αφήγηση Σαλτσίδου Βαρβάρα από Κόλοου Έρπαα

πρώτη δημοσίευση 8.4.2020

➤ από το ψηφιακό μου αρχείο. αυτό περιλαμβάνει αρκετές δημοσιεύσεις που βρήκα κατά καιρούς σε διάφορες σελίδες στο internet
➤ από αυτές θα επιλέξω να αναρτήσω μερικές
➤ όπου έχω στοιχεία για την πηγή, αυτή θα αναφερθεί
➤ αυτή η ανάρτηση αφορά την αφήγηση της Βαρβάρας Σαλτσίδου. Δεν έχω σημειώσει την πηγή που το βρήκα δημοσιευμένο
➤ δεν κάναμε καμία επέμβαση στο κείμενο.

Σαλτσίδου Βαρβάρα από Κόλοου Έρπαα, έτος γεν.1902, αφήγηση Μάρτιος 1966

Προς τα τέλη του 1917 νομίζω, σε κάποιο κρυψώνα στο βουνό Κοτζά Ντάγ οι Τούρκοι ανακάλυψαν πολλές ομάδες κρυπτόμενων γυναικόπαιδων, άλλες τις βίασαν, άλλες τις πήγαν εξορία όπου και χάθηκαν και άλλες τις πήγαν σαν δούλες και τις πούλησαν. Μία ομάδα γυναικών ήμασταν κρυμμένες μέσα σε ένα ρέμα στο ποταμό Λύκο, έτσι το λέγανε ή Γεσίλ Ιρμάκ ή Ίρη δεν θυμάμαι, και εκεί κρυφτήκαμε κάτω από ένα καταρράκτη που είχε πίσω σπηλιά. Είδαμε τους Τούρκους να έρχονται προς την μεριά μας ακολουθώντας το ποτάμι και σε ύποπτα μέρη, πυροβολώντας για να δουν αν κάποιος βρίσκεται κρυμμένος σε θάμνους ή μέσα στις καλαμιές. Καταλάβαμε ότι το ίδιο θα γίνει και με μας αν μας ανακάλυπταν, εκεί όμως που βρισκόμασταν δεν μπορούσαν να φαντασθούν ότι πίσω από τον καταρράκτη θα υπήρχαν άνθρωποι. Αλλά είχαμε μαζί μας και μικρά παιδιά και σκεφθήκαμε, καλά όλα αυτά αν όμως κάποιο παιδί κλάψει και προδώσει την θέση μας τι θα γίνει; Ήμασταν περισσότερες από 100 γυναίκες και είχαμε 8-10 παιδιά, ηλικίας 2 έως 7 χρονών και αποφασίσαμε να τα πνίξουμε μη τυχόν και κλάψει κάποιο ή μιλήσει και όταν οι Τούρκοι θα ήταν κοντά μας θα ανακάλυπταν την κρυψώνα μας και θα μας συλλάμβαναν. Τότε η κάθε μία από εμάς πήρε το παιδί της άλλης και το έπνιξε, σφίγγοντας το λαιμό του και αφήνοντας το νερό του καταρράκτη να μπει μέσα στο στόμα του. Κάποιο κοριτσάκι 6-7 χρονών όταν είδε το τι γινότανε, μας παρακάλεσε να μην της βγάλουμε από το λαιμό κάτι χαϊμαλιά που είχε και μας είπε στα τούρκικα ¨πενί ποορκενέ τσιτσιλεριμί τσικάρτμαγιν¨, δηλαδή όταν με πνίγεται να μη βγάλετε από το λαιμό μου τα χαϊμαλιά.

Η εμφάνιση του Τοπάλ Οσμάν φέρνει καταστροφή και εξόντωση των χριστιανών. Στην Έρπαα κατέσφαξαν απάνθρωπα τους χριστιανούς. Στο χωριό Κιρχαρμάν καίνε οι Τούρκοι τους κατοίκους μέσα στην εκκλησία και στο σχολείο. Μετά ξεχύθηκε σαν ματωμένο ποτάμι στα χωριά Φάδαρα, Κουρχαρμάν, Φερισνταάγ, Κουζούλτερεν και Χατζήμπεη. Μάζεψαν τους κατοίκους σε εκκλησιές και αχυρώνες και τους έκαψαν ζωντανούς. Άλλους τους έριχναν στα πηγάδια και άλλους στο ποτάμι, αφού πρώτα τους χτυπούσαν με κάμες ή ξιφολόγχες. Στο χωριό ,Χατζήμπεή ρίχνουν τους κατοίκους μισοσφαγμένους μέσα στο πηγάδι. Όσοι δεν σφάχθηκαν εξορίστηκαν πεινασμένοι και ξεπαγιασμένοι και εξοντώθηκαν οι περισσότεροι. Από αυτούς μόνο επτά οικογένειες ήρθαν στον Βατόλακκο Γρεβενών. Όπως και από τα χωριά Φεριζνταάγ και Γουζούλτερεν. Από όλη εκείνη την τραγωδία απομονώνουμε και αναφέρουμε την ιστορία δύο γυναικών. Μια γυναίκα τη χτύπησαν με ξιφολόγχη στην κοιλιά και την έριξαν στο ποτάμι. Τα έντερα της πετάχτηκαν έξω και έπλεαν στο ποτάμι, αλλά δεν πέθανε. Οι Τούρκοι έσφαζαν τους άλλους κι αυτή μισοπεθαμένη προσευχόταν. Όταν οι Τούρκοι έφυγαν, αυτή η γυναίκα βγήκε από το ποτάμι, μάζεψε τα έντερα της ,τα ξαναέβαλε στην κοιλιά της και περπατώντας μόνη και πληγωμένη έφτασε στην Ταζλού κρατώντας την πληγή με το χέρι της. Ιατρικά ήταν καταδικασμένη αλλά το θαύμα του Θεού την θεράπευσε. Η άλλη γυναίκα η Όλγα από το Χατζημπέη γλύτωσε και αυτή. Οι κακούργοι την είχαν ξεγυμνώσει τελείως την πυροβόλησαν και την έριξαν στο ποτάμι. Η σφαίρα δεν άφησε σοβαρό τραύμα και αυτή προσευχόταν και περίμενε. Τα μεσάνυχτα έφτασε στο Έρπαα τελείως γυμνή και ζήτησε προστασία σε έναν Τούρκο φίλο του πατέρα της. Ο καλόκαρδος εκείνος Τούρκος της έδωσε ρούχα την περιποιήθηκαν και την φυγάδεψαν στην Ταζλού.

Υπάρχουν αμέτρητες αφηγήσεις, σας αναφέραμε λίγες από αυτές.