σημειώσεις τινές περί του καρναβάλου

πρώτη δημοσίευση 29.2.2020

➤ από την ΠΕ, 1954, τ. 51 το παρακάτω άρθρο που γράφει ο μοναχός Ευθ. Διονυσιάτης
➤ το αναρτούμε αν και δεν είδα συγκεκριμένες αναφορές στον ιστορικό Πόντο
➤ κατά την γνώμη μου, οι πιο "καρναβαλικoί" τύποι του Πόντου υπήρξαν ο Πέντε Πέντες και ο Βέβαιας - ανάρτησή μας για τον πρώτο εδώ

ο γουρζουλάς #5 - Μούζενα

➤ 5η ανάρτηση μας για τον γουρζουλά. Ο γουρζουλάς μαζί με τους χοτλάχς ήταν το φόβητρο μας, παιδιά, στα Ποντιακά χωριά της Μακεδονίας... "Θέ' μ' το μέρωμα σ', Θέ' μ' το μέρωμα σ' ..." 
➤ αφηγείται ο Κ. Κωνσταντινίδης - στην ΠΕ, 1955. τ. 71-72
➤ από το ιστορικό λεξικό του Άνθιμου Α. Παπαδόπουλου : "ο γουρζουλάς, η πανούκλα προσωποποιημένη, ο γουρζουλάς είναι γίγας χεροδύναμος και επισκέπτεται τα χωρία με ζουρνάδες και νταούλια, ο ήχος των οποίων τρέπει τους χωρικούς εις φυγήν ..."

[πρώτη δημοσίευση  22.10.2016]

ΠΕ, 1955, τ. 71-72

ο γουρζουλάς #3 - Λαραχανή

➤ αυτή είναι η τρίτη ανάρτηση μας για τον γουρζουλά
➤ γράφει ο Ελ. Ε. Ελευθεριάδης από την Λαραχανή - 13 αναρτήσεις μέχρι σήμερα εδώ 
➤ προηγούμενες για τον γουρζουλά : πρώτη  -  δεύτερη

[πρώτη δημοσίευση 26.5.2015]

ΠΕ, 1975, τ. 1

η παραπάνω περιγραφόμενη Σπέλια δεν έχει καμία σχέση με το χωριό Σπέλια (τώρα Ocakli κοντά στο Τσεβιζλούκ).

μάνα και θυγατέρα...

εφ. Καθημερινή - ένθετο Επτά ημέρες (1997)

ο γουρζουλάς #2 - Αργυρούπολη

➤ ση Κανί τα χωρία = στα χωριά του Κάν δηλ. της Αργυρούπολης
➤ Κάν (το)
η αρχαία ονομασία της Αργυρουπόλεως διασωθείσα μέχρις ημών υπό περιοίκων (όρα λ. Αργυρούπολις). Ήτο άλλοτε επισκοπή υπό τον Τραπεζούντος και άλλοτε ανεξάρτητος και προβεβιβάσθη εις αρχιεπισκοπήν επί Χαλδίας Συλβέστρου του Α'. Ελέγετο και Ζάχλα και ήτο πατρίς του τιμαριωτικού οίκου των Ζανηχητών.
(Γ. Κανδηλάπτου - Κάνεως, γεωγραφικόν & ιστορικόν λεξικόν) 

ο γουρζουλάς #1

➤ "…η φοβερωτέρα επιδημία του Γουρζουλά εσημειώθει εις Μεσοχάλδιον και Ματσούκαν περί το 1830. Οι κάτοικοι του χωρίου μας, οι Αδυσενοί, κατέφυγαν εις τα δάση. Το χωριό ηρημώθη και οι χωρικοί με τα ζώα των και μερικά σκεπάσματα και τρόφιμα κατεσκήνωσαν εις την τοποθεσία Πλάτων, έναντι του γνωστού βράχου Γραμματισμένον…"
➤ Ποντιακή Εστία, 1959, τ. 111-112
➤ γράφει ο Π.Η. Μελανοφρύδης 

[πρώτη δημοσίευση Φεβρουάριος 2015]

 

Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών

κατέφευγαν εντός των δασών

και των σπηλαίων προκειμένου

να μην τους βρει το "τέρας",

ο άνδρας που κρατούσε

στο ένα του χέρι δρεπάνι.

 

 

από το Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντικής Διαλέκτου,
υπό Άνθιμου Α. Παπαδόπουλου

το εξάμβλωμα των Κομνηνών...

➤ από τα μικρά και από τις λεπτομέρειες φαίνεται πόσο συγκροτημένος και μεθοδικός είναι ένας λαός, μια ράτσα όπως εμείς
➤ τις τελευταίες μέρες και χωρίς μεγάλη προσπάθεια μάζεψα τα παρακάτω τρία λογότυπα συλλόγων με σήμα τον Ποντιακό αετό
➤ σημεία και τέρατα...
➤ είναι τόσο δύσκολο οι ομοσπονδίες να "επιβάλουν" μια ενιαία αποτύπωση του συμβόλου μας αντί να αυτοσχεδιάζει ο καθένας ;
➤ το σύμβολο αυτό είναι η "σημαία" μας και όπως δεν μπορεί κανείς να αυτοσχεδιάζει με την σημαία, έτσι κι' εδώ...  

[πρώτη δημοσίευση Ιανουάριος 2017]

➤ δείτε μια σελίδα από άρθρο του Κωνσταντίνου Χιονίδη - ανάρτησή μας εδώ
➤ στην κεντρική σελίδα του blog μας και στο κουμπί "λογότυπα" - εδώ - δείτε και διαλέξτε!!!
➤ βάλτε το παρακάτω που είναι αυτό της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών

 

Χρήστος Τσενεκίδης - in memoriam

Ευάγγελος Ιωαννίδης - Ελβάν μπέης

➤ ο δεύτερος μεγάλος καπετάνιος του Μεταλλείου Σίμ - Κιουμούς Μαντέν ήταν ο Ευάγγελος Κ. Ιωαννίδης ο επονομαζόμενος Ελβάν μπέης. (ανάρτηση μας για τον Χαράλαμπο Κοντοβραχιονίδη εδώ ).
➤ και αυτό το άρθρο είναι από το βιβλίο του Ιωάννη Παπαπέτρου "ιστορική και λαογραφική μελέτη του Μεταλλείου Σίμ"
➤ ακολουθεί το εξώφυλλο από το ένθετο ΙΣΤΟΡΙΚΑ της Ελευθεροτυπίας με την κλασική φωτογραφία του καπετάνιου, μετέπειτα ιδρυτή της βιομηχανίας "Υφαντουργική εταιρεία ΕΣΠΕΡΟΣ" στην Αθήνα.

 

Χαράλαμπος Κοντοβραχιονίδης - Χαμδή μπέης

➤ το Μεταλλείο Σίμ είναι πολύ κοντά στο Κιουμούς Μαντέν (βλ. χάρτη). Εκεί εγκαταστάθηκαν γύρω στο έτος 1760 οικογένειες κυρίως από την Αργυρούπολη
➤ δείτε την σχετική ανάρτησή μας γραμμένη από τον Φόρη Παροτίδη εδώ
➤ και εδώ αναπτύχθηκε το αντάρτικο ενάντια στον Τούρκο δυνάστη. Θα βάλουμε δύο άρθρα από το βιβλίο του Ιωάννη Παπαπέτρου "ιστορική και λαογραφική μελέτη του Μεταλλείου Σίμ". Το βιβλίο αυτό είναι μια παλαιά έκδοση. Δεν έχει χρονολογία έκδοσης και εμείς το έχουμε σε φωτοτυπία. Μακάρι να μπορούσε να επανεκδοθεί όπως έχει γίνει με άλλες παλαιές εκδόσεις.
➤ η πρώτη μας ανάρτηση αφορά τον καπετάνιο της περιοχής Χαράλαμπο Κοντοβραχιονίδη ή Χαμδή Μπέη.
➤ μας άρεσε που αυτό που έλεγε ο λαός γι' αυτόν "... επάνω σε εφτά όρη βρίσκεται το στρώμα του Χαμδή μπέη"

[πρώτη δημοσίευση Μάρτιος 2017]

ανέκδοτα Σάντας

πρώτη δημοσίευση 15.2.2020

➤ από την ΠΕ, 1950, τ. 1 - δύο σελίδες με ανέκδοτα της Σάντας από τον Στάθη Αθανασιάδη (Γεροστάθη)
➤ αναρτούμε και ένα μικρό βιογραφικό αλλά θα έχουμε αφιέρωμα τις επόμενες μέρες.

ΠΕ, 1963, τ.157-163

Κιουμούς Μαντέν

➤ από τα πιο γνωστά μαντεμοχώρια ήταν το Κιουμούς Μαντέν. Διαβάστε στην 5η σελίδα (παρακάτω) το σημείωμα της σύνταξης της ΠΕ σχετικά με το στέρεμα των μεταλλείων της Αργυρούπολης. (από την Ποντιακή Εστία, 1978, τ. 23)
➤ άλλη ανάρτησή μας για το Μεταλλείο Σίμ εδώ 
➤ ανάρτησή μας για τις αποικήσεις & μετοικεσίες της Αργυρούπολης εδώ
➤ όλα τα μαντεμοχώρια (16 αναρτήσεις μέχρι 11.2.2020) εδώ

[πρώτη δημοσίευση Απρίλιος 2015] 

ανέκδοτα - παροιμίες - γνωμικά

ΧτΠ, 1946, τ. 23-24

Μεταλλείο Σίμ - Κιουμούς Μαντέν

➤ παραθέτουμε την περιγραφή του Μεταλλείου Σίμ από τον Γεώργιο Κανδηλάπτη - Κάνι και από το βιβλίο αναφοράς "Γεωγραφικόν και ιστορικόν λεξικόν των χωρίων, κωμοπόλεων και πόλεων Χαλδίας"
➤ άλλες αναρτήσεις μας για το Μεταλλείο Σίμ :
    • Κιουμούς Μαντέν, του Φόρη Παροτίδη εδώ
    • καπετάνιος Χαράλαμπος Κοντοβραχιονίδης - Χαμδή μπέης εδώ
    • καπετάνιος Ευάγγελος Ιωαννίδης - Ελβάν μπέης εδώ

 [πρώτη δημοσίευση 14.3.2018]

παραπονιάρικα δίστιχα...

ΠΕ, 1978, τ. 19 & 20

ορεινοί λαοί....

από το βιβλίο του Γ. Θ. Κανδηλάπτη, επί των οχθών του Πυξίτου
σελ. 40

" ... ενταύθα ενεμνήσθην τον διαπρεπή γυμνασιάρχην Διδυμοτείχου, τον εκ Χαβιάνης της Αργυρουπόλεως κ. Χριστόφορον Δρακοντίδην, ειπόντα Πάντοτε οι ορεινοί λαοί απετέλεσαν το υγιέστερον μέρος της ανθρωπότητας, πάντοτε το σθεναρώτερον και εντιμότερον, πάντοτε το λιτότατον και προς τας κακουχίας ανθεκτικώτερον."