αφιέρωμα στον Ιστύλ Αγά - #3

➤ τρίτη ανάρτηση του αφιερώματος μας στον Ιστύλ Αγά - προηγούμενες  εδώ  και  εδώ

1. δύο σπάνιες φωτογραφίες που μας έστειλε ο φίλος Στέλιος Κενανίδης. είναι από το αρχείο του Μορφωτικού Συλλόγου Ποντίων Κομοτηνής & Περιφέρειας "ο Εύξεινος Πόντος"
2. οι καπετάνιοι του Πόντου και η 5η μοίρα καταδρομών - από το περιοδικό ΠΟΝΤΙΑΚΑ, έτος 2010, τεύχος 29
3. μια φωτογραφία από το ένθετο Ιστορικά της εφ. Έθνος

[πρώτη δημοσίευση 13.6.2017]

1.

2.

στην τελευταία παράγραφο αναφέρει ότι θα δημοσιευθούν τα 56 ονόματα...
Από όλη την σειρά του περιοδικού μου λείπει μόνο ένα τεύχος, το #32.
Ίσως δημοσιεύθηκαν σ΄αυτό...

Όποιος φίλος έχει τα στοιχεία ας μας τα στείλει με μήνυμα ή σε σχόλιο.

3.

αφιέρωμα στον Ιστύλ Αγά - #2

➤ συνεχίζουμε με το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στον Ιστύλ Αγά
➤ δημοσιεύουμε αποσπάσματα από τρία βιβλία. Να προσθέσω ότι στο βιβλίο των Π.Γ. Τανιμανίδη - Γ.Θ. Αντωνιάδη "το αντάρτικο στον Πόντο" (σ. 258) ο Ιστύλ Αγάς φέρεται να γεννήθηκε στο Φερεστγίν της Έρπαα και ότι "ήταν μετά τον Κοτζά Αναστάς ο πιο μεγάλος καπετάνιος ...", κοντολογίς μπούρδες (sorry κιόλας...) (*)
➤ πρώτο μέρος του αφιερώματος εδώ

[πρώτη δημοσίευση  15.5.2016]

(*) είναι το βιβλίο που κατά την άποψη μου έχει τις περισσότερες αυθαιρεσίες, ανακρίβειες και επινοήσεις απ' όσα έχουμε διαβάσει μέχρι τώρα. Εδώ για παράδειγμα όταν λέει "ήταν μετά τον Κοτζά Αναστάς ο πιο μεγάλος καπετάνιος ..." το ερώτημα είναι : με ποια κριτήρια ? / μου το είπε ο γείτονας ? / ένας παππούς με ένα μετρητή και ένα καντάρι ? - να συμπληρώσω ότι οι δύο έδρασαν σε διαφορετικές περιοχές, ο Ιστύλ Αγάς στο Αγιού τεπέ και ο Κοτζά Αναστάς στο Τόπτσαμ. Κανένας δεν είναι σε θέση να ορίσει πρώτους και δεύτερους καπετάνιους. Και γενικούς αρχηγούς και υπαρχηγούς... Όλα αυτά είναι στην φαντασία των συγγραφέων με σκοπιμότητες είτε συγγένειας είναι καθαρά τοπικιστική. Όλοι οι καπετάνιοι ήταν ισότιμοι. Τελεία και παύλα...

1. από το βιβλίο του Δ. Ψαθά "γη του Πόντου"

2. από το βιβλίο του Θωμά Αλεξιάδη "Αμισός - Σαμψούς" (θα επανέλθουμε ...)

Ιορδάνης Χασαρής, μετά την ανταλλαγή εγκαταστάθηκε στο χωριό
Καλλίφυτος Δράμας.
ανάρτηση μας εδώ

3. από την Ποντιακή Εστία, έτος 1989, τεύχος 77 - άρθρο "το αντάρτικο του Πόντου" του Χρήστου Αντωνιάδη 

αφιέρωμα στον Ιστύλ Αγά - #1

➤ πρώτη δημοσίευση 14.5.2016

➤ έχω μια ιδιαίτερη εκτίμηση σ’ ένα καπετάνιο του Δυτικού Πόντου. Στον Ιστύλ Αγά - Στυλιανός Κοσμίδης. Δεν είναι συγγενής μου, γνωρίζω ελάχιστα γι’ αυτόν.
➤ ήταν 21 Αυγούστου του 2004 όταν μπήκα στο κεντρικό κοιμητήριο της Δράμας με δύο ανθοδέσμες. Η μία πήγε στην θεία μου την Ειρήνη, την Φάτσαλουσα αδελφή του πατέρα μου και η δεύτερη στον Ιστύλ Αγά.

➤ ο  Ιστύλ Αγάς γεννήθηκε το 1886 στο Κοβτσέπογαρ (στον χάρτη Gokce Pn.) το οποίο βρίσκεται νότια από την Σαμψούντα και πολύ κοντά στο χωριό του παππού μου, το Τσάμαλαν
➤ μετά τον θάνατο του αδελφού του Ηλία Κοσμίδη ανέλαβε την ηγεσία των αντάρτικων ομάδων της περιοχής τους. Αργότερα ήταν τρόπον τινά ο άτυπος αρχικαπετάνιος της περιφέρειας Σαμψούντας
➤ παρ όλες τις διαφωνίες μεταξύ των καπετάνιων, ο Ιστύλ Αγάς είχε την μέγιστη αποδοχή απ’ όλους
➤ δεν υπάρχει εξ όσων γνωρίζω, κάποιο βιβλίο, κάποιο έντυπο που να είναι αφιερωμένο στον Ιστύλ Αγά. Επίσης δεν γνωρίζω εάν υπάρχει Ποντιακός σύλλογος με τ' όνομα του αρχικαπετάνιου, κάποιος δρόμος στην πόλη της Δράμας...
➤ στο αφιέρωμα μας αυτό θα προσπαθήσω να μαζέψω ότι έχω βρει σκόρπια σε διάφορα βιβλία και στο δίκτυο. 

• από το βιβλίο "μέσα απ’ το χαλασμό" του Γ. Κ. Χατζόπουλου :

Γιάννης Καλπατσινίδης

➤ ο Γιάννης Καλπατσινίδης είναι ο πρώτος τουλουμτζής που ήλθε στην Αθήνα και νομίζω ότι τον έφερε από την Μακεδονία ο Τσακαλίδης ο Κωστίκας ή ο Αμαραντίδης ο Γιώργος. Ήταν μετά το 1975

➤ εμφανιζόταν αρχικά στον Φάρο Ποντίων στο Περιστέρι και αργότερα στο Κορτσόπον
➤ αυτός μας "έμαθε" το αγγείο, θέλω να πω ότι το έβαλε στα μαγαζιά και έγινε μέρος της ορχήστρας και της διασκέδασης μας.

[πρώτη δημοσίευση 31.5.2019]

➤ παρακάτω βάζουμε μια φωτογραφία και σχόλια από τον φίλο Νίκο Ζουρνατζίδη

➤ είναι οι : 1. Νίκος Ζουρνατζίδης 2. Βαγγέλης Δημούδης 3. Κωστίκας Τσακαλίδης 4. Λιζέτα Νικολάου 5. Κων. Αλεξανδρίδης 6. Κώστας Μούτας 7. Αντ. Ζώρας 8. (?) 9. Σαχπατζίδου 10. Γιάννης Καλπατσινίδης 11. Γιούλη Τσακαλίδου 12. Γιωρ. Γευγελής
➤ είναι από μία περιοδεία που οργάνωσε στα μέσα της δεκαετίας του '70 στην Αν. Μακεδονία και Θράκη ο Κωστίκας Τσακαλίδης. Στην περιοδεία αυτή γνώρισα για πρώτη φορά τον αγνό άνθρωπο Γιάννη Καλπατσινίδη. Αργότερα είχα την χαρά να τον ακούω κάθε ΣαββατοΚύριακο στο ποντιακό κέντρο "Φάρος Του Πόντου" στο Περιστέρι όπου τραγουδούσε ο Κωστίκας.

➤ το κείμενο που ακολουθεί είναι από το δίκτυο και από την σελίδα : εδώ

(δείτε το video)

➤ Γεννήθηκε στο Φλαμούρι Λαγκαδά το 1936. Οι γονείς του Γεώργιος Καλπατσινίδης και Χάιδω(Χατου) Καλπατσινίδου-Παυλιδου ήταν Πόντιοι πρόσφυγες πρώτης γενιάς από το χωριό Κουστουλάντων της Γαλίαννας. Η Γαλλίαινα είναι γνωστή για το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα. Το δε χωριό Κουστουλάντων είναι το τελευταίο χωριό πριν ανέβει κανείς στο Μοναστήρι, από όπου φαίνεται ο Περιστερεώτας. Ο πατέρας του Γιάννη Καλπατσινίδη έχασε τον πατέρα του μικρός και ως ορφανός από πατέρα μεγάλωσε στον Άγιο Γεώργιο Περιστρεώτα (είχε και το όνομά Του άλλωστε) και στην Παναγία Σουμελά.
➤ Πρόσφυγες στην Ελλάδα προσπαθούν να ορθοποδήσουν τα πρώτα χρόνια, κουβαλώντας μέσα τους ένα μεγάλο όπλο: την παράδοση, όπου και έβρισκαν παρηγοριά. Ο μικρός Γιάννες στο Φλαμούρι έζησε μόνο τα πρώτα έντεκα χρόνια της ζωής του γιατί δε φτάνει ο ξεριζωμός, έρχεται κι ένας εμφύλιος σπαραγμός που εκκενώνει το χωριό. Εγκαθίσταται στο Λαχανά για τα επόμενα πέντε χρόνια. Εκεί πρώτη φορά ξεκίνησε να μαθαίνει αγγείον-τουλούμ, σε ηλικία 13 ετών. Τον παρακίνησε η μητέρα του διότι υπήρχε οικογενειακή παράδοση. Ο πατέρας της, Ιωάννης Παυλίδης έπαιζε στον Πόντο αγγείον. Δάσκαλοι του Γιάννε ήταν ο θείος του Γεώργιος Βασιλειάδης και ο αδελφός του Νικόλαος Καλπατσινίδης.
➤ Το 1952 φεύγουν και από τον Λαχανά και μετακομίζουν παραδιπλανό Παλιό Χωριό, όπως λεγόταν (Παλιό Κεφαλοχώρι). Εκεί εγκαθίστανται και πολλοί άλλοι Γαλλιανίτ΄, που ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Στο Κεφαλοχώρι (Başköy) γνωρίζει και παντρεύεται τη Μαρία Ιωαννίδου, κι αυτή με καταγωγή από Κουστουλάντων Γαλλίαινας και Τραπεζούντα. Αποκτούν δύο παιδιά το Γιώργο και το Χρήστο.
➤ Και παράλληλα με την οικογενειακή ζωή στο Παλιό Κεφαλοχώρι ο Γιάννης Καλπατσινίδης παίζει ερασιτεχνικά τουλούμ ,σε μουχαπέτια και γάμους. «Είναι σκοποί αρχαίοι» όπως συνήθιζε να λέει. Σιγά σιγά μεταβαίνει και σε νυχτερινά κέντρα της Θεσσαλονίκης. Γύρω στο 1957 εμφανίζεται στο πατάρι μαζί με το Γώγο Πετρίδη και τον Χρύσανθο.
Το 1965 δημιουργήθηκε το σημερινό Κεφαλοχώρι όπου μετακομίζει μόνιμα, έως σήμερα. Έχοντας πλέον μόνιμη εστία και τα παιδιά μεγαλώνουν σιγά σιγά, ξεκινά και άλλες, σημαντικές συνεργασίες στη Θεσσαλονίκη. Εκείνη την εποχή γνωρίζει δυο από τους σημαντικότερους συνεργάτες του, το Στάθη Ευσταθιάδη και τον Χαράλαμπο Κιαγχίδη. Πλαισιώνει τις εμφανίσεις τους, τις εκδηλώσεις του Φάρου Ποντίων και της Ευξείνου Λέσχης και συμμετέχει ενεργά στις ραδιοφωνικές εκπομπές.
➤ Η παράδοση του Πόντου όμως περνά δυναμικά σε όλο και περισσότερα κέντρα διασκέδασης. Και ενώ βρισκόμαστε σε μια νέο-ποντιακή εποχή, ο Καλπατσινίδης επιμένει να εμφανίζεται μ΄αυτό το πρωτόγονο όργανο, σε νυχτερινά κέντρα της Θεσσαλονίκης. Γυρίζει όλη τη Μακεδονία και γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’70 μεταβαίνει και στην Αθήνα, με πρώτο σταθμό το Φάρο (γνωστό κέντρο διασκέδασης στο Περιστέρι), Στο ξεκίνημά του στην Αθήνα, η συνεργασία του με τον Κωστίκα Τσακαλίδη ήταν κομβική. Αργότερα εμφανίστηκε και στο Κορτσόπον και στην Τρυγόνα.
➤ Σημαντικός σταθμός στη μουσική του πορεία ήταν και η συνεργασία του με τον αείμνηστο Γιώργο Αμαραντίδη, τον Σιμούλ΄, σε δίσκους, περιοδείες και νυχτερινές εμφανίσεις. Κάπου εκεί γνωρίστηκε και με τη Δώρα Στράτου και δούλεψε για πολλά χρόνια στο θέατρό της. Συνεργάστηκε επίσης με το Λάζο Τερζά, με το Γιάννη Μαρκόπουλο, το Νίκο Ξυλούρη, τη Λιζέτα Νικολάου, τον Παναγιώτη Ασλανίδη, το Μιχάλη Καλιοντζίδη, το Γιάννη Τσανάκαλη, το Γιάννη Κουρτίδη, τους Στάθη & Σοφία Νικολαΐδη, τον Κώστα Θεοδοσιάδη, τον Αλέξη Παρχαρίδη, το Δημήτρη Καρασαββίδη, το Γιώργο Ιωαννίδη, τη Σοφία Παπαδοπούλου, τους Γιάννη & Αβραάμ Γκόσιο, τον Πόλυ Εφραιμίδη και πολλούς άλλους.
➤ Φυσικά, ταξίδεψε και στο εξωτερικό, σε Αμερική, Ινδία, Γερμανία, Κύπρο ΚΑΙ στην Αυστραλία με το Φάρο Ποντίων το 1997.
Η προτελευταία του δημόσια εμφάνιση, δηλαδή πριν από τη σημερινή, ήταν στο Λαχανά, το 2015.
➤ Ο Γιάννης Καλπατσινίδης είναι εκτός από μουσικός και κατασκευαστής και δάσκαλος αγγείου.

Σαντέτκα ...

ο αφοπλισμός της Γιάτζιουλους

πρώτη δημοσίευση 24.5.2020

➤ άλλο ένα άρθρο από τον πρώην δήμαρχο Κιλκίς, τον κ. Αναστάσιο Αμανατίδη. Ευχαριστούμε γιατρέ..
➤ ανάρτησή μας για το χωριό Γιάτζιουλου εδώ

γράφει ο Αναστάσιος Αμανατίδης, γιατρός, πρώην δήμαρχος Κιλκίς.

απόσπασμα από την υπό έκδοση εργασία μου, … «Από την ορεινή Γιάτζιουλου-Ρεσατιάς, Τουρκίας στο ημιορεινό Παρόχθιο-Κιλκίς, Ελλάδας»

   …Όταν η πλάστιγγα των πολεμικών συγκρούσεων πέραν του Σαγγάριου πήρε να γέρνει υπέρ των δυνάμεων του Κεμάλ, η δε τουρκική στρατιά της Ανατολής του Κιαζήμ Καραμπεκίρ,( στην οποία ανήκε και το Τάγμα τακτικού στρατού, που έδρευε στην πολιτεία  μας Ρεσατιά) ήδη προσχώρησε σε αυτόν, αποφασίσθηκε από το τελευταίο να προχωρήσει στον αφοπλισμό της οπλισμένης Γιάτζιουλους. Ήταν χειμώνας ’21 προς ’22.

   Ο πατέρας Τήμος (Δήμος-Δημήτρης Αμανατίδης), 19χρονος, βρέθηκε κατά την συγκεκριμένη ημέρα, κάτω στην πολιτεία της Ρεσατιάς με την μάνα του Βαρβάρα για τις ανάγκες της οικογένειες. Αντιληφθέντες ότι προετοιμάζονταν εξόρμηση στρατού κατά της Γιάτζιουλους, (περί τα είκοσι χιλιόμετρα μακριά ορεινού δρόμου), επέσπευσαν την αναχώρησή τους και αφού πήραν συντομότερα μονοπάτια έφθασαν έγκαιρα στην Γιάτζιουλου για να φέρουν το μαντάτο και να αποφασισθεί το πρακτέο.

   Οι θερμοκέφαλοι του χωριού μεταξύ των οποίων και ο Γεώργιος Παρασκευαΐδης (Τσιαράν), (πρόγονος της γνωστής οικογένειας του Παροχθίου και προπάππος από την μάμμη Δέσποινα του βουλευτή Θεσσαλονίκης και πρώην υφυπουργού εξωτερικών Γιάννη Αμανατίδη), επέμεναν να αναμετρηθούν, αφού ταμπουρωθούν σε επίκαιρα σημεία και θέσεις.

   …Να σύρουμε απάν’ ατουν… έλεγε και επέμενε απτόητος ο μακρύς Τσιαράν…

   Επικράτησε όμως τελικά η άποψη του λογικού Χάτσικα Καλαϊτζίδη, (οι απόγονοί του ζουν στην Καστοριά), που ήθελε να αποφευχθεί η σύγκρουση, διότι όπως τόνιζε, επρόκειτο περί τακτικού στρατού και όχι περί ατάκτων ληστοσυμμοριών (τσιετών). Παρ’ όλα αυτά μερικοί ένοπλοι άνδρες προτίμησαν για λόγους ατομικής ασφάλειας να καταφύγουν στο βουνό με τον οπλισμό τους.

   Ήρθε ο τουρκικός στρατός, μάζεψαν, όσα όπλα βρήκαν ή τους παρέδωσαν, (συνήθως τα παλαιά, όπως γίνεται παντού και πάντοτε σε αυτές τις περιπτώσεις) και το έριξε στη συνέχεια στο φαγοπότι, σφάζοντας παχιές κατσίκες και νεαρές κότες των φτωχών χωρικών, αναγκαστική προσφορά και παρασκευή των ηλικιωμένων γυναικών της Γιάτζιουλους, όπως λέγει στην μαγνητοφωνημένη συνέντευξη ο μακαρίτης πλέον Αριστείδης Πουρσανίδης της Ποτακίας, σύμφωνα με τις διηγήσεις, που άκουε από την μάνα του…

   Ίσως να συνέχιζαν τις έρευνες την επόμενη μέρα, εάν την νύχτα δεν ‘έπεφτε’ τόσο πολύ χιόνι, που φόβισε τόσο τους Τούρκους, που επέσπευσαν την αναχώρησή τους. (Περιώνυμες ήταν οι χιονοπτώσεις και είναι στην ορεινή Γιάτζιουλου, που έφθαναν στο ύψος των δύο και παραπάνω μέτρων! Τα βλέπουμε τώρα σε φωτογραφίες στο διαδίκτυο).

   Έτσι έληξε σχετικά ανώδυνα αυτή η προς στιγμήν επικίνδυνη παρουσία του τουρκικού στρατού στην Γιάτζιουλου Ρεσατιάς.

   Αλλά η εμπειρία αυτή συνοδεύτηκε και από παρεπόμενα μασάλια…


ΚΑΙ ΟΛΙΓΑ ‘ΜΑΣΑΛΙΑ’
   Λεγότανε από πολλούς ως ‘μασάλι’ (λ.τ.=υπερβολή, καύχηση, παραμύθι), το άκουα και από τον μακαρίτη πατέρα μας Τήμο (το επιβεβαιώνει και ο μεγάλος αδερφός Κυριάκος, γενν. 1929) και δεν το πολιπίστευα, αλλά το είπε στην προαναφερθείσα συνέντευξη και ο Αριστείδης Πουρσανίδης, ότι την ημέρα που ανέβηκε στην Γιάτζιουλου ο τακτικός τουρκικός στρατός για τον αφοπλισμό, τέσσερις νέοι του χωριού, φυγόστρατοι και λιποτάκτες των Αμελέ Ταμπουρού, φοβούμενοι τα χειρότερα, για να αποφύγουν την σύλληψη, κατέφυγαν στο κρυσφύγετό τους στο απρόσιτο βουνό. Το βράδυ όμως εκείνο έπεσε πολύ χιόνι, όπως είπαμε τόσο πολύ, που αποκλείσθηκαν πάνω εκεί στο δάσος σε υψόμετρο πάνω από τα 1500 μέτρα. Το χιόνι συνέχισε να πέφτει και την επομένη και επί πολλές ημέρες, ενώ οι τέσσερις νέοι, ο Κουτούζ’ς (Χαράλαμπος Πουρσανίδης, πάππος από μάνα του γνωστού από τις τηλεοπτικές ποντιακές εκπομπές Τριαντάφυλλου Πουρσανίδη), ο μονόφθαλμος Τηριακής (Κυριάκος Πουρσανίδης*, πατριός του αείμνηστου εμπόρου Κιλκίς Γιάννη Ορφανίδη και πάππος του διοικητικού στελέχους του Δήμου Κιλκίς Κυριάκου Πουρσανίδη), ο Κυριάκος Ψωμιάδης από την οικογένεια των Ψωμιάδη της Ορντού, που ήταν γαμπρός στη Γιάτζιουλου, ο Πολυχρόνης Καλαϊτζίδης, ίσως και κανένας- δύο άλλοι ακόμη, ήσαν τελείως απαράσκευοι, εκτός των άλλων και από πλευράς φαγητού και διατροφής εν γένει.

   Όταν είδαν και απόειδαν, σύμφωνα πάντα με τις προφορικές περιγραφές (μασάλια), ότι θα πεθάνουν της πείνας, αποφάσισαν σε συμφωνία κάποιων από αυτούς, να σφάξουν εν είδει σφαγίου και να μαγειρέψουν έναν από αυτούς (καννιβαλισμός)! Υπέδειξαν τον πιο μειωμένο σωματικά, τον μονόφθαλμο Τηριακή (Κυριάκο Πουρσανίδη), ως άτομο που υπολείπεται σε κάτι, μη αρτιμελές, αφού του λείπει το ένα του μάτι, ΑΜΕΑ θα λέγαμε σήμερα, γνωστή αναπηρία, που έφερε ισοβίως, μέχρι του θανάτου του, όπως τον ενθυμούμαι από μαθητής εδώ στο Κιλκίς και στην Επτάλοφο μέχρι του θανάτου του τη δεκαετία του 1970. (Μάλιστα διατηρώ ισχυρή την εντολή του πατέρα, να μην αποβλέπω σε αμοιβή από τον Τηριακή (Κυριάκο Πουρσανίδη) κατά τις ιατρικές επισκέψεις του σε μένα)

   Αντιληφθείς ο μονόφθαλμος Τηριακής τον κίνδυνο που διέτρεχε, διότι οι συνθήκες των πολέμων εξαγρίωναν τους ανθρώπους και πεισθείς περί των κανιβαλικών προθέσεων των συντρόφων του, πρότεινε αντ’ αυτού να σκοτώσουν και να φάνε τον σκύλο του Πολυχρόνη, που τους συνόδευε και δεν τους αποχωρίζονταν!    

   Δέχτηκαν κατ’ αρχήν την πρόταση και ‘ρίξανε’ ο καθένας στο σκύλο, ένας-ένας με τη σειρά, αλλά κανένας δεν τον πέτυχε. Προ του κινδύνου ότι θα είναι το επόμενο θύμα, πήρε το όπλο ο ‘προγραμμένος’ μονόφθαλμος Τηριακής, το κράτησε σταθερά με όση δύναμη του απέμεινε και, αν και με ένα μάτι, πέτυχε με την πρώτη τον καημένο και πιστό σκύλο του Πολυχρόνη!

   ‘’Ο φόβον σκύλ’ υιός έν’’’, λένε οι Πόντιοι και το ένα μάτι του Κυριάκου Πουρσανίδη του Τηριακή, αποδείχτηκε ότι άξιζε περισσότερο από τα δύο των άλλων αρτιμελών ‘ανοιχτομάτηδων’ συντρόφων του, αφού πέτυχε με την πρώτη τον κινούμενο στόχο του. Έτσι έσωσε το ‘σαρκίο’ του, από τις επιβουλές των διπλανών του, χάρις, ή αν και με το ένα του μάτι, εκεί, που οι άλλοι οι οποίοι διέθεταν και τα δύο μάτια τους ανοιχτά, απέτυχαν, διότι είχαν εξασφαλισμένο  το επόμενο θύμα τους.

   *Ο Κυριάκος Πουρσανίδης (Τηριακής) διατηρούσε μικρό μπακάλικο με τον υιοθετημένο Γιάννη Ορφανίδη, εκεί που είναι σήμερα το ειρηνοδικείο Κιλκίς. Από αυτόν προμηθευόμουν ό,τι διατροφικό εκείνη την εποχή μπορούσε να προμηθευθεί με ’τεφτέρι’ ένας  13χρονος και 14χρονος μαθητής της δεκαετίας του ’50! Ο Γιάννης Ορφανίδης εξελίχθηκε τις επόμενες δεκαετίες σε έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς παράγοντες του Κιλκίς! (Γενικό εμπόριο, εδώδιμα-αποικιακά, Αντιπροσωπεία σιγαρέτων ’ Έθνος’, τυροκομεία κλπ).  Πέθανε την δεκαετία του ’90. Για το ιστορικό της υιοθεσίας του ο πατέρας Τήμος έλεγε με θαυμασμό, ότι ο Τηριακής ήταν ο μόνος από τους συγχωριανούς, που παρ’ όλη την προσφυγιά, την φτώχεια και ενώ είχε οικογένεια με παιδιά, δεν δίστασε να υιοθετήσει ένα παντελώς άγνωστο ορφανό παιδί από αυτά που έφταναν μέσω Ερυθρού Σταυρού στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Τον βάπτισε και ως ορφανό παιδί τον ενέγραψε ως Ορφανίδη, που έμελλε αργότερα με τον άδολο χαρακτήρα του να γίνει ένα από τα συμπαθητικότερα άτομα του Κιλκίς! 

                                                            
 ΜΙΚΡΟ ΣΧΟΛΙΟ
   Όπως βλέπει ο αναγνώστης, επιχειρήθηκε να δοθεί μια μικρή εικόνα της μέσα στο σύνολο της τραγικής γενικής κατάστασης που επικρατούσε στην Τουρκία, η οποία όπως διαμορφώθηκε την τελευταία δεκαετία, είχε τις φοβερές επιπτώσεις και στη ζωή των ημετέρων χριστιανών της Γιάτζιουλους, που οδηγούσε στην συντέλεια του αιώνα! Οι όποιες αντιδράσεις οργανωμένες ή μεμονωμένων ατόμων δεν ήταν δυνατόν να λύσουν τα προβλήματα, που εκτραχύνθηκαν.

   Στα παραπάνω περιστατικά, που εξιστορήσαμε, μπορεί να υπάρχει κάποια υπερβολή, ωστόσο υποδηλώνουν και παραπέμπουν στις άσχημες συνθήκες, που είχαν διαμορφωθεί στον Πόντο και που καθιστούσαν προβληματική την ζωή στην Τουρκία των Ελλήνων, ιδίως αυτών που ζούσαν απομονωμένοι στην ορεινή ύπαιθρο! Η αναρχία που συνόδευε τις γενικές πολεμικές επιχειρήσεις, είχαν φανερές τις επιπτώσεις τους στη ζωή και της υμέτερης Γιάτζιουλους!

   Οι συγκρούσεις του Μεγάλου Πολέμου 1914-1918 με την συμμετοχή της Τουρκίας και της Ελλάδας σε διαφορετικούς συνασπισμούς, με ότι αυτό συνεπαγόταν για τους Ποντίους και κυρίως ο Μικρός Πόλεμος, ο Μικρασιατικός 1919-1922, δημιούργησαν αφόρητη σε όλο τον Πόντο και δύσκολη την ζωή στην δική μας απομονωμένη μικρή ορεινή Γιάτζιουλου!

   Πολλοί Τούρκοι αφηνίασαν. Κυριάρχησαν τα εθνικιστικά του αισθήματα. Η Τουρκία θα ανήκει στους Τούρκους! Οι Έλληνες Χριστιανοί είναι αχάριστοι και αγνώμονες προς την πατρίδα, που τους έδωσε τόσα προνόμια και αυτοί θέλησαν να φτιάξουν από πάνω δικό τους ανεξάρτητο κράτος. Δεν έχουν θέση στην Τουρκία!

   Δεν είχαν αντίρρηση οι δικοί μας Γιατζιουλήδες, όσοι απέμειναν, αλλά δεν ήταν αυτοί που θα αποφάσιζαν. Επί πλέον εκεί που ζούσαν εγκλωβισμένοι μέσα στα βουνά και τα δάση, χωρίς επαφές και επικοινωνίες, ανέμεναν από άλλους να δώσουν διέξοδο στην άσχημη τροπή που πήραν τα πράγματα…
Συνεχίζεται…

Κιλκίς 19 Μαΐου 2020
Αναστάσιος Αμανατίδης