Γιώργος Ανδρεάδης - in memoriam

όλες οι μέχρι σήμερα αναρτήσεις μας για τον Γ. Ανδρεάδη : εδώ

δημώδη Ποντιακά τραγούδια Χαλδίας

από τα Ποντιακά Φύλλα, έτος 1937, τεύχος 12

Χριστός ετέχθη ...

τ' όρωμαν και το γράμμαν

Δύο ποιήματα του Ηλία Τσιρκινίδη
Χρονικά του Πόντου, έτος 1943, τεύχος 3

Ντέμης Ρούσσος (26.1.2015)

Ας μας επιτραπεί μια μικρή παρεκτροπή από την θεματολογία μας, τον Πόντο.
Πληροφορηθήκαμε σήμερα ότι πέθανε ο Ντέμης Ρούσσος, ο τραγουδιστής των Aphrodite's Child.
Ήταν το 1970 όταν φοιτητές στην Ιταλία, νιώθαμε περήφανοι για το Ελληνικό συγκρότημα στην κορυφή του Ιταλικού hit parade. Πέντε βδομάδες στην πρώτη θέση το It’s Five O’ Clock. Αξεπέραστη η φωνή του Ντέμη, μαγικά τα πλήκτρα του Βεγγέλη.
Καλό ταξίδι Ντέμη, τα δέοντα σον αδελφό' μ
ακούστε το 
εδώ

και το Spring summer winter and fall

It's five o'clock lyrics

Χαλδία

Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν

Ποντιακά Φύλλα, 1936 - τεύχος 3
ψηφιακό αρχείο ΕΠΜ

κούμπαρε, χαβιάρ' τρως μη ;

ΠΦ, 1937, τ. 12

Κρωμέτκα τραγωδίας #2 - του Φ. Κτενίδη

ΠΕ, 1950, τ.2

ανέκδοτα πατρίδας ...

ΠΕ, 1956, τ. 78-79

1982 - καλλιτεχνικό μνημόσυνο του Πόντιου λυράρη Χρήστου Μπαϊρακτάρη

Ποντιακή Ηχώ, τόμος 1982, τεύχος 3

προηγούμενη μας ανάρτηση εδώ

ανέκδοτα Κοτυώρων και Σταυρίν

από τα Χρονικά του Πόντου που διηύθυνε ο Ξενοφών Άκογλους (Ξένος Ξενίτας)
έτος 1943, τεύχος 3

Με την ευκαιρία να σας πούμε ότι στο blog μπορείτε να αναζητήσετε ότι θέλετε βάζοντας την λέξη - κλειδί στο πεδίο αναζήτηση θεμάτων που βρίσκεται δεξιά.

π.χ. αν δώσετε Άκογλου θα σας βγάλει :

Τσάμπαση

εκάεν και το Τσάμπαση ...

  ενημέρωση 5.1.2015

Ποντιακή Εστία, τόμος 1950, τεύχος 1ο, σελ. 52
ψηφιακό αρχείο ΕΠΜ

από το Google Earth

Το Τσάμπαση είναι η γεϊλέ των Κοτυώρων στην οποία κατέφευγαν το καλοκαίρι οι κάτοικοι της για να αποφύγουν το υγρό και αποπνικτικό κλίμα της. Είχε πολλές ξύλινες κατοικίες παραθέρισης που κάηκαν από πυρκαγιά το 1913. Το γεγονός αυτό μνημονεύεται στο τραγούδι.

Εκάεν και το Τσάμπασιν
κ’ επέμναν τα τουβάρε γιάρ γιάρ αμάν
κ’ επέμναν τα τουβάρα γιαρ γιαρ αμάν
και ν΄ ερούξαν σο γουρτάρεμαν
τ΄ Ορντούς τα παλληκάρε γιάρ γιάρ αμάν
και ν΄ ερούξαν σο γουρτάρεμαν
τ΄ Ορντούς τα τζαναβαρε γιάρ γιάρ αμάν

Βάι εκάεν κι εμανίεν τ΄ Ορντούς το παρχάρ
και ν΄εκές τιδέν κι επέμνεν μαναχόν σαχτάρ

Τρανόν γιαγκουν σο Τσάμπασιν
σπίτε κι θ΄ απομένεν γιάρ γιάρ αμάν
σπίτε κι θ΄ απομένεν γιαρ γιαρ αμάν
μικροί-τρανοί φτωχοί-ζεγκίν
όλ΄ κάθουνταν και κλαίνε γιάρ γιάρ αμάν

βαι εκάεν κι εμανίεν τ΄ Ορντούς το παρχάρ
και ν’κει άλλο δεν επέμνεν μαναχόν σαχτάρ

Κλαιν΄ τη Θεού τα πούλοπα
κλαιν΄ τα πεγαδομάτε γιάρ γιάρ αμάν
κλαιν΄ τα πεγαδομάτε γιαρ γιαρ αμάν
κλαίει το Τσιαμπλούκ ΄ το Καρακιόλ΄
κλαιν΄ τ΄ έμορφα τ΄ ελάτε
γιάρ γιάρ αμάν

Βάι εκάεν κι εμανίεν τ΄ Ορντούς το παρχάρ
και ν΄εκές τιδέν κι επέμνεν μαναχόν σαχτάρ
Βάι εκάεν κι εμανίεν τ΄ Ορντούς το παρχάρ
και νε’κει τηδέν κ’ πέμνεν μαναχόν σαχτάρ

"τρώμε Ποντιακά" στο 1ο έτος Ποντιακής Γαστρονομίας

από το ιστολόγιο e-Pontos εδώ

Τελικά, αυτός ο σύλλογος του Θρυλόριου μας εκπλήσσει πάντα θετικά.
Πάντα κάτι νέο, πέρα από τα τετριμμένα, φέρνει τους Πόντιους κοντά, υπάρχει συσπείρωση στην βάση, αυτό χρειάζεται κυρίως.
ΜΠΡΑΒΟ ΣΑΣ

ανέκδοτα πατρίδας ...

ΠΕ, 1956, τ. 73

Air Pontus #6 : η πόλη της Τραπεζούντας

Τραπεζούντα : τρίλεπτη εικονική περιήγηση με την Air Pontus

ΚΜΣ - η Έξοδος, τόμος Δ'

Έχουμε αναφερθεί σε παλιές μας αναρτήσεις στο ΚΜΣ (Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών) και το μοναδικό του αρχείο προφορικής παράδοσης.
αναρτήσεις μας εδώ και εδώ 

Κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες το πολυ-αναμενόμενο βιβλίο του ΚΜΣ, Έξοδος Δ' Περιλαμβάνει μαρτυρίες των κατοίκων του παραλιακού Πόντου αλλά μόνο του Ανατολικού. Ελπίζουμε να ακολουθήσει ο 5ος τόμος με τα χωριά και τις πόλεις του Δ. Πόντου.

Περιλαμβάνει 107 μαρτυρίες από 86 οικισμούς των παρακάτω τμημάτων :
Τραπεζούντας, Γαλίαινας, Δρώνας, Ματσούκας, Πλατάνων, Σαμανάντων (Κρώμνης), Σάντας, Όφι και Ριζούντας.

Η ΕΞΟΔΟΣ, τόμος Δ'
σελ. 551 + χάρτης
Κυδαθηναίων 11, 105 58 Αθήνα
τηλ. 210-32.39.225
info@kms.org.gr
www.kms.org.gr

(*) αφιερωμένο στην Δέσποινα Ματσαρίδου
με καταγωγή αυτό το χωριό

Σίδη ή Τσίτη ή Τσίτε της Χαλδίας

Ποντιακά Φύλλα, τόμος 1936 - τεύχος 4-5
ψηφιακό αρχείο ΕΠΜ

Σημ. : συντάκτης του άρθρου είναι κάποιος Γιάννης Ανεφορίτης

βιβλίο του Γ. Θ. Κανδηλάπτη, "Επί των οχθών του Πυξίτου", σελ. 102
"Υπήρχε συνήθεια παρά τοις κατοίκοις των παραλιακών πόλεων του Εύξεινου Πόντου τους ανά την Χαλδίαν ν' αποκαλώσιν ανηφορίτας, ούτοι τους των παραλίων κατηφορίτας".

α πάγω πλύνω το στόμα' μ

Κοτυώρων

ΠΦ, τ. 32

1875 - παλαιά Ποντιακή οικογένεια εξ Αργυρουπόλεως

Ποντιακά Φύλλα, έτος 1938 - τεύχος 24

Καπή Κιοϊ - η αρχαία Ζούζη

Ποντιακή Εστία, τόμος 1950, τεύχος 6

Σούρμενα

Ποντιακά Φύλλα, έτος 1936 - τεύχος 9-10

Μωμογέρια, Κοτσιαμάνια κλπ.

Νίκος Λαπαρίδης

"Στη Λιβερά οργανώνονταν κατά το 12ήμερο των Χριστουγέννων Μωμογέρια, που τα λέγανε «Κοτσιαμάνια». Αυτά ήταν διαφορετικά από τα μωμογέρια των άλλων χωριών της Ματσούκας. Εκτός από τα σατιρικά πρόσωπα του γέρου, του κατή, του γιατρού κλπ. ο θίασος πλαισιωνόταν από 12 ευσταλείς φουστανελοφόρους με περικεφαλαίες Αλεξανδρινών χρόνων, με σπαθιά και με πιστόλες. Εκτελούσαν ομοιόμορφες και συντονισμένες κινήσεις σε κάθε δρόμο, σε κάθε σπίτι και με τη συμμετοχή και των λοιπών σατιρικών προσώπων εκτελούσαν συγκεκριμένο πρόγραμμα. Ήταν ένας υπαίθριος λαϊκός θίασος. (*)"

(*)
Ν. Λαπαρίδης «Τα Μωμογέρια», Ποντιακή Εστία 1979, τ. 26-29
Θ. Γρηγοριάδης «Τα Κοτσιαμάνια», Ποντιακό Βήμα Κοζάνης, 1995, τεύχ. 43

• οι υπογραμμίσεις δικές μας

από το βιβλίο του Νίκου Λαπαρίδη "Η Ματσούκα του Πόντου" 
Εκδ. Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη - 1996 / σελ. 135-136


βιογραφία

update

Γεωργίος Θ. Κανδηλάπτης – Κάνις

 αντιγράφουμε :

"Εισαγωγή εις το παρόν διήγημα
Ήτο το έτος 1903. Εις την ανασυσταθείσαν τότε Μητρόπολιν Ροδοπόλεως του Πόντου Μητροπολίτης ήτο ο αλήστου μνήμης και βραδύτερον Αλεξανδρουπόλεως Θράκης Γερβάσιος Σαρασίτης, ιεράρχης διαπρεπής και όστις είχε την έδραν του εις την παλαίφατον κωμόπολιν Λιβεράν ή Δουβεράν, ήτις είχε τότε 215 ομογενείς οικογενείας. Και μίαν ώραν μακράν αυτής προς δυσμάς έκειτο το χωρίον Κουσπιδή με 85 οικογενείας, και εχωρίζοντο οι δύο αύται κοινότητες υπό του ποταμού Πυξίτου, όστις χύνεται εις τον Εύξεινον Πόντον, πλησίον της Τραπεζούντος, με το όνομα Δεϊρμέν δερές.

Και αι δύο αύται κοινότητες ήσαν πλούσιαι, επειδή οι κάτοικοι αυτών ξενιτευόμενοι εις την Πόλιν και φιλοτίμως και τιμίως εργαζόμενοι τα επαγγέλματα του εφαπλωματοποιού, χαλκουργού, γανωτού και αμθρακοπώλου εκέρδιζον πολλά χρήματα. Και επανερχόμενοι εις τας πατρίδας των έζων ου μόνον αυτοί ανέτως, αλλά εβοήθουν πολλούς και έκτιζον γέφυρας, βρύσεις, έδιδον δε και εις τους ναούς και τα σχολεία. ................."

από το βιβλίο του Γεωργίου Θ. Κανδηλάπτου – Κάνεως «Επί των οχθών του Πυξίτου»
Εκδ. Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2001 / σελ. 11
το βιβλίο γράφτηκε το 1937

βιογραφία

ο πόθος της νύφης

ΠΦ, 1937, τ. 13

χάρτης Άγουρσας

χάρτης περιοχής Άγουρσας
από το βιβλίο του Α. Παπαδόπουλου
"αναμνήσεις και νοσταλγήματα από τον Πόντο μας" (1962)

δημώδη Ποντιακά τραγούδια Χαλδίας

ΠΦ, 1937, τ. 11

εικόνες από την ζωή του Πόντου

Ποντιακή Φωνή, έτος 1936 - τεύχος 25

το Σοούκ-Σου Τραπεζούντος

ΠΕ, 1962, τ.145-146

το δρακόπουλον - του Η. Τσιρκινίδη

Χρονικά του Πόντου, έτος 1944, τεύχος 9

ξαν οι Κρεμέτ ...

- ποιά είναι η πιο φωτογραφημένη περιοχή του Πόντου ;
- φυσικά η Κρώμνη …

από το βιβλίο του Jac. Ph. Fallmerayer, Ιστορία της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας

αναμένοντας τον τόμο Έξοδος Ε'

Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στην σειρά Έξοδος του ΚΜΣ
Ο 3ος και 4ος τόμος είναι αφιερωμένοι στις μαρτυρίες από κατοίκους του Πόντου. Περιμένουμε την έκδοση του 5ου και τελευταίου που αφορούν τα δικά μας χωριά ...
[δείτε την ετικέτα ΚΜΣ με όλες τις σχετικές αναρτήσεις μας]

download εδώ

από την Ποντιακή Γνώμη

τα Κοφρακοφώλια ή Κοχρακοφώλια ή Κορακοφώλια

Την ιδέα για την ανάρτηση αυτή μας την έδωσε η φιλική σελίδα της Κρώμνης και το πολύ ωραίο video εδώ

ΠΕ, 1950, τ. 2

ο Ντελή - Μεμέτ μουχτάρης

Ποντιακά Φύλλα, έτος 1936 - τεύχος 26