Μωμόγεροι & Κοτσαμάνια #5 - καλοπροαίρετα και θαρρετά

➤ μετά από αρκετό διάβασμα για το θέμα το οποίο παραθέσαμε σε 4 συνέχειες, έχουμε καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα. Αυτά καλείστε να τα διαβάσετε ψύχραιμα και καλοπροαίρετα. Κάθε αντίλογος δεκτός στα σχόλια εδώ ή με e-mail, αλλά με τεκμηρίωση. Και τεκμηρίωση δεν νοείται "μα έχω από τον παππού μου μια φουστανέλα στο σεντούκι ..."

δεν σας ζητάμε να υιοθετήσετε τα συμπεράσματα μας, διαβάστε και βγάλτε τα δικά σας

➤ τα προηγούμενα μέρη του άρθρου…
    • 1ο μέρος : εδώ
    • 2ο μέρος : εδώ
    • 3ο μέρος : εδώ
    • 4ο μέρος : εδώ

➤ τα σχόλια μας :

• το δηλώσαμε από την αρχή, δεν είμαστε ειδικοί και πολύ περισσότερο δεν είμαστε ειδικοί στον χορό, στο τραγούδι, στο θέατρο, στην λαογραφία. Απλά, βάζουμε ερωτήματα, διαβάζουμε, μελετούμε, συγκρίνουμε…

• τα δρώμενα στον Πόντο ήταν δύο, διαφορετικά μεταξύ τους : Μωμόγεροι και Κοτσαμάνια (αναφέρεται σε διάφορα άρθρα, κάνουμε ειδική μνεία στον Ματσουκέτα Ν. Λαπαρίδη, #10 στην Ποντιακή Εστία & στο βιβλίο του). Στην Ελλάδα, τα Κοτσαμάνια βαπτίσθηκαν Μωμογέρια, δεν ξέρουμε γιατί, ποια η σκοπιμότητα, δεν μας αρέσει το όνομα Κοτσαμάνια ; είναι Τούρκικο ; Παράδοση αλά κάρτ ;

• ΝΑΙ, υπήρξαν χωριά που φόρεσαν φουστανέλες, περικεφαλαίες κλπ. (ΠΕ, 1954 άρθρο Δημητριάδη Χρ., άρθρο & βιβλίο Νίκου Λαπαρίδη κλπ. κλπ.). Αυτά δεν πρέπει να ήταν παραπάνω από εφτά (7) κατά τον Δημητριάδη, δύο (2) κατά τον Λαπαρίδη. Και βέβαια το ερώτημα είναι : γιατί μόνο στα 7 χωριά (2 κατά τον Λαπαρίδη) και όχι στα διπλανά, π.χ. στην Κούτουλα, Άγουρσα, Λαραχανή, στην Γαλίαινα, στα χωριά της κοιλάδας του Χαμψίκϊοϊ και Κουσεράς. Δεν λέμε στην Χαλδία ούτε ακόμα πιο μακριά, π.χ. στα δικά μας χωριά του Δ. Πόντου !!! Όταν έχουμε την ίδια γλώσσα απ’ άκρη σε άκρη σε όλο τον Πόντο, αναρωτιόμαστε γιατί ΜΟΝΟ ΕΚΕΙ το κατ’ αυτούς "αρχαιοπρεπές" και "Αλεξανδρινόν" έθιμο ; 

• η "αιώνια" απορία μας για το πώς βρέθηκαν οι φουστανέλες και οι περικεφαλαίες στην Ματσούκα, απαντιέται από τον Ν. Λαπαρίδη στο άρθρο της Ποντιακής Εστίας του 1979 τεύχος 26 (βλέπε παρακάτω)

• ενδεχόμενη πιθανή για να μην πω βέβαιη εμπλοκή για "εθνική ενδυμασία" από τον "εθνικό μας δαφνοστεφή ποιητή" Στέλιο Σπεράντζα ο οποίος ήταν διευθυντής στο σχολείο της Λιβεράς επί μια πενταετία. Ο Σπεράντζας γεννήθηκε στην Σμύρνη και σπούδασε στην Αθήνα. (βιβλία Ν. Λαπαρίδη & Ανέστη Παπαδόπουλου, Αναμνήσεις και νοσταλγήματα από τον Πόντο μας – έκδοση 1962, σελ. 69).

• παραθέτουμε (παρακάτω) δύο φωτογραφίες από θεατρικές παραστάσεις στην Κερασούντα και Τραπεζούντα στις αρχές του αιώνα. Μπορεί σε κάποιους κάτι να λέει...

• είναι αναμφισβήτητο λοιπόν ότι υπήρξαν και Μωμόγεροι και Κοτσαμάνια. Η δική μας ένσταση συνίσταται στην καθιέρωση (ή στην προσπάθεια καθιέρωσης) μιας ξένης για τον Πόντο φορεσιάς. Αυτή μάλλον υπαγορεύτηκε στις αρχές του αιώνα από μια προσπάθεια "απόδειξης" της Ελληνικότητας του Πόντου σε στενό όμως γεωγραφικό χώρο. Σ’ αυτό βοήθησαν διάφοροι παράγοντες όπως ταξίδια και μετανάστευση κατοίκων της Λιβεράς στην Πόλη, ενδεχομένως κάποια προνόμια λόγω Γκιούλ Μπαχάρ (πχ ελευθερία έκφρασης), ο Σμυρνιός-Ελλαδίτης δάσκαλος Στέλιος Σπεράντζας που έμεινε πέντε χρόνια διευθυντής στο σχολείο της Λιβεράς, οι θεατρικοί θίασοι στην Τραπεζούντα κλπ. κλπ.  

• η/οι Ομοσπονδία/ες πρέπει να αναθέσει σε μια ομάδα μελετητών να ξεδιαλύνει το θέμα μια για πάντα. Μελετητές, όμως ανεπηρέαστοι από τοπικισμούς, εμμονές, ιδεοληψίες κλπ. κλπ. Η άλλη λύση είναι να μην γίνει τίποτα, που είναι και η πιο πιθανή.

• ο διαχειριστής αυτής της σελίδας δηλώνει κατηγορηματικά ότι η μόνη μας πρεμούρα είναι η διατήρηση της ράτσας μας, η γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού μας, η σύμπνοια μεταξύ μας. Γι’ αυτό πασχίζαμε και συνεχίζουμε να πασχίζουμε. Όλα όμως τα παραπάνω σε σωστές βάσεις, χωρίς αυτοσχεδιασμούς, χωρίς ιδιοτέλειες, χωρίς αρχηγιλίκια, χωρίς κανένα αντάλλαγμα κάθε μορφής…

• αυτά...  

ΠΕ, 1979, τ. 26

ο Νίκος Λαπαρίδης, επίτ. λυκειάρχης,
γεννήθηκε το 1920 στο Νοβοροσίσκ της Ρωσίας.
Έλκει την καταγωγή από τη Ζάβερα της Ματσούκας