μονή Κρεμαστής στην Θέρσα Ματσούκας - #1

➤ "το μοναστήρι της Παναγίας Κρεμαστής, του οποίου το όνομα ο Σύλλογος Ποντίων Ευόσμου έχει την τιμή να φέρει, άνηκε ως απόλυτη ιδιοκτησία στη Μονή του Αγίου  Ιωάννη του Βαζελώνα, αρχικά ως σκήτη, έπειτα ως μετόχι και από το 1760 περίπου ως γυναικεία μονή. Βρισκόταν στην περιοχή της Ματσούκας, πολύ κοντά στο χωριό Θέρσα, και πανηγύριζε στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα γενεθλίων της υπεραγίας Θεοτόκου. Η μονή  της Θεοτόκου Κρεμαστής όφειλε το όνομά της στον ύψους 150 μέτρων απόκρημνο  βράχο, από το κρηπίδωμα του οποίου επικρεμόταν πάνω από τον Πρύτανη ποταμό. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η μονή ονομάσθηκε έτσι, διότι από το βράχο της  απαγχονίστηκαν, κρεμάστηκαν χιλιάδες χριστιανών της περιοχής, θύματα των διωγμών των αιμοσταγών τοπικών αγάδων του οίκου των Εγιπιδών.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιγραφή της μονής από τον ιστορικό και ηγούμενο της Μονής Βαζελώνα, Πανάρετο Τοπαλίδη, κατά το έτος 1909. Γενικότερα, μέσα από τις πηγές, την ελληνική και ξένη βιβλιογραφία αντλούμε πληροφορίες για το ιστορικό της μονής, τα στάδια οικοδόμησης της, το ρόλο της ηγουμένης αλλά και των ηγουμένων της Μονής Βαζελώνα. Πληροφορούμαστε ακόμη τη διεκδίκηση της γυναικείας μονής από την ανωτέρω εξαρχική μονή και τη βραχύβια μητρόπολη Ροδοπόλεως και την τελική επιδίκαση της στη Μονή Βαζελώνα το έτος 1866.

Επίσης, μοναδικές για τη σπανιότητά τους φωτογραφίες και σχεδιαγράμματα αλλά και σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση που παρουσίαζε η γυναικεία μονή το έτος 1970, οφείλουμε στο Βρετανό καθηγητή βυζαντινών σπουδών A. Bryer και τους συνεργάτες του.

Η γεμάτη ασκητισμό, θεοσέβεια και θυσίες ιστορία του μοναστηριού καθώς και η αξία λόγου εθνική και θρησκευτική προσφορά του τερματίστηκαν αιφνίδια και άδοξα το έτος 1916. Το γυναικείο μαναστήρι της Κρεμαστής λεηλατήθηκε από συμμορίες Τούρκων ατάκτων (τσετών) που, δρώντας ανεξέλεγκτα υπό τις διαταγές του Εγίπ Ζαδέ Απτή Αγά, λυμαίνονταν την ευρύτερη περιοχή της Ματσούκας.

Το μοναστήρι ερειπωμένο πλέον και ξεχασμένο στην ορεινή Ματσούκα "ζει" εδώ και 20 χρόνια τώρα μέσα από την ονομασία του Συλλόγου Ποντίων Ευόσμου, και πολύ περισσότερο σήμερα που ο Σύλλογος προσπαθεί να φωτίσει μέσα από την έρευνα των πηγών την άγνωστη στους περισσότερους ιστορία του μοναστηριού. Η παναγία Κρεμαστή μοιάζει να περιμένει υπομονετικά, μέσα από τη μελέτη της ιστορίας της, την ανιστόρηση της στον ελλαδικό χώρο, τη στιγμή της δικαίωσης της, της αναγνώρισης της ανεκτίμητης προσφοράς της στους Έλληνες του Πόντου"

➤ πηγή e-Pontos : εδώ

➤ οι σελίδες που ακολουθούν είναι από το βιβλίο του Νίκου Λαπαρίδη "η Ματσούκα του Πόντου".

[πρώτη δημοσίευση Φεβρουάριος 2018]