οικογένεια Ψωμιάδη Κοτυώρων

➤ πριν λίγο καιρό, στα γραφεία του ΧΟΠ Σέρρα γνώρισα και πιάσαμε κουβέντα με ένα νέο άνθρωπο, αυτός που έκανε την βιντεοσκόπιση της ομιλίας μου. Μιλήσαμε για τις ρίζες μας, τον ρώτησα και μου είπε ότι εκ μητρός είναι από τα Κοτύωρα και το επώνυμο είναι Ψωμιάδη. Τον ρώτησα το αυτονόητο, εάν είναι από την γνωστή οικογένεια Ψωμιάδη των Κοτυώρων. Καταφατική η απάντηση και τον παρακάλεσα να μου κάνει ένα άρθρο το οποίο αναρτώ παρακάτω. Είναι ο Σωτήρης Μπέτσος, εκ μητρός Ψωμιάδης
➤ μια από τις πλέον γνωστές και πλούσιες οικογένειες των Κοτυώρων ήταν η οικ. Ψωμιάδη. Ο Κωστάκης Σ. Ψωμιάδης υπήρξε μεγάλος ευεργέτης της πατρίδας του, διαβάστε παρακάτω. Ο Πολύκαρπος Ψωμιάδης, μητροπολίτης, ανιψιός του παραπάνω, και αυτός στα χνάρια του θείου του
➤ όσα αναρτούμε παρακάτω προέρχονται :
   • βιβλίο Ξ. Άκογλου (Ξένου Ξενίτα), λαογραφικά Κοτυώρων - 1ος τόμος
   • βιβλίο Ιωακείμ Σαλτσή, χρονικά Κοτυώρων
   • εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού
   • ταξ. οδηγός Ανατολικός Πόντος της Infognomon
   • στο τέλος το κείμενο και οι φωτό του φίλου μας Σωτήρη. Σ' ευχαριστώ και σε συγχαίρω αγαπητέ φίλε για την προσήλωση σου στα ιερά και όσια της φυλής μας.

[πρώτη δημοσίευση 22.5.2018]

➤ άρθρο και φωτό του Σωτήρη Μπέτσου :

Αι οικγένειαι Ψωμιάδων ήσαν οι μεγελύτεροι ευεργέται των Κοτυώρων, οι ιδρυταί της Ψωμιαδείου Σχολής αρρένων και θηλέων και άλλων φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων, τα οποία συντηρούσαν οι ίδιοι.

Κατωτέρω σας παραθέτω την δραματικήν ιστορία του Παύλου Ψωμιάδη.

Κοτύωρα. Αρχές φθινοπόρου 1918 καμμίαν κατάπληξιν δεν είχε προξενήσει η σύλληψις του Παύλου Ψωμιάδη και του 17ετούς υιού του Αναστασίου εις τους Κωτυωρίτες από την Τουρκικήν Αστυνομίαν, διότι εγνώριζαν ότι είναι ένα από τα ενεργητικότερα στελέχη της κινήσεως της Ανεξαρτησίας του Πόντου. Μόνον ανησυχούσαν μήπως ακολουθήσουν και άλλαι συλλήψεις βρίσκοντας επάνω των τον κατάλογον των μελών που ήσαν μυημένα εις τον αγώνα. Πράγματι ο αείμνηστος Παύλος Ψωμιάδης κατά την μεταφορά του εις το τμήμα εις τον δρόμον με τρόπον έδωσε τον κατάλογον εις τον υιόν του με εντολήν να κάμη τα φύλλα σβολαράκια  και να τα καταπίνη. Όταν τον κλείσανε στην απομόνωση μέχρι ότου ανακρίνουν τον πατέρα του ο Αναστάσιος Ψωμιάδης κατάπιε τα φύλλα. Αι πληροφορίες τους όμως ήσαν τόσον θετικές που συνεκρότησαν αμέσως δικαστήριον και κατεδίκασαν πατέρα και υιόν εις θάνατον δι’αγχόνης, παρουσία όλου του ομογενούς στοιχείου προς εκφοβισμόν. Συνάμα δε υποχρέωσαν την σύζυγόν του Παμφίλην να παραστή εις την εκτέλεσιν μετά των πέντε τέκνων της, εκ των οποίον ο μικρότερος ήτο βρέφος 6 μηνών, ο  Όμηρος Ψωμιάδης ο οποίος τώρα κατοικεί στο Κερατσίνι, έμπορος ηλεκτρικών ειδών.

Προ της εκτελέσεων ο αείμνηστος Παύλος αγκάλιασε τα παιδιά του και τα φίλησε, τους έδωσε την ευχή του και τ’αποχαιρέτησε. Μετά αγκάλιασε την σύζηγον του Παμφίλη και της εψιθύριζε.

«Παμφίλη, κάνε την καρδιά σου πέτρα και μην κλαίς, ούτε και να δακρύσεις για να μην χαρούν οι εχθροί μας. Δεν είμαι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος. Αποθνήσκω ευχαριστημένος διότι έπραξα το καθήκον μου. Η τελευταία μου επιθυμία είναι να κοιτάξεις τον εαυτό σου, και πρώτα απ’ όλα τα παιδιά! Να τα μορφώσεις Χριστιανικά και Ελληνοπρεπώς και με τας οικογενειακάς παραδώσεις. Καλήν αντάμωσιν και μη ξεχνάς αυτά που σου είπα»

Μετά την φίλησε και πριν παραδώσει το κεφάλι στην θηλιά της κρεμάλας αποχαιρέτησε με κίνημα των χεριών του όλους τους ομογενείς.

Κατά τον απογχονισμόν ο αξιωματικός, ο επικεφαλής του αποσπάσματος ο οποίος ίστατο παραπλεύρος της αείμνηστου Παμφίλης, όταν την είδε να παρακολουθή την εκτέλεσην με στωϊκότητα και ψυχραιμία της είπε.

«Ούλαμ Χάϊν βε αντεψίς καρί»

Δηλαδή, βρε σκληρόκαρδη και αφιλότιμη γυναίκα εδώ κρεμνάν τον άνδρα σου και εσύ δεν κλαίς ούτε και δακρύζεις; Η Παμφίλη τον κύταξε περιφρονητικά και του είπε στα τούρκικα:

«Εσείς να εντραπήτε διότι θα μείνετε στον αιώνιον ανάθεμα όλου του πολιτισμένου κόσμου δια τα σφαγάς των Αρμενίων και των Χριστιανών. Και απατώντας του αυτά έφτυσε το πρόσωπο του αξιωματικού.

Τον υιόν του Αναστάσιον λόγο της νεαράς του ηλικίας δεν τον εκτέλεσαν αλλά τον έστειλαν εις την εξορίαν με διαταγήν όπως εκτελεσθή οπωσδήποτε και οι συνοδεύοντες αυτόν χωροφύλακες τον γκρέμισαν σε ένα βάραθρο. Ευτυχώς έπεσε στα μαλακά, (ένα δέντρο συγράτησε την πτώση του), αλλά έσπασε το πόδι του και έμεινε ανάπηρος.

Ύστερα από πολλάς περιπλανήσεις εις τα βουνά και τα τουρκοχώρια όπου υπέφερε τα πάνδεινα, κατόρθωσε να επιζήσει και με την Ανταλλαγήν ήλθε εις την Ελλάδα, όπου βρήκε την μητέρα και τους αδερφού του.

Αυτή είναι η δραματική ιστορία της οικογένειας Ψωμιάδων. Αφού από τα εννέα αδέρφια που ήταν μόνο δυο ήλθαν στην Πατρίδα μας και αυτοί σακατεμένοι. Οι υπόλοιποι επτά εξηφανήσθησαν, ή εκτελέστηκαν από τους Τούρκους, τα δε παιδιά του αειμνήστου Παύλου Ψωμιάδη είναι καλά αποκατεστημένα και πάντα πρωτοπόροι εις τα ποντιακάς εκδηλώσεις.

 

Γεώργιος Ψωμιάδης, ο παππούς του Σωτήρη Μπέτσου