρετισμός ήταν "καλώς κάμνετε"
• σε αυτούς που αναπαυόντουσαν μετά από την εργασία "καλώς αναπαίουστουν" ή "καλώς κάθουστουν" ή "καλώς ευωριάουστουν" γιατί κάθονταν στην ευόρα… (σκιά)
• σε γάμο στην υγειά των νεονύμφων η ευχή ήταν "ογουρλία (1), γατεμλία (2), αμπέλια πολύκλαδα, να ζούνε, να συγερούνε" (1) ευτυχισμένα, (2) στερεωμένα και φυσικά το συγερούνε είναι να γεράσουν μαζί.
• εάν κάποιος πήγαινε σε σπίτι και τους έβρισκε στο φαγητό, ο χαιρετισμός ήταν "έμνοστοι" δηλ. νόστιμοι, είθε το φαγητό σας να είναι νόστιμο. Η απάντηση συνήθως ήταν "ορίστε, έλα να τρώγωμεν".

➤ και φυσικά μην ξεχνάμε τον απόλυτο χαιρετισμό...

[πρώτη δημοσίευση Μάρτιος 2015]

 

ΠΦ, 1936, τ. 6

κάλαντα Κερασούντας

➤ αφιερωμένα σε όλους τους συμπατριώτες μας που ζουν εκτός Ελλάδας. Στην μακρινή Αυστραλία που μας βλέπουν, στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη...
➤ Καλά Χριστούγεννα αγαπητοί φίλοι...
➤ κάλαντα Κερασούντας από την Παιδική Χορωδία του Γιάννη Τσιαμούλη

τα κάλαντα στο πατρικό μου από τον όμιλο Σέρρα στις 24.12.1997

➤ είναι παραμονή Χριστουγέννων του 1997. Εμείς "κρεμασμένοι" στο μπαλκόνι να τους δούμε να έρχονται. Να, αυτοί είναι...
➤ τα κάλαντα αρχίζουν από τις σκάλες...
➤ η Έλλη και η Μαρία, οι ανιψιές μου, στις κάμερες... Η μάνα μου στην κουζίνα, τα Φάτσαλουδικα περεκοπούλια και το τάν είναι έτοιμα,
➤ στην παρέα μας και η γειτόνισσα, η συγχωρεμένη η κυρία Μαρία με την εγγόνα της την Μαρία,
➤ δείτε οι παλιοί και νοσταλγήστε…

➤ ο αφανής ήρωας της κομπανίας, ο σωφέρ για τις μετακινήσεις της ομάδας, ο Δημήτρης ο Τριανταφυλλίδης.

ευχές από δύο συλλόγους...

🔻 ευχές από τους δύο κορυφαίους συλλόγους μας, την ΕΛΘ (Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης) και τους Αργοναύτες - Κομνηνοί

 

χορευτικό Σέρρα : κάλαντα στις 24.12.2005

➤ ΧΟΠ Σέρρα
➤ είναι η 2η "χορευτική γενιά" των παιδιών που στελέχωσαν την Σέρρα.
➤ ο υποφαινόμενος είχε ήδη αποχωρήσει από το ΔΣ αλλά τον διαδέχθηκε επάξια και καλλίτερα η ανιψιά του Έλλη Κοϊμτσίδη.
➤ σήμερα νομίζω ότι βρισκόμαστε στην 3η γενιά ίσως και κάτι παραπάνω. Καλά να είναι όλοι τους και να ξέρουν ότι αυτός ο σύλλογος-όμιλος προσέφερε τα μέγιστα στην Ποντιακή παράδοση.

κάλαντα στο Κορτσόπον από την Σέρρα - 24.12.1996

➤ εκείνη την ηρωική εποχή του χορευτικού ομίλου Σέρρα, λέγαμε τα Ποντιακά κάλαντα σε επιλεγμένα καταστήματα, εταιρείες, σπίτια
➤ υπήρχε "συνεργείο" που μετέφερε τους συμμετέχοντας από περιοχή σε περιοχή, από σπίτι σε σπίτι
➤ κάποιες φορές θυμάμαι ότι υπήρχαν δύο ομάδες που λέγανε τα κάλαντα, η κάθε μια αναλάμβανε διαφορετική περιοχή
➤ έτσι, στις 24.12.1996 μετά από αρκετές ώρες κατέληξαν στο Κορτσόπον (για τους μη γνωρίζοντες, το Ποντιακό κέντρο εκείνης της εποχής στην Αθήνα, τώρα πια δεν υφίσταται) και μας τα είπαν
➤ τα σέβη μου σε όλους εκείνης της ηρωικής εποχής και Καλά Χριστούγεννα σε όλους και όλες.

χάρτης για download : το αντάρτικο του Δυτικού Πόντου

➤ ενημέρωση χάρτη : 5.7.2020
 
➤ το παρακάτω αρχείο εικόνας (.jpg) είναι ο ευρύτερος χάρτης της περιοχής Σαμψούντα - Πάφρα - Έρπαα

• μέγεθος 16,8 MB 
• ανάλυση της εικόνας 6628 x 5380 pixels
• έκδοση 5.7.2020
• πηγή : Internet το γεωγραφικό υπόβαθρο - επεξεργασία δική μας
• διανομή : ελεύθερη
• αφορά κυρίως την αντάρτικη δράση σ' αυτήν την περιοχή
• download : εδώ

δείγμα :

Air Pontus # 17 : το αντάρτικο του Δυτικού Πόντου - 2η έκδοση

➤ πρώτη δημοσίευση 12 Μαρτίου 2017

➤ κάναμε μια νέα εικονική περιήγηση με την Air Pontus, στις ανταρτο-περιοχές του Δυτικού Πόντου - πρώτη έκδοση του video εδώ
➤ διάρκεια πτήσης 7 λεπτά
➤ η περιήγηση μας στα ανταρτο-λιμέρια του Δυτικού Πόντου περιλαμβάνει :

• πάμε στις μεγάλες πόλεις όπου η περιφέρεια αυτών ανέπτυξε το αντάρτικο της περιοχής : Σαμψούντα – Πάφρα – Έρπαα
• πετάμε πάνω από τα Τεβρένια και το Ταφλάν όπου εκεί έγινε με καΐκια (ξεκινούσαν από τα Ρώσικα πολεμικά τα οποία ήταν αγκυροβολημένα στα βαθιά) τροφοδοσία όπλων από την Ρωσία. Εκτός από τον Βασίλ Ουστά που έκανε επανειλημμένες επιχειρήσεις τροφοδοσίας, υπήρξαν και άλλοι καπετάνιοι που μετέφεραν όπλα από την Ρωσία με τον ίδιο τρόπο. Ηλίας Κοσμίδης (ο αδελφός του Ιστύλ Αγά), Δημήτρης Χαραλαμπίδης (Τιμίτ Τσιμενλί και άλλοι) – έχουμε σχετικές αναρτήσεις, δύο για την μάχη του Ταφλάν
• πετάμε πάνω από το Αγιού τεπέ. Κατά την γνώμη μας ήταν η ψυχή, το κέντρο όλου του αντάρτικου του Δ. Πόντου. Από εκεί ξεκίνησαν όλα για δύο λόγους. Ήταν το πλησιέστερο στην μεγάλη πόλη της Σαμψούντας. Πολλοί κάτοικοι της πόλης αυτής εκεί βρήκαν καταφύγιο και ζώστηκαν τα άρματα. Ήταν κοντά στην ακτή για παραλαβή των πολεμοφοδίων από την Ρωσία. Ίσως και λόγω γειτνίασης με τις εκκλησιαστικές αρχές της Σαμψούντας όπως Γερμανός Καραβαγγέλης & Ευθύμιος Αγριτέλης.
• στην συνέχεια πετάμε πάνω από το Σαλτούχ (έχουμε ανάρτηση), το δάσος του Κεστενέ (μάλλον πρέπει να είναι αυτό), άλλα βουνά-ανταρτολιμέρια της περιοχής Σαμψούντα-Πάφρα.
• πετάμε πάνω από τα δύο μεγάλα ανταρτοβούνια της Πάφρας, το Νεπιέν και το Γιούκ ντάγ. Φαίνονται επίσης και το χωριό Τσαγκσούρ καθώς και το Ότκαγια.
• Ταφσάν νταγ : το αντάρτικο της περιοχής Κάβζα, Βαζίρ Κιοπρού με γνωστούς καπετάνιους της περιοχής τον Κισά μπατζάκ, τελή Σωκράτ, Λαζίκ και άλλους.
• Ιντγίζ νταγ : το ανταρτοβούνι του Μεταλλείου Σίμ με τους Κοντοβραχιονίδη και Ιωαννίδη (έχουμε δύο αναρτήσεις)
• Τσοπού τερεσί : μία περιοχή πολύ κοντά στο Λαδίκ – Λαοδοκεία με σημαντικό αντάρτικο. Έχουμε σχετικό άρθρο. Εδώ έδρασαν κυρίως οι Κάβζαλιδες και οι εκ Λαδίκ καπετάνιοι
• Έρπαα : μεγάλη ανταρτοπεριοχή με πρωτοπόρο τον καπετάν Γιακώβ (Ιάκωβος) και τον υπαρχηγό του Αναστάσιο Αράπογλου. Ακολούθησε ο Κοτζά Αναστάς με πολλούς άλλους μικρότερους καπετάνιους. Τα βουνά δράσης ήταν το Μπουγαλή ντάγ και το Τόπτσαμ (έχουμε σχετική ανάρτηση-πτήση).
• πάμε μέχρι το Μεταλλείο του άσπρου βουνού όπου και εδώ υπήρξε αντάρτικη δραστηριότητα. Δεν έχουμε αναρτήσει μέχρι τώρα κάτι σχετικό.
• η περιήγηση κλείνει με ένα αντιπροσωπευτικό κολάζ εννιά καπετάνιων της ευρύτερης περιοχής :

1. καπετάν Γιακώβ – Έρπαα
2. Βασίλ Ουστάς – Επές (έδρασε στην Σαμψούντα, Σεβάστεια και αλλού)
3. Ιστύλ Αγάς – Σαμψούντα / Κιοβτσέ Πογάρ
4. Παντέλ Αγάς – Σαμψούντα / Τσιμενλί
5. Ιορδάνης Χασερής ή Χασαρής – Σαμψούντα / Τερετσίκ (;)
6. Κισά Μπατζάκ – Βεζίρ Κιοπρού
7. Ελβάν μπέης [Βαγγέλης Ιωαννίδης] – Μεταλλείο Σίμ
8. Αναστάσιος Αράπογλου – Έρπαα
9. Κοτζά Αναστάς – Έρπαα 
δυστυχώς δεν είδαμε πουθενά μέχρι σήμερα φωτογραφία του Αντών πασά της Πάφρας και πολλών άλλων.

➤ Video :
➤ η βιντεοσκόπηση έγινε εσωτερικά, δηλ. χωρίς εξωτερική κάμερα όπως κάναμε στις πρώτες μας πτήσεις,
➤ χρησιμοποιήσαμε για πρώτη φορά ένα πρόγραμμα με τεράστιες δυνατότητες, το Corel VideoStudio X10, 
➤ δείτε το σε υψηλή ανάλυση,
➤ στην λύρα ο ανιψιός μου Σωτήρης Λυκίδης.

Air Pontus # 19 : οι 13 περιφέρειες του παραλιακού Πόντου σε 2 λεπτά...

➤ οι 13 περιφέρειες του παραλιακού Πόντου κατά το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (ΚΜΣ) σε μια γρήγορα περιήγηση.

Ευρ. Χειμωνίδου, κρυπτοχριστιανοί

➤ από το βιβλίο του Νικολάου Ανδριώτη "κρυπτοχριστιανικά κείμενα" έκδοση 1974 - υπάρχει και νεώτερη έκδοση εδώ
➤ για τον συγγραφέα από την Ίμβρο περισσότερα εδώ 
➤ είναι ένας θησαυρός με μαρτυρίες για τους κρυπτοχριστιανούς που ό Ανδριώτης έγκαιρα έχει συλλέξει από όλα τα μέρη του Ελληνισμού
➤ ο Πόντος καταλαμβάνει τις μισές σελίδες του βιβλίου...
➤ παρακάτω είναι η ιστορία του παιδιού που σώθηκε από πνιγμό στον Άκαμψι ποταμό (περίχωρα Ερζερούμ) - του Ευριπίδη Χειμωνίδη

ιστορικό δημιουργίας της ΕΠΜ

[πρώτη δημοσίευση Σεπτέμβριος 2018]

➤ από την σελίδα της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ) αναρτούμε το ιστορικό της δημιουργίας της
➤ είναι από την ομιλία του τότε αντιπροέδρου Διαμαντή Λαζαρίδη κατά την απογευματινή εκδήλωση του εορτασμού της 70ετίας της ΕΠΜ και των εγκαινίων του Μουσείου του Ποντιακού Ελληνισμού στις 15.2.1998
➤  εδώ να προσθέσω ότι η σελίδα τους στο διαδίκτυο "δείχνει τα χρόνια" της. Χρειάζεται εικαστικός επανασχεδιασμός. Σίγουρα γνωρίζουν ότι το στήσιμο μιας ιστοσελίδας "απαιτεί" και κάποιο μάρκετιγκ και αυτό επιτυγχάνεται με εταιρείες ειδικευμένες και με εμπειρία στο web design. Μπορούν να ζητήσουν οικονομική βοήθεια από τα αρμόδια υπουργεία, την Βουλή, τις ομοσπονδίες και εν ανάγκη προσφορές από εμάς τους ίδιους...

ιστορικό
"...Τον Μάιο του 1927 μια ομάδα Ποντίων διανοουμένων συνήλθε στο σπίτι του τότε μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρυσάνθου (αργότερα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος) στην οδό Κυψέλης, κοντά στο ιερό των Αγίων Αποστόλων, και, ύστερα από αλλεπάλληλες συσκέψεις υπό την προεδρεία του, αποφάσισε τη σύσταση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ). Οι Πόντιοι αυτοί αποτελούν τους ιδρυτές της Επιτροπής και ήταν : ο μητροπολίτης Χρύσανθος, ο Άνθιμος Παπαδόπουλος, ο Δημοσθένης Οικονομίδης, ο Χρήστος Καλαντίδης, ο Λεωνίδας Ιασονίδης, ο Αβραάμ Πολυχρονιάδης, ο Χρυσόστομος Μυρίδης, ο Θεμιστοκλής Παστιάδης, ο Σταύρος Νικολαϊδης, ο Κωνσταντίνος Κανσήζ, ο Λάμπρος Λαμπριανίδης και ο Λάζαρος Θεοδωρίδης. Σκοπός της ίδρυσης της ΕΠΜ ορίστηκε (άρθρο 1 του πρώτου Καταστατικού) «η περισυλλογή, μελέτη και δημοσίευσις γλωσσικού, λαογραφικού και ιστορικού υλικού του Πόντου".  Στις αρχές Ιουνίου του ίδιου έτους 1927 αποφασίζεται η έκδοση περιοδικού με τίτλο «Αρχείον Πόντου».

Οι προσωπικότητες που ίδρυσαν την ΕΠΜ κατείχαν εξέχουσα θέση στην επιστημονική και κοινωνικοπολιτική ζωή της χώρας, γεγονός που έδωσε περιωπή στην Επιτροπή από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής της. Έτσι, όταν το Δ.Σ. στις αρχές της σταδιοδρομίας του εξέλεξε παμψηφεί επίτιμο πρόεδρο, για το επιστημονικό του κύρος, τον μεγάλο γλωσσολόγο, καθηγητή και ακαδημαϊκό, Γεώργιο Χατζιδάκη, «ο σοφός καθηγητής, γράφει ο Χρυσόστομος Μυρίδης (Α.Π.17,7), προσελθών κατά τη συνεδρίασιν της 23ης Ιουνίου 1927 εξέφρασε τας ευχαριστίας του δια την απονεμηθείσαν αυτώ τιμήν και υπεσχέθη να συντελέση εις την ευόδωσιν του σοβαρού έργου της Επιτροπής, αργότερον δε κατά την συνεδρίασιν αυτής (28 Ιανουαρίου 1928) ανέφερεν ότι προσκληθείς θα μετάσχη του συγκροτουμένου εν Χάγη Διεθνούς Γλωσσολογικού Συνεδρίου, όπου θα προβή εις ανακοίνωσιν περί Πόντου από γλωσσολογικής και ιστορικής απόψεως. Η συμμετοχή επραγματοποιήθη».

Αλλά και ο πρώτος τόμος του «Αρχείου Πόντου», ο οποίος εμφανίζεται το Νοέμβριο του 1928, «έτυχεν εξαιρετικής υποδοχής, γράφει με δικαιολογημένη υπερηφάνεια ο Χρυσόστομος Μυρίδης (Α.Π.17,6), υπό του κόσμου των διανοουμένων με ευμενείς κρίσεις και σχόλια». Από τότε η συλλογή, μελέτη και δημοσίευση του πολιτισμικού υλικού του Πόντου, διεκπεραιώνεται από την ΕΠΜ, με συνέπεια και επιστημονική δεοντολογία, αταλάντευτα για 70-τόσα χρόνια.

Το πρώτο Δ.Σ. της ΕΠΜ συγκροτήθηκε, μετά την επικύρωση του καταστατικού της από το πρωτοδικείο, με πρόεδρο τον μητροπολίτη Χρύσανθο και γενικό γραμματέα τον Άνθιμο Παπαδόπουλο. Ο Χρύσανθος έμεινε πρόεδρος της Ε.Π.Μ. για 20 χρόνια, ως το θάνατό του το 1949, οπότε αναλαμβάνει την προεδρία της ο Άνθιμος Παπαδόπουλος, που κι αυτός θα μείνει ως το θάνατό του (το 1962) για 13 χρόνια. Τότε αναλαμβάνει ο Οδυσσέας Λαμψίδης και θα μείνει πρόεδρος της Επιτροπής για 27 χρόνια, μέχρι το 1989, οπότε αποχώρησε. Σ’ αυτούς του προέδρους οφείλεται βασικά το έργο που η ΕΠΜ παρήγαγε. Γιατί αυτοί οι πρόεδροι αφοσιώθηκαν στην Επιτροπή και ανάλωσαν τις δυνάμεις τους για την επίτευξη των σκοπών της, σκοπών τους οποίους πίστεψαν – και ήταν πράγματι – σπουδαίοι. Αυτοί οι πρόεδροι επιδίωξαν και σε μεγάλο βαθμό διέσωσαν στοιχεία πολιτισμικά του ελληνισμού του Πόντου, τα οποία αν δε συλλέγονταν – με τον τρόπο που συλλέχτηκαν – τότε, τα πρώτα χρόνια μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, θα χάνονταν οριστικά. Αυτοί οι πρόεδροι μελέτησαν και οι ίδιοι – και μας έδωσαν έξοχες εργασίες – αλλά και παρακίνησαν άλλους να μελετήσουν, με τρόπο επιστημονικά ενδεδειγμένο, τη γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου. Τέλος, χάρη σ’ αυτούς τους προέδρους, έχουμε σήμερα ένα αξιόλογο corpus μελετών για τον Πόντο, οι οποίες απόκεινται στους τόμους του «Αρχείου Πόντου» και των παραρτημάτων του.

Η ΕΠΜ οφείλει βέβαια πολλά και στα μέλη της εκείνα που πάσχισαν να τη βοηθήσουν από οικονομική και λειτουργική άποψη. Ανάμεσά τους εξέχουσα θέση κατέλαβε ο αείμνηστος Ισαάκ Λαυρεντίδης, ο οποίος, παράλληλα με το ερευνητικό του έργο, φρόντισε πάντα για καλύτερους όρους εργασίας και λειτουργίας της Επιτροπής. Και μόνο η σκέψη ότι σήμερα η ΕΠΜ διαθέτει αυτό το άνετο και εξυπηρετικό κτίριο – πράγμα που οφείλεται βασικά στις άοκνες ενέργειές του – δείχνει κάτι από το μέγεθος της προσφοράς του Ισαάκ Λαυρεντίδη στην Επιτροπή.....»

Από την εισαγωγική ομιλία του προέδρου της ΕΠΜ κ. Δημ. Τομπαϊδη κατά τον εορτασμό της 70ετίας (15-2-1998) και των εγκαινίων του Μουσείου του Ποντιακού Ελληνισμού.

«... Η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών στα 70 χρόνια του βίου της επιτέλεσε σημαντικό έργο στα πλαίσια των καταστατικών της σκοπών :

- Με την απόκτηση ιδιόκτητου κτιρίου που φέρει την επωνυμία «Στέγη Κειμηλίων του Ελληνισμού του Πόντου», το οποίο εξόπλισε με σύγχρονα όργανα και μέσα, κατάφερε να διαμορφώσει τους κατάλληλους χώρους και έτσι να στεγάσει α. τη Βιβλιοθήκη και το Αναγνωστήριο. Η δημιουργία της Βιβλιοθήκης, σύμφωνα με τις σύγχρονες περί βιβλιοθηκονομίας αντιλήψεις, περιλαμβάνει πλήθος βιβλίων ποντιακού ενδιαφέροντος καθώς και αρχειακό υλικό, β. το Μουσείο. Η οργάνωση του Μουσείου που φέρει την επωνυμία «Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Ελληνισμού του Πόντου» έγινε με βάση τους κανόνες της σύγχρονης μουσειολογίας και περιλαμβάνει πλήθος κειμηλίων : Σιγίλια, έγγραφα, εκκλησιαστικά αντικείμενα, μουσικά όργανα, ενδύματα, φωτογραφίες κ.ά. γ. το αρχείο των ιστορικών κειμηλίων και εκδόσεών της.

- Οργάνωσε επιστημονικά συνέδρια όπως το «Α’ Συμπόσιο Ποντιακής Λαογραφίας» το 1981 και τη «Διεθνή Επιστημονική Διημερίδα για την Ποντιακή Διάλεκτο» το 1994.

- Οργάνωσε επιστημονικές αποστολές για τη συλλογή λαογραφικού και γλωσσικού υλικού, όπως αυτή που έγινε το 1967 από τον Σίμο Λιανίδη, γεν.γραμματέα τότε της Ε.Π.Μ., και αυτές που έγιναν τα τελευταία χρόνια στις περιοχές της Μαριούπολης και Σταυρούπολης της Ρωσίας από τους καθηγητές του Α.Π.Θ. Χαρ. Συμεωνίδη και Δημ. Τομπαϊδη.

- Προκήρυξε διαγωνισμό για τη συλλογή λαογραφικού και γλωσσικού υλικού και τη συγγραφή της νεώτερης ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού.

- Οργάνωσε σεμινάρια, διαλέξεις κ.τ.λ. με θέματα ιστορίας, γλώσσας, λαογραφίας κ.ά. του Ποντιακού Ελληνισμού.

Το έργο της ΕΠΜ εκτιμήθηκε και βραβεύθηκε αρκετές φορές στο παρελθόν. Τελευταία, η Ακαδημία Αθηνών κατά την πανηγυρική συνεδρίασή της τής 30-12-1997 απένειμε αργυρούν μετάλλιο στην ΕΠΜ για την 70ετή επιστημονική δραστηριότητά της.

Το παρόν Δ.Σ., υπό την προεδρία του καθηγητή κ. Δημητρίου Τομπαϊδη, συναισθανόμενο το βάρος της ευθύνης έπραξε ό,τι ήταν δυνατόν για τη συνέχιση του έργου των προκατόχων του. ... Το έργο της ΕΠΜ, που είναι έργο συλλογικό, ας αποτελεί ένα ελάχιστο δείγμα μεγάλης ευγνωμοσύνης στις χιλιάδες Ελλήνων του Πόντου που κείτονται εκεί στα αγιασμένα χώματα, ως αψευδείς μάρτυρες ιστορίας ελληνικής 27 και πλέον αιώνων.»